De Amsterdamse Radu Ion snijdt trailers van Hollywoodfilms, maar niemand vraagt hem iets

Zeg wat je wil over de film zelf, maar mijn lievelingstrailer is die van Tree of Life: een perfecte epische orgie van licht, muziek, banaal geëmmer en vlindergefladder – en dat allemaal in een clipje van minder dan 2,5 minuut. Maar wat voor soort mensen maakt die trailers, eigenlijk? Is het de editor van de film zelf? De enige trailer editor die ik ken en al acht jaar probeer te vergeten is Cameron Diaz in de chickflick The Holiday uit 2006.

Gelukkig vond ik het antwoord in de vorm van een Amsterdammer, Radu Ion (39), die al jaren als trailer editor in Los Angeles werkt. Hij produceert met zijn bedrijf naar eigen zeggen ongeveer de helft van alle Nederlandse bioscooptrailers, waaronder binnenkort Mees Kees op de Planken en Het Nieuwe Rijksmuseum: De Film. Ik skypte helemaal naar L.A. om hem alles te vragen wat mensen hem normaal niet vragen, en keek met hem naar zijn favoriete trailers.

VICE: Hoi Radu. Hoe ben je als Amsterdammer in Los Angeles terechtgekomen?
Radu Ion: Mijn belangstelling lag altijd al meer in het commerciële – bij Spielberg en George Lucas. Dus toen ik 26 was, verhuisde ik naar L.A. voor een studie aan de American Film Institute. Ik heb het geluk gehad dat ik daar een studentenprijs won voor een zelfgemaakte filmtrailer voor Almost Famous. De prijs opende heel veel deuren bij trailerbedrijven die in me geïnteresseerd waren. Toen ben ik aangenomen door Universal Studios en deed ik drie jaar onder andere Star Wars: Episode II - Attack of the Clones, Bowling for Columbine en 2 Fast 2 Furious.

Is er veel concurrentie in de trailerwereld van L.A.?
Absoluut, het is een kleine wereld van honderd mensen. Daar zitten een tiental echte talenten tussen. Dat weten wij, de studiowereld, de marketingwereld, maar iedereen daarbuiten niet.

En toen kwam de Nederlandse filmindustrie erachter dat er een Nederlander in L.A. zat die trailers kon snijden…
Ja, daar kende men alleen Jan de Bont en Paul Verhoeven en zo, tot ik één Nederlandse trailer deed, voor Vet Hard. Een half jaar later volgde Zwartboek.

Je hebt de Nederlandse trailerwereld blijkbaar op stelten gezet, maar ik heb daar niet echt iets van gemerkt.
Nou, tot 2006 waren Nederlandse trailers toch een beetje slap. Dan maakte de editor van de film de trailer zelf, of een stagiair deed het tussendoor of in het weekend. Toen heb ik er een dozijn gemaakt, waardoor de kwaliteit – hoop ik – beter werd. Het viel op achter de schermen en mensen begonnen te begrijpen dat er iets meer aandacht en geld aan trailers besteed moest worden. Dus toen kreeg ik ineens veel werk.

Hoe herkennen we een trailer van jou?
Ik ben op z'n Hollywoods opgegroeid, dus er zit wel een commercieel tintje aan. Dat probeer ik ook aan Nederlandse trailers te geven. Een van mijn specialisaties is muziek en geluid. In mijn trailers maak ik stoere edits qua beeld, maar het is de keuze van sounddesign [alle niet-gecomponeerde geluidselementen, red.] en muziek, waardoor mijn trailers op een hoger niveau werken. De trailers die ik heb gedaan voor Sint, New Kids Turbo of Daglicht bijvoorbeeld.

Hoeveel vrijheid krijg je als trailer editor? Krijg je van de makers van de film een lijst met regels?
Opdrachtgevers hoeven niet precies te zeggen hoe ze het willen, maar wel welke acteur of verhaallijn ze meer naar voren willen brengen. Maar normaal gesproken krijg ik carte blanche.

