Het westen doet weinig tegen Boko Haram, maar Nigeria zelf al helemaal

Het geweld in Frankrijk van vorige week overschaduwde de gebeurtenissen in Nigeria. Daar werd op brute wijze een dorp uitgemoord door terreurorganisatie Boko Haram, terwijl de wereld voornamelijk kon lezen over wat er in Parijs aan de hand was.

Inmiddels heeft de wereldpers geprobeerd die schade in te halen. Voornamelijk door de vraag te stellen: Waarom is er geen aandacht voor de aanslag in Nigeria? De achterliggende gedachte is dat als de wereld precies doorheeft wat Boko Haram allemaal voor vreselijks doet in Nigeria, er kan worden gewerkt aan een oplossing.

Makkelijk is dat echter niet, want Nigeria zit vooral zichzelf frustrerend vaak in de weg. Er is al een jaar lang redelijk veel aandacht voor Boko Haram, zowel bij wereldwijde pers, overheden als hulporganisaties. Alleen de overheid en het leger van Nigeria hebben inmiddels zoveel blunders begaan, dat het duidelijk is dat het Boko Haram in sommige opzichten ook wel enigszins makkelijk wordt gemaakt.

De regering zei bijvoorbeeld in november dat het een staakt-het-vuren had besproken met Boko Haram, maar dat was niet waar. Het leger zei dat het bijna driehonderd van de ontvoerde meisjes had bevrijd maar ook dat bleek niet zo te zijn. Wel vluchten er tientallen meisjes weg, maar 219 meisjes bleven vermist.

Nigeria heeft daarnaast regelmatig ruzie met Amnesty, dat het land beschuldigt van het gebruik van buitensporig geweld. De burgerrechtenorganisatie zegt dat er honderden mensen zijn overleden in de gevangenkampen van het leger door verhongering, verstikking of standrechtelijke executies. Veel van de gevangenen zouden volgens Amnesty niet eens een direct verband hebben met Boko Haram.

Ook zijn Nigeria en Amnesty het niet eens over wat er op 7 januari precies in Baga is gebeurd. Volgens Amnesty en Unicef zijn er misschien wel tweeduizend doden gevallen. Sommige hulporganisaties en persbureaus gaan uit van honderden doden. Baga werd volledig in brand gestoken en volgens regeringsfunctionaris Musa Alhaju Bukar is de stad " zogoed als weggevaagd."

Volgens de woordvoerder van het Nigeriaanse leger, Generaal-Majoor Chris Olukolade, is het dodental echter veel lager: het zou gaan om 150 dodelijke slachtoffers.

We hebben Amnesty International gevraagd hoe ze aan hun cijfers komen, en in een reactie zegt Daniel Eyre – de Nigeria-onderzoeker van Amnesty – tegen ons: "We hebben direct contact met mensen die het hebben meegemaakt en erbij waren. Journalisten, lokale overheden, hulpverleners. En wij voelen ons zeker genoeg om te zeggen dat er honderden mensen vermoord zijn." Zolang Boko Haram het gebied bezet, zullen we het echte aantal niet weten.

Boko Haram-leider Abubakar Shekau maakt in deze video het Nigeriaanse leger belachelijk omdat ze suggereerden dat ze hem hadden gedood.

Toen vorig jaar de bijna driehonderd meisjes werden ontvoerd door Boko Haram, was er wereldwijd enorm veel aandacht voor. De hashtag #BringBackOurGirls ging viral en in Frankrijk werd een top georganiseerd over de te nemen strategie. Maar de Franse president, Francois Hollande, zei toen dat het geen troepen zou sturen, omdat Nigeria voor zichzelf zou moeten zorgen. Bovendien had het al militairen in de regio.

Het stelde allemaal niet heel veel voor, maar Engeland stuurde militaire adviseurs, en de Amerikanen gingen helpen met het opleiden van Nigeriaanse militairen. Maar omdat de Verenigde Staten geen gevechtshelikopters wilden leveren – uit angst voor mensenrechtenschendingen door Nigeria zelf – heeft Nigeria die Amerikanen nu terug naar huis gestuurd.

'De wereld' heeft z'n ogen na deze aanslag dus weer op Nigeria gericht, maar wat kan die op dit moment daadwerkelijk doen?

"Dat is een vraag voor de Nigeriaanse overheid," zegt Daniel van Amnesty. "Het is duidelijk dat burgers op dit moment niet beschermd worden. Meer inmenging van de internationale gemeenschap kan een optie zijn, maar het is aan de Nigeriaanse overheid om daarin een beslissing te nemen."

In Nigeria zelf worden geen harde maatregelen genomen. Er zijn daar op 14 februari presidentsverkiezingen en men is vooral bezig met ruzie maken. De aanwezige verschillen worden daardoor nog eens extra uitvergroot.

De buurlanden van Nigeria – Benin, Kameroen, Niger en Tsjaad – willen graag met Nigeria samenwerken om Boko Haram aan te pakken. De jihadisten steken namelijk bij hen regelmatig de grens over. Ze hebben vorig jaar afgesproken een 'Joint Task Force' op te richten, maar onenigheid en gebrek aan geld heeft de ontwikkeling daarvan vertraagd.

De afgelopen dagen is het Kameroen dat Boko Haram het meest effectief te lijf gaat. Het land heeft de laatste weken luchtaanvallen uitgevoerd op de groep, en claimt dat het deze week 143 leden van Boko Haram heeft vermoord. Het probleem voor Kameroen is dat de terreurgroep zich niets aantrekt van landsgrenzen, terwijl Kameroen dat wel moet doen. Zolang het geen toestemming van Nigeria krijgt, kan het de strijders niet zomaar volgen tot in Nigeria.

Niger en Tsjaad hebben het ondertussen moeilijk. De landen kampen met een enorme vluchtelingenstroom uit het gebied waar de aanvallen plaatsvinden. Beide landen hadden militairen in het gebied, maar de aantallen waren zo laag, dat beide overheden besloten ze terug te trekken.

Het probleem speelt zich voornamelijk af in Nigeria, en daarom kijken alle betrokken partijen naar dat land om met een oplossing te komen. Maar het geblunder, de slechte samenwerking en de schreeuwerige verkiezingsstrijd maken de problemen alleen maar groter.

En dus riep de Nigeriaanse krant Premium Times Nigeria vandaag op om op te houden met ruzie maken en tot een oplossing te komen. Hierbij werden ook de gebeurtenissen in Frankrijk aangehaald:

"Ongeveer drie miljoen mensen van verschillende achtergronden en kleuren liepen door de straten van Frankrijk, afgelopen zondag. Hun boodschap was: 'we laten ons niet intimideren, we laten ons niet verdelen, we zullen niet vervallen in anarchie.' Kijk, dat is iets wat we hier ook eens zouden willen zien."