Bij de coup in Thailand worden veel selfies gemaakt, en dat is goed

In de stortvloed aan berichten over coups en staten van beleg die ons deze week vanuit Thailand bereikte, kwam gelukkig ook iets heel vertrouwds bovendrijven: de aloude selfie.

Een aantal persbureaus, waaronder AP, meldde hoe “ondanks de coup veel burgers in Bangkok het niet nalieten met hun smartphones foto’s van zichzelf te schieten.” Sinds het leger de macht vorige week dinsdag overnam, zijn er veel van dit soort coup-selfies op internet verschenen.

Zoals Drake al zei: “Now you’re talking my language.” In de algehele verwarring en onzekerheid over de toekomst die in Thailand heerst, doet de selfie aan als een even merkwaardig als vertrouwd ding. Er kleeft een zekere geruststellende algemeenheid aan. Voor het vastleggen van Thaise officieren die de avondklok gebieden wordt nu dezelfde benadering en technologie gehanteerd als voor het instagrammen van iemands lome zondagochtend met de kat op schoot.

Het selfiegebruik levert een paar interessante dingen op. Zo wordt de Thaise coup door de selfies gereduceerd tot een normaliteit. Zo voorspelbaar en doorsnee als een verjaardagsfeestje: houd je telefoon omhoog en neem een foto. Zo gepiept. Maar de selfie kan ook gezien worden als een moderne narratieve vorm. Selfies van de Thaise coup zijn een reflectie op de alomtegenwoordigheid van geavanceerde technologie, en de mogelijkheid van die technologie om gebeurtenissen op anderen over te brengen – onszelf daarbij inbegrepen.

Enkele schrijvers, waaronder Molly Crabapple en Huw Lemey, hebben het gebruik van sociale media door fundamentalistische toeristen in Syrië en door Israëlische veiligheidstroepen onderzocht. Lemy stelt dat wanneer er over een oorlog verteld wordt via media als Instagram en Twitter, we getuige zijn van “a newer aesthetic; een hybride van netwerktechnologie, socialemediatheorie en een visueel regime gebaseerd op diepgewortelde brandingtechnieken.”

Lemey benadrukt dat er iets conservatiefs en conformistisch is aan de manier waarop teksten en afbeeldingen uit sociale media in staat zijn zelfs de extreemste omstandigheden van oorlog en bezetting vast te leggen. Ja, het is bijzonder dat elk individu, waar ook ter wereld, met een smartphone in handen zijn of haar eigen kant van het verhaal kan vertellen – van coups, tot Jihad, tot aan bezetting.

Maar er vindt onvermijdelijk ook een versimpeling van het narratief plaats. Een tweet beperkt zich tot 140 karakters en Instagram kent maar een klein aantal filters. Het gevolg is dat door de wereldwijde verspreiding van deze nieuwe technologieën, complexe gebeurtenissen in vastgestelde socialemediaformats geperst worden.

Je kunt ook zeggen: niks nieuws onder de zon. Datgene wat de geschiedenisboeken ingaat, is altijd onderhevig geweest aan wat er op dat moment op het gebied van verhalen vertellen mogelijk was. Door de mogelijkheden die we nu hebben, kunnen meer mensen dan ooit een plekje in de wereldgeschiedenis opeisen. Al brengt het wel het risico met zich mee dat een coup even normaal wordt als een slapende kat op zondagochtend.