Het verhaal van een model dat haar been verloor door een tampon

Op vierentwintigjarige leeftijd leefde Lauren Wasser haar droom. Ze was het één meter tachtig lange kind van twee modellen met blond haar, blauwe ogen en jukbeenderen die uit steen gehouwen leken. Ze had de basketbalbeurs die ze bij elkaar had gespeeld opgegeven voor een modellencarrière, die al op tweejarige leeftijd was begonnen toen ze met haar moeder in de Vogue verscheen als baby. Als ze niet met modellenwerk bezig was, volgde ze toneellessen, basketbalde ze, of fietste ze 50 kilometer per dag. Ze had een appartement in Santa Monica en zat diep in het chique modewereldje van LA. "Alles draaide om uiterlijk," zei ze. "Ik was ook zo, al stond ik er nooit bij stil."

Op 3 oktober 2012 voelde Lauren zich niet helemaal goed – alsof ze een griepje te pakken had. Ze was ook ongesteld, dus sloeg ze een voorraad van haar standaard tampons in: Kotex Natural Balance. Zoals bij veel andere meisjes, had haar moeder haar de fijne kneepjes van het tampongebruik bijgebracht toen ze 13 was; hoe je de applicator gebruikt, en dat je elke drie tot vier uur moet verversen. Dit deed ze altijd, en ook gewoon op die dag.

Later die avond was ze op een verjaardagsfeestje van een vriendin. "Ik probeerde me normaal te gedragen," vertelde ze, hoewel ze op dit punt al moeite had om overeind te blijven. "Iedereen zei dat ik er echt fucked up uit zag." Ze reed terug naar Santa Monica, kleedde zich uit, en plofte in bed. Ze wilde alleen nog maar slapen.

Het volgende dat ze zich herinnert is dat ze wakker werd met haar blinde hondje op haar borst, die naar haar blafte. Iemand klopte hard op de deur. "Politie, doe open!"

Lauren sleepte zichzelf naar de deur – er was een agent gekomen om haar appartement te inspecteren. Laurens moeder, die zelf net geopereerd was, maakte zich zorgen over de radiostilte, en had de politie gebeld om te checken wat er aan de hand was.

"Ik had mijn hond niet uitgelaten, dus er lag overal pis en kak," vertelde ze. Ze had geen idee hoe lang ze al in bed lag, en wist niet of het dag of nacht was. De agent bekeek de situatie, raadde haar aan haar moeder te bellen, en vertrok.

Lauren voerde haar hond wat wortels uit de lege koelkast, en belde haar moeder, die vroeg of ze een ambulance nodig had. "Ik voelde me zo belabberd dat ik niet inzag hoe ziek ik eigenlijk was," vertelde Lauren. "Ik zei dat ik alleen maar wilde slapen, en dat ik haar de volgende ochtend weer zou bellen. Dat is het laatste wat ik me herinner." De volgende dag stuurde haar moeder een vriend langs, samen met een agent. Ze troffen Lauren op de grond aan.

Ze werd met spoed naar het ziekenhuisgebracht, met 41 graden koorts – tien minuten van de dood verwijderd, zeiden de dokters. Haar organen hielden ermee op , en ze had een enorme hartaanval gehad. De dokters kregen haar niet stabiel, en niemand wist wat er aan de hand was totdat er een infectiespecialist gebeld werd, die meteen vroeg of ze een tampon in had. Dat had ze, en ze stuurden hem naar het lab. De uitslag was positief. Lauren had het toxischeshocksyndroom.

TSS komt voort uit een complexe bacteriële infectie, doorgaans afkomstig van het stafylokokkengeslacht. Het komt niet alleen bij vrouwen voor, maar de connectie met tampongebruik is al decennialang duidelijk, grotendeels door een piek in de TSS-gerelateerde sterfgevallen in de jaren tachtig.

Sinds een jaar of vijftig worden er veel synthetische materialen gebruikt voor tampons. Die synthetische vezels vormen in combinatie met de absorberende functie van de tampon een ideale omgeving voor de stafylokokken. Toen Proctor & Gamble in de jaren tachtig Rely, een extra absorberende tampon, op de markt bracht, volgde er een golf aan TSS-doden.

In het ziekenhuis werd Laurens moeder aangeraden om te bidden en om de begrafenis alvast in gang te zetten. Lauren werd in een medisch coma gebracht. Het nieuws van haar opname lekte uit op Facebook, en haar vrienden stonden in de rij om haar een laatste keer te zien.

