Een terugblik op de beginjaren van Oasis

"We waren de laatste, we waren de beste, niemand zal ooit nog kunnen tippen aan Oasis." Met die woorden eindigt Noel Gallagher de nieuwe Oasis-documentaire Supersonic, met precies dat tintje arrogantie dat ze –voor een tijdje – de grootste rockband van Engeland maakte.

De film volgt Oasis vanaf het begin tot de twee concerten in Knebworth in 1996. Meer dan 250 duizend mensen gingen naar die concerten; vier procent van de Britse bevolking had geprobeerd een kaartje te bemachtigen. Het was een moment van gigantische culturele eenwording dat vandaag de dag niet is voor te stellen, vooral niet als het om een gitaarbandje gaat.

Na de concerten in Knebworth werd de nalatenschap van Oasis overschaduwd door een rits teleurstellende albums, wisselende bezettingen en de metamorfoses van Liam en Noel Gallagher in tabloidkarikaturen. Maar Supersonic herinnert de kijker aan de goede jaren: hoe de nummers volksliederen werden over mogelijkheden en ambities; dat de muziek van de band hoop gaf in een conservatief tijdperk na de sombere Thatcherjaren. Het was een klein moment in de geschiedenis waarin, zoals Noel het zegt: "Het grootste muzikale fenomeen een band uit een arbeiderswijk was."

Ik sprak met de regisseur van de film Mat Whitecross – die ook deel uitmaakte van het team achter de documentaire Amy – over hoe hij het voor elkaar kreeg om de ruziënde broers weer samen te krijgen, het snobisme rondom zogenaamde ladrock, en wat de ware erfenis van Oasis zou moeten zijn.

De trailer van 'Supersonic'

VICE: Het voelt alsof er tegenwoordig wordt neergekeken op Oasisfans – ik had het laatst over ze, en had het gevoel dat ik echt moest opbiechten dat ik een fan ben. Waarom is dit zo, denk je?
Mat Whitecross: De muziekwereld gaat verder – dat gebeurt bij elke generatie. Je kan niet de muziek leuk vinden die je oudere broer of je vader leuk vond. Er was een reactie op de ladrock, en muziek werd gevoeliger met bands als Coldplay en Keane. Maar ik denk dat het ook te maken had met de fascinatie van de roddelbladen met Liam en Noel. Hoe meer ze karikaturen werden in de pers, hoe meer hun intelligentie en humor naar de achtergrond verdwenen. Mensen kregen het idee dat ze gewoon twee luidruchtige dronkenlappen waren, wat totaal niet waar was.

De term "ladrock" heeft sowieso een snobistisch randje – probeer je dat ook te ontkrachten in de film?
Een klein beetje. Maar ik had eigenlijk geen idee wat ik kon verwachten toen ik de kamer binnenliep waar zij met z'n tweeën zaten. Ik was zo verrast toen ik Liam en Noel voor het eerst ontmoette. Een groot deel van wat mensen zien als arrogantie, is…nou ja, het is niet alleen zelfvertrouwen, maar als iemand je vraagt of je de beste band ter wereld bent, dan zeg je natuurlijk gewoon 'ja'.

Nou, een hoop bands van nu zouden dat niet doen.
Haha ja, dat klopt zeker. Ze stellen zich nu allemaal heel bescheiden en nederig op, maar ik wil niet dat m'n helden nederig zijn. Ik heb dan het gevoel dat er een bepaalde attitude ontbreekt.

Waarom ligt de focus van de film op de jaren voor Knebworth?
Bij bijna elke band zijn de eerste twee of drie jaar echt de jaren die de band definiëren. Daarna kunnen ze The Rolling Stones worden of [de belabberde britpopband] Menswear, maar die beginjaren zijn het prisma waardoor je echt kan zien hoe ze zijn. Daarna komt er een punt waarop – en Noel en Liam zeiden dit zelf ook – je gewoon een beroemde band wordt.

Knebworth was zo'n belangrijk moment; het was een omslagpunt. We hadden een heleboel beeldmateriaal na Knebworth, wanneer ze op tour gaan door Amerika. Liam komt niet opdagen, Noel moet het eerste optreden in zijn eentje spelen, en daarna heb je de MTV Awards waar Liam op het publiek spuugt – het voelt bijna als zelfsabotage. Dat is echt het moment dat het allemaal begint te ontsporen. Ik wilde een balans vinden: het moest een soort viering van de band worden, maar ik wilde het ook niet mooier maken dan het was.

Aan het einde van de film was elk bandlid het erover eens dat ze na Knebworth hadden moeten stoppen. Dat is best wel gek, eigenlijk.
Het is inderdaad gestoord. Vooral omdat Noel de eerste persoon was die het met ons eens was en zei: "Zelf in de aanloop naar Knebworth, wist ik dat het het begin van het einde was." En dat is nog zo in het begin dat je denkt: waarom gingen ze daarna in godsnaam nog tien jaar door? Maar zoals Liam zegt: "Fuck it, we waren jong. Als iemand had gevraagd of ik op de maan wilde spelen, had ik het gedaan."

Er is een moment in de film waar Liam op het podium wordt geraakt door een fles die iemand uit het publiek gooit, en hij zegt: "We werden gewoon achtervolgd door problemen." Ik zag ze live in 2000 en het voelde alsof de stemming in het publiek omgeslagen was, en hun fanbase een stuk harder was geworden.
Het werd gewoon iets groters, misschien wel te groot. Het beeldmateriaal van die eerste optredens is heel aandoenlijk. Vooraan staan alleen maar meiden die allemaal verliefd waren op Liam. Ze proberen hem allemaal aan te raken en ze kenden alle teksten. In het latere beeldmateriaal zie je duidelijk dat het publiek ruiger is geworden. Er zijn meer bezopen rockfans die gevechten uitlokken. Dat was niet de keuze van de band.

Hoe kreeg je het voor elkaar om Liam en Noel weer bij elkaar te krijgen? Ze hebben elkaar al jaren niet meer gesproken.
Ik weet tot op de dag van vandaag nog steeds niet hoe dat gelukt is. Ik ontmoette eerst Noel, en zei op een zo aardig mogelijke manier tegen hem: "Luister, we kunnen deze film niet zonder de andere bandleden maken." Liam moest ik een beetje paaien. Ik snap dat het een big deal was – ze waren in het verleden weleens genaaid. Natuurlijk worden alle bands genaaid, maar zij vooral. Dit was niet een officiële film; hij werd niet door hen gemaakt. Toch hadden ze ons nooit grenzen opgelegd. Ze wilden dat het over de muziek ging, niet over al het gedoe met de roddelbladen – maar dat was ik sowieso ook al van plan.

Denk je dat je film de nalatenschap van Oasis nieuw leven inblaast?
Voor mij is het gewoon, ongeacht of je de muziek leuk vindt of niet, al fantastisch om twee uur lang hun verhalen te horen. Die eerlijkheid en die openheid mist op het moment in de rockmuziek. Ze gaven gewoon geen fuck. Als je een tijdje met ze rondhangt…de shit die elke dag weer uit hun mond komt is ongelooflijk. Het is gewoon een ongelooflijk avontuur.

Supersonic is nu te zien in de bioscoop.