Kerst in de Andes

December is ieder jaar weer een bijzonder speciale maand in het Peruviaanse Chumbivilcas. De meiden vlechten enthousiast hun haren, trekken hun mooiste brokaten rokken aan en dragen prachtige hoeden. De jongens zetten hun mooiste bivakmuts op, trekken leren beenkappen aan en zetten een dode vogel op hun hoofd. Daarna verzamelt iedereen zich op kerstochtend om elkaar helemaal kapot te slaan. Takanakuy is een gevechtsceremonie die zijn oorsprong kent in de pre-Spaanse en pre-Inca-geschiedenis van de Andes. Met slechts drie politiemannen is er niet echt sprake van een rechtssysteem in Chumbivilcas. Dorpelingen en stedelingen uit de regio sparen het hele jaar geschillen op om op Takanakuy hun vijanden in het gezicht te slaan. Terwijl het bij sommigen gaat over legitieme juridische grieven, komen andere gevechten voort uit gedoe over meisjes of persoonlijke frustraties. Veel mensen vechten ook gewoon om een goed gevecht te hebben (of ze zijn dronken). Maar het belangrijkste: ze zien er allemaal uit als bergmannen in een post-apocalyptische DMT-nachtmerrie. Bekijk binnenkort onze video over het Takanakuy-gevecht van kerst 2011 op VICE.com.

HOI! WIE IS JOUW FAVORIETE TAKANAKUY-PERSONAGE?
Illustraties door Víctor Laime Mantilla, Uit Takanakuy: Cuando La Sangre Hierve Als je het niet erg vindt om uitgemaakt te worden voor q’ara gallo (naakte haan) dan kun je gewoon een uyach’ullu (bivakmuts) opzetten en aandoen wat je wilt als je naar Takanakuy gaat. Een verscheurde nu-metal-spijkerbroek bijvoorbeeld, of een weerwolfmasker. Voor mannen met minder zekerheid in hun lijf zijn hier een paar traditionele Takanakuy-personages die als voorbeeld kunnen dienen.

MAJEÑO

Een Majeño woont aan de Majes-rivier. Een wollen rijbroek, sportieve korte hoed, traditionele Peruaanse jas en een uitgeholde stierenhoorn voor drank zijn de basiselementen van de outfit. Het masker heeft veel geheimzinnige symbolen (de kleuren stellen de vier ‘kwadranten’ van het universum voor), en —belangrijker nog—je kunt je baas of burgermeester anoniem en consequentieloos lens meppen. Door te piepen met een hoog vogelstemmetje zorg je dat je volstrekt onherkenbaar blijft, wat verontrustend klinkt als dat door vijftig enorme mannen in bivakmutsen tegelijkertijd gedaan wordt.

NEGRO

De Takanakuy Negro is nauwelijks gebaseerd op negers, maar meer op het soort mannen dat negers in bezit heeft. Slavendrijvers, dus. Om een Negro te worden trek je kniehoge laarzen aan en combineer je die met een leuk worstelbroekje, shirt, vest en een roze of babyblauwe cape. Dat top je af met een in glanzend cadeaupapier verpakte kartonnen kroon met een ster erop geplakt. En dan ga je dus in imponerende zwierige cirkels ronddansen als een trotse haan—het heilige dier van de Negro’s. De outfit van de Negros was vroeger voor de meer welvarende mannen in de stad en diende als de tegenhanger van de dronken Majeñolui. Geleidelijk werd Negro minder het kostuum van de rijke man als wel van de beste vechters. Tegenwoordig heeft het pak niet echt meer een betekenis, maar de Negros zijn nog steeds vaak de verfijndste lui en de beste dansers, bovendien.

QARA CAPA

Dit betekent “sprinkhaan” in inheemse Quechua-taal, en is eigenlijk ook gewoon een wat inheemsere variant van de Langosta. De cape is een leuk detail.

LANGOSTA

Langosta betekent “kreeft” in het Spaans, maar om de een of andere reden ook “sprinkhaan” (het hoeft allemaal niet per se zo verwarrend, Spaans). In de jaren veertig van de vorige eeuw werden de gewassen van de Chumbivilaca’s verwoest door een sprinkhanenplaag. Tijdens de gevechten begonnen de mannen zich daarom dus te kleden als sprinkhanen. Met als natuurlijk gevolg dat het jaar daarop alle sprinkhanen verdwenen waren. De helder gekleurde regenjas en broek moeten de glimmende buik van een insect voorstellen, en een plastic mijnwerkershelm of een dode vogel rond de nek maakt het helemaal af. De Langosta is de meest betaalbare look van dit rijtje.

QARAWATANNA

De Qarawatannas hebben de traditionele Majeño-look wat toffer gemaakt door wollen jasjes te verruilen voor leren jasjes, in plaats van een hoed een opgezette vogel of vos op het hoofd te dragen en de paardrijbroek te verwisselen met een enorme motorrijbroekken. De meeste jonge mannen gaan tegenwoordig voor Qarawatanna, want deze look heeft gewoon de hardste en intimiderende uitstraling.