Gaan condooms verplicht worden in de porno-industrie?

Voorvechters van condoomgebruik in porno hebben vorige week in Californië een nieuwe stap gezet om ervoor te zorgen dat je binnenkort nooit meer een penis zonder rubber eromheen op je scherm zult zien. Op 12 januari is er een referendum voor een wetsvoorstel geopend, en als er de komende maanden genoeg handtekeningen worden ingezameld, wordt er tijdens de verkiezingen van 2016 over gestemd. Het initiatief doet denken aan de controversiële wet in Los Angeles die het gebruik van condooms op pornosets verplicht, maar dit keer gaat het om heel Californië.

De handtekeningenactie komt vlak na het nieuws over twee pornosterren die vorige maand op een set in Nevada besmet raakten met hiv.

De belangrijkste voorvechter van het verplicht omdoen van rubber is Michael Weinstein. Weinstein, oprichter van de AIDS Healthcare Foundation in Los Angeles, de groep achter het referendum. De groep is al jaren de belangrijkste private instelling in de strijd tegen hiv en aids in de VS. Weinstein staat bekend om zijn scherpzinnige uitlatingen in de media, maar ontving vorig jaar veel kritiek nadat hij zich negatief uitliet over preventief gebruik van aidsremmers, een effectieve manier om de kans op besmetting bij risicogroepen te verkleinen. Weinstein heeft de afgelopen twintig jaar veel politici tegen zich in het harnas gejaagd, wegens zijn "agressieve vastberadenheid", zoals de LA Times het noemde.

Of politici nou wel of niet blij zijn met Weinstein's tactieken, de meesten zullen het met hem eens zijn dat het de moeite waard is om een stukje latex of lamsdarm om te doen, als je daarmee hiv-besmettingen kunt voorkomen. Dr. Chauntelle Tibbals, een socioloog gespecialiseerd in pornogerelateerde zaken, beweert echter dat Weinstein "de feiten verdraait om de media zijn kant van het verhaal te laten vertellen" . Volgens Tibbals, die over porno schrijft, en vaak geciteerd wordt als pornodeskundige, zou de recente hiv-besmetting op de pornoset in Nevada niet bepalend moeten zijn voor de publieke opinie, aangezien de industrie in Californië veel grondigere hiv-tests hanteert dan de pornobusiness in Nevada.

Ik sprak haar om wat dieper in te gaan op de onderwerpen condooms en porno. Lees hieronder een licht geredigeerde versie van ons gesprek.

VICE: Condoomgebruik in porno klinkt als een goed idee. Zit ik ernaast?
Dr. Chauntelle Tibbals: Condooms klinken vertrouwd. We zijn geprogrammeerd met het idee van "Oh shit, het is onverstandig om onveilige seks te hebben met een vreemde!" Maar dat gaat lijnrecht in tegen de fysieke kant van het werk, tegen wat de acteurs willen, en tegen een product dat draait om fantasie.

Juist, maar het tegenargument is dat het slechte invloed heeft.
Oké, maar kijk eens naar een willekeurig programma op tv: er is geen enkel persoon die in een auto rijdt en een gordel draagt.

Dat is mij ook wel eens opgevallen ja. Vaak ontbreken de binnenspiegels ook trouwens.
Dat is me nog nooit opgevallen! Dat is ook niet veilig. Als je de logica van verplicht condooms dragen in de porno doortrekt, dan zouden dus al die autorijdende acteurs gevaar lopen, en zouden ze ook nog eens alle kijkers aanmoedigen om hun gordels af te doen en hun binnenspiegels eraf te halen.

Maar voor andere mensen in de seksindustrie zijn er wel condoomwetten.
De prostituees in legale bordelen in Nevada hebben inderdaad bepaalde verplichtingen waaraan ze moeten voldoen om een licentie te krijgen. Ze moeten regelmatig soa-tests afleggen, en iedere klant moet te allen tijde een condoom om. Dit wordt inderdaad vaak gebruikt als reden waarom pornoacteurs ook condooms zouden moeten gebruiken.

Het is toch ook wel enigszins vergelijkbaar?
Je kunt dit voorbeeld niet vergelijken met porno, omdat je in de porno niet te maken hebt met klanten waar je geen controle over hebt. De klanten hoeven geen soa-tests af te leggen. Maar in de porno is de hele populatie acteurs gereguleerd. Snap je wat ik bedoel?