Lauren herinnert zich hier uiteraard niks van. De 'pray for Lauren'-facebookposts, al de mensen in haar kamer, of het moment waarop haar lange blonde lokken afgeschoren moesten worden. Wat ze nog wel weet is dat ze wakker werd met het idee dat ze in Texas was, terwijl er veertig liter vloeistof door haar lichaam werd gepompt.

"Mijn buik was helemaal opgezwollen. Ik had overal slangetjes en ik kon niet praten," vertelde ze. Naast het bed stond een zak zwart gif dat ze uit haar bloed hadden gespoeld. "Ik had nog steeds geen idee wat er gebeurd was."

Erger dan de verwarring was de brandende pijn in haar handen en voeten die op geen enkele manier minder werd. De infectie had zich ontwikkeld tot gangreen. Drie jaar later kan ze het nog steeds niet onder woorden brengen: "Het is de meest intense pijn die ik ooit – ik kan het eigenlijk gewoon niet omschrijven," vertelde Lauren. Ze werd naar een ziekenhuis in LA gesneld voor hyperbare zuurstoftherapie, waar ze in een drukkamer werd geplaatst in een poging om het bloed weer naar haar benen te laten stromen.

Terwijl Lauren haar behandeling afwachtte, was er een moment waarop ze alleen in haar kamer was. Haar moeder en peetvader stonden buiten te praten. Er hing een gordijn in haar kamer, waarachter een vrouw met iemand stond te bellen. Lauren kon het gesprek met moeite volgen. De vrouw leek haast te hebben. Toen hoorde ze: "Er ligt hier een 24-jarig meisje dat zo snel mogelijk een onderbeenamputatie nodig heeft."

"Ik dacht: oh god, ze heeft het over mij," vertelde Lauren. "Ik ga mijn been kwijtraken."

Terwijl Lauren in het ziekenhuis lag, begon haar moeder een enorme rechtszaak tegen Kimberly-Clark Corporation – de maker van de tampons – en tegen twee supermarktketens die de tampons verkopen: Kroger en Ralph's. Hoewel je met Kotex geen grotere kans op TSS hebt dan met andere merken, hoopte ze met de rechtszaak het gebruik van synthetische materialen in tampons te stoppen. De klacht luidt dat de aangeklaagden "nalatig, roekeloos en onverantwoordelijk gehandeld hebben." Een woordvoerder van Kimberly-Clark weigerde te reageren omdat het bedrijf "geen commentaar geeft op lopende aanklachten."

Voor Laurens advocaat, Hunter J. Shkolnik, is het niet de eerste keer dat hij de duistere kant ziet van producten die de meeste mensen volstrekt veilig achten. Eerder was hij bijvoorbeeld verantwoordelijk voor de procesvoering over een ingrediënt in hoestsiroop waar mensen beroertes van kregen. "Ik wou dat ik kon zeggen dat de zaak van Lauren me gechoqueerd heeft, maar dat is helaas niet meer zo. Die tampons zijn totaal niet meer veranderd sinds de allereerste TSS-uitbraak. Het enige wat ze hebben gedaan is een waarschuwing op het label zetten met 'ohja, je kan hier toxische shock van krijgen', zodat ze officieel veilig zitten voor de voedsel- en warenautoriteiten.

Tamponfabrikanten worden al jarenlang verplicht deze waarschuwingen op de dozen te zetten, maar volgens de advocaat van Lauren zijn deze lang niet duidelijk genoeg. Vaak staan er teksten op als: 'verwissel je tampon iedere vier tot acht uur, ook tijdens het slapen.' De familie vindt echter dat zulke taal met de nodige ambiguïteit gepaard gaat: "Dat 'tijdens het slapen' kan zo langer dan acht uur betekenen, vooral bij jonge meisjes die in het weekend makkelijk negen tot tien uur lang in bed liggen. Tamponbedrijven moeten daarom gewoon zeggen: 'doe 's nachts geen tampon in, maar gebruik een inlegkruisje'," aldus Shkolnik.

De meeste vrouwen zullen ergens wel weten dat er een waarschuwing over TSS op de tamponverpakkingen staat, maar dat zal lang niet elke keer door hun hoofd schieten als ze er eentje gebruiken. Op een doos normale tampons van het huismerk van Albert Heijn staat bijvoorbeeld:

'LET OP! In bijgesloten gebruiksaanwijzing staat belangrijke informatie over menstruele TSS, een zeldzame maar ernstige ziekte. Voor je gezondheid en hygiëne adviseren wij je deze informatie goed te lezen en te bewaren. Gebruik de tampons alleen tijdens je menstruatie. Nooit preventief gebruiken.'

