In dit kraakpand in Amsterdam kunnen mishandelde vrouwen onderduiken

Naast de deur hangt een opengebroken sleutelkluis en de ramen zijn afgedekt. Dit huis is gekraakt. Voor de doorgewinterde kraker is dit misschien geen ongewoon beeld, maar dit is geen gewoon kraakpand.

De woning is afgelopen zondagmiddag door actiegroep Zij is Hier met hulp van wat krakers ingenomen. Ze noemen het 'Haar Huis' en hun doel is om kwetsbare vrouwen die een veilige plek zoeken hier in Nieuw-West in Amsterdam op te vangen.

Ik bel aan. Een man doet de deur op een kiertje open en kijkt mij achterdochtig aan. Als ik zeg dat ik van VICE ben, mag ik binnenkomen. Ze zijn erg voorzichtig met wie er naar binnen mag, vooral als het mannen zijn.

Het is binnen koud en donker, en er zijn maar twee werkende stopcontacten. Toch biedt een van de vrouwen me een kopje thee aan. "We hebben geen waterkoker, maar ik kan wel thee zetten met het koffiezetapparaat. Dat werkt best," zegt ze. Alle vrouwen willen anoniem blijven, omdat ze bang zijn dat hun echtgenoten erachter komen dat ze hier zitten.

De enige die wel haar naam wil noemen is Nadia, de woordvoerder van Zij Is Hier. "Veel van deze vrouwen zijn slachtoffer van huiselijk geweld, seksueel misbruik of psychische mishandeling," zegt Nadia. "Sommige vrouwen zijn dapper genoeg om te proberen weg te komen, maar dan blijkt dat er geen officiële instanties zijn die ze direct kunnen helpen. Dan komen ze hier."

Het gaat ook vaak om allochtone vrouwen die door hun echtgenoten worden achtergelaten in hun land van herkomst zonder identiteitsbewijs of eigendommen. Nadia: "Als ze minder dan vijf jaar getrouwd zijn hebben ze een afhankelijke verblijfsvergunning, dus dan houdt het qua mogelijkheden voor hen snel op." Bij terugkomst in Nederland zoeken ze dan opvang en hoewel dat in sommige gevallen wel lukt, is het vooral in Amsterdam nog een groot probleem. De vraag is dus waarom dat in Amsterdam niet lukt en hoe dit moet worden opgelost.

De vrouwen in Haar Huis hebben vaak al meerdere trajecten lopen en hebben hun eigen advocaat, maar ze zeggen dat ze niet in aanmerking voor crisisopvang komen. "Het schiet gewoon niet op. Als je niet heel recentelijk geslagen bent of als je man niet met een mes op je keel heeft gestaan, loop je niet direct risico op geweld," zegt Nadia. "Dan moet je vaak je eigen opvang regelen, maar hoe kan dat als je zelf geen inkomen hebt of bijvoorbeeld de taal niet spreekt?"

In Haar Huis kunnen de vrouwen wel terecht. Bijna elke minuut krijgt Nadia wel een telefoontje of een sms. Het zijn vaak politici, journalisten, of mensen die willen helpen, maar ook regelmatig vrouwen die in eenzelfde situatie zitten en op zoek zijn naar een veilige plek.

"Eén van de vrouwen sliep eerst in een magazijn van een winkeltje en had geen eigen spullen," vertelt Nadia. "In zo'n situatie kun je niks, dus soms dwingt dat vrouwen weer terug naar hun man te gaan, alleen al voor het eten en onderdak. Dan kunnen ze beter hier komen."

Als de deurbel weer gaat, hangt er even een gespannen sfeer. Het is onduidelijk wie er in het donker voor de deur staat en het is moeilijk te zien, doordat de ramen in de voordeur zijn dichtgetimmerd.

"Dit blijft lastig," legt Nadia uit. "Mensen die we niet kennen, laten we soms gewoon niet binnen, vooral als het mannen zijn." Gelukkig staat er dit keer een bekende voor deur die warm eten komt brengen.

De vrouwen geven aan dat ze de hele tijd op hun hoede moeten zijn. Gisteren werd dat nog eens benadrukt. Eén van de vrouwen had een radio-interview gegeven, maar haar stem is door haar man herkend. Hij belde haar woest op en schold haar de huid vol - maar hij wist niet waar ze zat, dus bleef het daar bij.

Deze ochtend stonden er anderen naar binnen te gluren. Het waren mensen van woningbouwvereniging De Key die naar binnen schenen met een zaklamp. De vrouwen schrokken ervan en dreigden de politie te bellen, maar De Key is van mening dat Zij Is Hier geen enkel recht heeft om de woning te bezetten.

"Wij hebben aangifte hebben gedaan en de bewoners een brief hebben gestuurd om ze te verzoeken het pand te verlaten," zegt Floortje Schut, woordvoerder van De Key. "De aannemer was nog bezig om het pand weer verhuurklaar te maken, dus ze moeten er gewoon snel uit."

Er wordt een kort geding aangespannen om het sneller te ontruimen, maar de termijn is onduidelijk. "De advocaten zijn met elkaar in contact, maar hoe lang dat duurt weten we niet," zegt Schut.

Kraken is sinds het begin van dit jaar definitief verboden, en zoals al eerder bij populaire kraakpanden bleek, wint de staat uiteindelijk altijd. Er is dus altijd een risico dat het pand wordt ontruimd, en waar de vrouwen dan heen moeten is onduidelijk.

"Door het kraken hopen we juist dat de politiek en de maatschappij zich bewust worden van het probleem, want een concrete oplossing hebben we zelf ook niet," zegt Nadia.

D66-gemeenteraadslid Meltem Kaya is zelf ook in Haar Huis geweest en heeft inmiddels vragen gesteld aan de wethouder om te kijken hoe het nu verder moet.

Volgens Kaya zal in januari naar een oplossing gekeken worden voor de lange termijn. En voor de korte termijn? Kaya: "De wethouder is nu op de hoogte van het probleem en er wordt onderzocht of de vrouwen nu ergens kunnen worden opgevangen."

Mocht het pand toch op korte termijn worden ontruimd dan zal de GGD opnieuw bij alle vrouwen proberen vast te stellen of ze 'kwetsbaar' zijn. Of ze dan wel in aanmerking komen voor opvang zal pas blijken als het zo ver is.

Tot die tijd zitten de vrouwen van Haar Huis hier nog voor onbepaalde tijd. Een nieuwe pot thee uit het koffiezetapparaat komt eraan en er zijn nog wat dekens uitgedeeld. Ze zijn klaar voor een koude nacht.