Heb je weleens kritiek gehad op het feit dat je heel erg focust op het verkopen in plaats van de liefde voor een film?
De functie van een trailer is om mensen de zaal in te krijgen. Natuurlijk zijn er mensen die zich in de maling genomen voelen dat ik ze de bioscoop heb ingelokt met de belofte van een film en ze zien iets heel anders, maar daar slaap ik echt niet minder om. Ik ben er niet to tell a story, I'm there to sell a story, en als ik dan hier en daar wat dingen manipuleer of bepaalde dingen weglaat, tja. Daar ben ik professioneel heel erg hard in. Ik heb bijvoorbeeld de trailer gedaan voor White Noise, een horrorfilm met Michael Keaton. Dat vond ik helemaal geen goede film, maar die heeft het ontzettend goed gedaan omdat ik een trailer maakte waarbij ik als een gek heb lopen verkopen hoe spannend die film zou kunnen zijn. Dat is het leuke: om toch een hele goede trailer te maken, al is de film niet goed.

Wat is het grootste verschil tussen Amerika en Nederland wat betreft trailers maken?

De Amerikaanse films die ik deed, zoals The Interpreter en Inside Man, hebben allemaal een enorm hoge productiewaarde, maar in Nederland maken ze kleinere films voor een of twee miljoen en toch willen ze dat ik er een Harry Potter van maak.

En nu ben je naast trailer editor ook editor van speelfilms? Naast Michiel de Ruijter deed je ook Death Race 2 en The Scorpion King 3.
Je verdient als trailer editor goed geld, krijgt grote trailers, je bent hartstikke stoer, meisjes vinden je sexy, maar op een gegeven moment zat ik in de bioscoop en was een heel jaar voorbijgegaan, en dan had ik maar een kwartier aan materiaal gemaakt. Ik kon blijven plakken in die kleine incestueuze wereld, maar het werd tijd om verder te kijken. Dus in 2006 ben ik ook met het monteren van speelfilms begonnen, voor onder andere Universal en Fox. Maar ik heb nog veel te leren.

Lievelingstrailer:Chicago (van regisseur Rob Marshall)

Radu: Een musical is lastig, want je moet een trailer maken waarbij je muziek gebruikt, maar ook overgangen moet maken op de muziekstukken uit de film. Het is ontzettend moeilijk om dat te doen terwijl het ritme opbouwt en dan weer breekt voor een stukje lied.

Lievelingstrailer 2:Texas Chainsaw Massacre (van regisseur Macus Nispel, de 2003-remake)

Radu: Deze was destijds vernieuwend: er wordt gebouwd naar een climax maar dat wordt ineens gestopt en gevolgd door een geluidseffect van een plaat die vast komt te zitten – dan komt er een geluidseffect en een soort knipperlicht. Dit wordt continue herhaald waardoor het een spookachtig effect krijgt.

Lievelingstrailer die beter is dan de film zelf: Het Bombardement (van regisseur Ate de Jong)

Radu: In Nederland heb je films die gewoon niet goed uitpakken, maar wel een mooie trailer hebben. Als je Het Bombardement zegt, dan weten mensen alleen dat de film niet goed was. Maar als je terugkijkt naar deze trailer dan zie je toch echt wel dat deze trailer goed in elkaar zit.

Lievelingstrailer eigen werk: Zwartboek(van regisseur Paul Verhoeven)

Radu: "Ik had deze trailer gemaakt voor een jonger publiek; het was een beetje Hollywood, een beetje gelikt. Paul had al snel door dat deze trailer ­– ondanks dat dit niet helemaal zijn film was – een marketingstrategie was om ook jongere mensen en een groter publiek in de bios te trekken.

Lievelingstrailer eigen werk 2: Komt een vrouw bij de dokter (van regisseur Reinout Oerlemans)

Radu: Voor deze trailer heb ik een deal kunnen sluiten om een liedje te gebruiken voor het eindstuk van de trailer – waar iets meer geld voor is uitgegeven, maar wat goed werkt. Maar over eigen trailers gesproken: ik zie ze en denk: te gek, maar na een jaar wil ik ze niet meer zien.