Shkolnik geeft toe dat het bestaan van die waarschuwingslabels de grootste uitdaging wordt in de rechtszaak. "Een deel van onze taak is om de jury te overtuigen dat het niet zozeer gaat om de waarschuwing op de doos, maar meer om het feit dat fabrikanten al twintig jaar de materialen hebben om tampons veiliger te maken, en dat ze heel bewust hebben gekozen die niet te gebruiken."

Dokter Philip M. Tierno, professor microbiologie en pathologie aan de geneeskundeopleiding van NYU, heeft uitgebreid onafhankelijk onderzoek verricht naar de link tussen tampons en TSS, en ook hij vindt dat ze veiliger kunnen. "De meeste fabrikanten maken tampons van kunstzijde, of van een combinatie van katoen en kunstzijde. Als een vrouw een voldoende staphylococcus aureus-bacteriën in haar vaginale flora heeft, dan worden in beide gevallen de optimale chemische omstandigheden voor de productie van het giftige TSST-1 gecreëerd," zegt hij. "TSS komt voor als een vrouw geen of weinig tegengif heeft. Daarom zijn de synthetische ingrediënten van tampons een probleem; alleen die van 100% katoen kunnen zonder risico gebruikt worden."

In het ziekenhuis werd Lauren geconfronteerd met een situatie uit iedereens nachtmerrie: ze moest de papieren tekenen waarmee ze toestemming gaf dat de dokters haar rechterbeen eraf mochten halen. "Allebei mijn benen begonnen te mummificeren, dus ik moest snel handelen," zegt ze daar nu over. De hiel en de tenen van haar linkervoet waren zwaar beschadigd, en de dokters waren al serieus aan het overwegen haar linkerbeen ook te verwijderen. Lauren heeft er echter voor gevochten die te kunnen behouden: "Het was een 50/50-situatie. We hebben twee transplantaties gedaan met de voorhuiden van baby's, en goddank hebben die mijn voet gered. Het huid op mijn hiel is inmiddels weer hersteld, maar het is nog steeds supergevoelig."

Omdat Lauren nog jong is, is haar lichaam calcium aan het aanmaken om haar beschadigde voet te herstellen. Het is echter een pijnlijk stukje ironie dat de schade daar alleen maar erger van wordt. "Het komt er eigenlijk op neer dat ik op stenen aan het lopen ben." Ze ondergaat regelmatig onderhoudsoperaties, maar drie jaar later heeft ze nog steeds pijn. De artsen hebben haar verteld dat er een reële kans is dat ze rond haar vijftigste nog een andere operatie nodig gaat hebben.

"Toen ik eenmaal thuis was heb ik op het punt gestaan om zelfmoord te plegen," zegt ze. "Ik had zo'n succesvol en fijn leven, en plotseling miste ik een been, zat ik in een rolstoel met een halve voet, en kon ik niet meer zelfstandig naar de wc lopen. Ik lag in bed, kon me nauwelijks bewegen, en het voelde alsof ik was opgesloten in mijn eigen huis." Soms kreeg ze fantoompijnen, waardoor het leek alsof ze twee benen had, waardoor ze uit bed sprong om vervolgens meteen weer ter aarde te storten.

Lauren zegt dat het haar heel lang heeft gekost voordat ze vrede had gesloten met haar nieuwe identiteit. "Ik heb zo vaak op een krukje in de douche staan janken, terwijl mijn rolstoel in de badkamer op me aan het wachten was. Het verneukt je echt: je leeft je hele leven met de gedachte 'ik ben een atleet' of 'ik ben een mooi meisje,' maar dit was iets fysieks waar ik geen controle over had. Het duurde echt even om in te zien of ik het nog steeds waard was, of ik nog steeds mooi was."

Voor de duidelijkheid: het is Lauren en haar advocaten te doen om transparantie, niet per se om het totale afschaffen van tampongebruik. Tampons zijn logische dingen – ze zijn handig in het gebruik en goed in het stoppen van menstruele bloedingen. Toch zijn de tamponreclames, waar meisjes vrolijk bergbeklimmen of over het strand huppelen in hagelwitte broekjes, zeer pijnlijk voor vrouwen als Lauren. "lk kan niet meer van een glijbaan, en ik kan niet meer zomaar de zee in rennen als ik daar zin in heb," zegt ze. "Dat product heeft mijn leven verwoest."