Is er een argument om te zeggen dat hiv niet het belangrijkste gevaar in de porno-industrie is?
Als je kijkt naar de statistieken van de LA County Department of Public Health (zeg maar de GGD van Los Angeles), zie je dat er in 2010 tweeduizend gevallen van nieuwe hiv-besmettingen zijn geconstateerd, op 9.8 miljoen mensen. Dat is dus een extreem klein percentage. En geen een van deze infecties is ontstaan op een pornoset. Ook als je kijkt naar 2011, 2012 en 2013 zijn er geen enkele van de gevallen op pornosets ontstaan.

Maar wat is nou precies het probleem van mensen condooms laten dragen?
Het te ver doorgevoerde vertrouwen in condooms, als een soort totale garantie van bescherming tegen soa's. Dat is onterecht, zeker als het over professionele seks gaat. Dat is zelfs een gevaarlijke gedachte.

Als de gezondheid van de acteurs je belangrijkste bezwaar is, hoe moet het plan er dan wel uitzien?
Ik heb geen idee. Omdat ik niet eens weet hoeveel acteurs er in het gebied rond Los Angeles zijn, laat staan in heel Californië. Ik zou je niet kunnen vertellen hoe vaak pornoacteurs eigenlijk werken, of hoe lang een actrice in het vak blijft. En ik ken er een hoop. Als socioloog kan ik hier niks over zeggen, omdat we geen exacte informatie hebben. Er zijn geen demografische gegevens van de populatie, zelfs geen betrouwbare schattingen. Ik kan dus ook helemaal geen inschattingen maken.

Dus je punt is niet dat mensen gewoon condoomloze seks willen zien?
Dat is een hele andere discussie. Mensen zeggen dat "consumenten geen condooms willen zien in hun porno". Ik heb geen idee hoe ze dat weten.

Je weet niet wat mensen wel en niet willen zien?
We hebben eerst een demografisch overzicht nodig van de industrie. Vervolgens zouden we een soort studie naar consumentengedrag moeten uitvoeren. Er zijn wel bedrijven die af en toe wat data over consumenten presenteren, maar deze cijfers zijn nooit te generaliseren.

Ik heb wel eens data over pornoacteurs gezien.
Het bestaat niet.

Je bedoelt dat de bestaande data incorrect is?
Ja. Of incompleet. Ik heb in 2010 bijvoorbeeld onderzoek gedaan naar de populatie van acteurs, maar dit was slechts met 27 proefpersonen. En bovendien waren deze proefpersonen niet representatief voor de gehele populatie, omdat ze naar mij waren toegekomen. Dat is dus geen eerlijke steekproef. Ik kan dus zeggen dat geen enkele acteur of actrice voorstander is van verplicht condoomgebruik, gebaseerd op mijn onderzoek. Maar ik zou nooit beweren dat dit onderzoek de gehele populatie vertegenwoordigt. Dat is simpelweg niet waar. En dan hebben we het over een studie die gepubliceerd is in de Stanford Law & Policy Review.

Is het niet onhaalbaar om zulke betrouwbare data over porno te verkrijgen?
Er zijn bedrijven die professioneel consumentenonderzoek doen met focusgroepen, en dan kijken naar de meningen over een nieuwe Coca-Cola-formule of iets dergelijks. Als iemand zoiets uit zou voeren, maar dan over condoomgebruik in porno, dan is dat in principe net zo betrouwbaar.

Dus het zou kunnen dat de data erop wijst dat condoomwetten niet per se tot absolute veiligheid leiden?
Men beschouwt deze condoomdiscussie als een soort mogelijk keerpunt voor alle problemen in de industrie. Maar ik denk dat mensen niet echt bevatten wat de problemen en bijbehorende oplossingen zijn, want niemand heeft een goed overzicht van de hele industrie. Dit is deels te danken aan het feit dat de pornowereld erg gesloten is, mede doordat de pornowereld vak erg gestigmatiseerd wordt. Daarnaast hebben mensen een enorme afkeer van porno, en zijn ze er zelfs bang voor.

Oké, maar er is vast een voorbeeld te noemen van een industrie waar mensen minder bang voor zijn, toch?
Dan denk ik gelijk aan wat er onlangs in LA ie gebeurd, toen er een gezondheidswet werd ingevoerd waardoor sushi-chefs opeens handschoenen moesten dragen. Die wet werd al gauw weer ingetrokken.

Interessant dat je dat noemt, want ik kan me nog herinneren dat men 25 jaar geleden een enorme afkeer van sushi had.
Veel mensen vinden porno maar niets omdat ze het eigenlijk niet echt kennen. Er worden in de media nog steeds verbanden gelegd tussen porno en mensenhandel. En neem bijvoorbeeld het woord "kinderporno", dat impliceert bijna dat 'porno', de industrie, er iets mee te maken heeft. Maar goed, de meeste hebben gewoon een hekel aan porno, simpelweg omdat het porno is.