Een interview met een dj die doof is

Ik was aardig nerveus voor dit interview. Ik kende Robbie Wilde van naam en wist dat hij bekend stond als 'de dove dj'. Op internet vond ik niet veel meer dan cliché-berichtgeving: Robbie was een held; een inspirerende persoonlijkheid die zijn handicap overwon om zijn passie te volgen. Daarnaast las ik dat hij 'normaal klinkt', en geen gebarentaal gebruikt. Hoe zouden hij en ik, twee dove mensen, kunnen communiceren als we elkaar niet kunnen horen en hij geen gebarentaal kende? Uiteindelijk hadden we in een hoekje van een Koreaans restaurant een gesprek zoals ik dat graag elke dag zou willen voeren: met een gezonde dosis geduld, genoeg herhaling, en zonder "hoor je dit? Kun je me zo verstaan?"-tests en goed bedoelde doch vervelende opmerkingen als "oh, wat kun je goed praten." Ondanks de hindernissen weet Wilde zich aan te passen om alsnog een goed gesprek te kunnen voeren, precies zoals hij ook met zijn muziek doet.

VICE: Ik las dat je je gehoor op je zevende begon te verliezen door een reeks oorinfecties. Had je zelf door wat er gebeurde?
Robbie Wilde: Ik had medicijnen voor een heel jaar gekregen, omdat de oorinfecties terug bleven komen. In 1989 emigreerden we naar de VS – mijn ouders zijn Portugees – en als immigranten hadden we niet de juiste dekking om de medicijnen te kunnen blijven betalen. Toen ging het mis. Rechts hoor ik niets, links maar twintig procent. Dat werd pas echt duidelijk toen ik elf was – leraren dachten tot die tijd altijd dat ik ADHD had.

Wist je het zelf wel?
Ik wist wel dat er iets niet klopte. Op school hadden we een keer zo'n piepjestest met een koptelefoon. Dit ging gezamenlijk in het klaslokaal, en ik stak alleen mijn linkerhand omhoog, omdat ik dus alleen links hoor. Ik zag anderen af en toe ook hun rechterhand omhoog steken, dus dat deed ik ook maar, al had ik geen idee waar het geluid vandaan kwam.

Haha, ja, ik speelde ook altijd vals bij die tests.
Ik wist wel dat ik alleen links kon horen, maar ik vroeg me af of dat niet gewoon de bedoeling was. Toen nam mijn moeder me uiteindelijk mee naar een dokter voor een individuele gehoortest. Daar voelde ik me meer op mijn gemak, en kwam het boven water.

Wat veranderde er toen? Kreeg je een gehoorapparaat of spraaktherapie?
Ik bleef gewoon naar dezelfde school gaan, en vertelde het alleen aan de leraren. We spraken af dat ik rechts voorin zou gaan zitten, hoewel ik als klein kind natuurlijk liever de hele dag achteraan wilde zitten. Sommige van mijn vrienden wisten het – ze kwamen erachter omdat ik ze nooit hoorde als ze rechts van me liepen. Ik heb het idee dat ik nooit heel anders behandeld werd, omdat de manier waarop ik praat als normaal wordt gezien. Mensen spraken nog steeds normaal tegen me, zonder overdreven moeite te doen of iets dergelijks. We hebben er nooit echt een punt van gemaakt; mijn huidige gehoorapparaat is mijn eerste, en kreeg ik pas op mijn drieëntwintigste.

Hoe ben je begonnen met draaien?
Ik was altijd al omringd door muziek dankzij mijn vrienden. Een van hen had draaitafels, en ik vond het interessant hoe je er de macht over de muziek mee in handen had. Mijn ouders hadden in die tijd een restaurant, en op een avond mocht ik van mijn vader de muziek regelen. Dat vond hij zo'n succes dat ik het elke week mocht doen. Iets later begon ik in een bar in New Jersey te draaien om te leren, dat deed ik elke avond. Ik werd niet betaald, maar draaide tot sluitingstijd – wat ze maar wilden. Ik heb veel geleerd van de dj's daar, een stel oude gasten met veel achtergrondkennis, die hebben me geholpen. Sommige mensen dachten dat ik het nooit zou kunnen leren, wat me alleen maar motiveerde. Na een tijdje haalde ik een certificaat bij een dj-school.

Hoe gaat het draaien voor jou in z'n werk? Hoe mix je?
Daar zit een heel proces achter. Je kan waveforms als kleuren laten weergeven; rood en oranje voor de lage frequenties; donkerblauw voor snares en mids, en groen voor de vocals. Daarnaast zijn veel intro's en outro's gewoon kant en klaar om te mixen. Ik zorg dat ik van tevoren weet waar de tekst begint; waar het refrein begint, of bijvoorbeeld waar Drake begint te zingen. Verder gebruik ik Musixmatch om erachter te komen wat er gezongen wordt.

Musixmatch is te gek hè?
Ik zou graag met ze samenwerken, want het is echt een enorme uitkomst voor me. Het is ondertiteling voor muziek. Hoewel ik op mijn manier ook geniet van muziek, dankzij de frequenties, is het toch handig om de tekst te kennen. Het komt neer op consistentie, een goed geheugen en gewoon heel veel oefenen. Op een goede dag oefen ik zes uur per dag. Ik sta om negen uur 's ochtends op om mijn dochter naar school te brengen, oefen tot vijf uur, haal haar op en speel even met haar, en als ze naar bed is blijf ik oefenen of doe ik onderzoek. Er zit veel werk in omdat ik niet in een club nog een nummer kan downloaden of luisteren; ik hoor niets door de koptelefoon. Al mijn muziek is geordend op genre, emotie of sfeer. Ik maak ongetwijfeld fouten, maar ik doe mijn best om het steeds beter te begrijpen.

Denk je dat de emotie in muziek hetzelfde op jou overkomt als op je publiek? Hoe voelt muziek voor jou?
Hetzelfde, denk ik. Ik hoor geen teksten, maar wel frequenties als het volume hoog genoeg is. Dan hoor je het niet, maar voel je het, en ik denk dat dat dezelfde emotie overbrengt.

Vind je het nooit frustrerend dat de media je altijd 'inspirerend' noemen?
Het is natuurlijk mooi om mensen te inspireren, maar ik zou liever niet als gimmick gezien worden, en net als andere dj's beoordeeld worden op vaardigheden en talent. Het is hetzelfde verhaal als bij dove acteurs, muzikanten en schrijvers. We moeten nu laten zien dat we dezelfde gevoelens en dezelfde drive hebben als mensen zonder gehoorproblemen. Misschien geeft het ons wel iets unieks; we worden niet gestoord door ruis uit de buitenwereld. Ik zou graag zien dat mensen wat normaler met ons om zouden gaan, in plaats van constant medelijden te tonen. Wat is de volgende stap voor jou?
Op 5 september heb ik een grote show in Detroit, maar verder heb ik geen idee wat er volgt. Dat ligt meer aan het publiek dan aan mij. Ik zou het geweldig vinden als mensen zich nog iets meer op het werk en de creativiteit richten in plaats van het feit dat ik een dove dj ben. Ik blijf muziek draaien. De vraag is wie er luistert.