Krokodillen, tijgers en apen: in Mexico kan je ongestraft exotische dieren kopen

Naast de kraampjes met zogenaamde liefdesdrankjes en beeldjes van Santa Muerte, vind je op de doolhofachtige Sonora-markt in Mexico-Stad duizenden dieren in kooien. Kleine katten, puppy's, biggen, lammetjes, geiten en gigantische konijnen zitten massaal op elkaar gepropt in veel te kleine kooitjes. Ook staan er overal glazen bakken met leguanen, schildpadden, piranha's en enorme padden die worden gebruikt voor hekserij, en is er een groot aanbod van gekooide vogels als kanaries, kalkoenen en pauwen. En zelfs als je op zoek bent naar écht exotische dieren kun je die hier vinden, al staan die wel een beetje verdekt opgesteld, onttrokken aan het zicht.

"De markt van Sonora is het hart van de dierenhandel in Mexico-Stad," vertelde dr. Leonora Esquivel, medeoprichter van de dierenactivistengroep AnimaNaturalis Mexico. "Elk soort dier kan je hier vinden. Je ziet ze niet allemaal, maar als je de juiste contacten hebt kun je toekans, apen en leeuwen krijgen." Toen VICE News in het geheim op onderzoek uitging, pakte een handelaar een strak verpakt balletje van een rek vol met bakken en kortonnen dozen. Toen hij het balletje uitpakte kwam er een meter lange esculaapslang uit Texas tevoorschijn. De vraagprijs was 700 pesos, zo'n 38 euro. Even later kwam er een politieagent voorbij geslenterd, schijnbaar onaangedaan door de chaos om haar heen en de aanhoudende kakofonie van de krijsende dieren. Op de vraag of dit allemaal legaal is ontweek agent Jiminez de vraag met een zucht. "Het is vreselijk dieronvriendelijk," zei ze. "Er wordt veel over geklaagd, maar niemand doet er daadwerkelijk iets aan. Het is verschrikkelijk."

De autoriteit die onderzoek zou moeten doen naar dierenhandel is PROFEPA, het Mexicaanse instituut voor het beschermen van het milieu. "Het is overduidelijk dat PROFEPA en de Sonora-markt samenzweren," vertelde Esquivel. "Het is algemeen bekend dat ze dit soort dieren op deze plek verkopen, maar er wordt nooit actie ondernomen om de dierenhandelaren te vangen en de dieren te redden."

Hoewel veel exotische dieren legaal worden verkocht in Mexico, zei Esquivel dat, na drugs- en wapenhandel, de illegale dierenhandel de meest winstgevende markt is. Net als bij de handel van drugs, is Mexico een strategische toegangspoort tot de dierenhandel in de VS. "Ongeveer zestig procent van de dieren die vanaf Zuid-Amerika via Mexico worden vervoerd gaan naar de VS," vertelde Esquivel. Ze zei dat ongeveer zeventig procent van de illegaal verhandelde dieren sterft tijdens de reis, meestal onder erbarmelijke omstandigheden. Toch is zelfs de verkoop van de overgebleven dertig procent nog steeds winstgevend.

Volgens de Mexicaanse wet mag iedereen exotische dieren houden, zolang ze van fokkers afkomstig zijn die staan geregistreerd bij het Secretaría del Medio Ambiente y Recursos Naturales (SEMARNAT). Veel bedrijven als DS Exotics, Obsidian Reptiles en Animales Exóticos verkopen allerlei wilde dieren, blijkbaar legaal, via Facebook. Een ander bedrijf, Los Ciervos, verhuurt zelfs verschillende soorten olifanten, neushoorns, giraffen en tijgers voor reclames, films en evenementen.

In Guadalajara, de tweede grootste stad van Mexico, verkoopt Exotic Planet reptielen, spinnen, exotische vogels en zelfs lemuren en apen. Voor zo'n 180 euro kunnen klanten een babybultkrokodil mee naar huis nemen – een krokodil uit Midden-Amerika die wel drie meter groot kan worden. Exotic Planet zorgt zelfs voor de legale verkoop van leeuwen en tijgers in fokkerijen in Mexico. Welpjes gaan voor iets minder dan vierduizend euro de deur uit; een volwassen exemplaar kost je iets minder dan zevenduizend euro, vertelde een medewerker aan VICE News. "Zolang het legaal is, kan ik je helpen aan elk dier dat je maar wil."

Er wordt goed gezorgd voor de dieren in de winkel en ze hebben allemaal een wettelijk registratienummer. Toch willen de medewerkers niet verzekeren dat alle dieren, na aankoop, bij hun baasjes in gezonde omstandigheden zullen leven. Volgens Esquivel laten veel eigenaren hun huisdieren uiteindelijk in de steek, als ze zich realiseren dat ze niet genoeg tijd, ruimte of geld voor ze hebben. Dat bleek het geval te zijn bij Chuy, een twee meter lange krokodil die nu leeft in de dierentuin van Guadalajara. Een buurtbewoner hield het gigantische reptiel bijna twaalf jaar lang op zijn terras.

PROFEPA doet alleen onderzoek als er geklaagd wordt door de buren, en Esquivel beweerde dat inspecteurs bovendien worden omgekocht. Afgezien van het fysieke en mentale lijden zei Maria Garcia Dominques, een activist die zich jarenlang heeft beziggehouden met het redden van verwaarloosde dieren, dat exotische dieren ook een ernstig gevaar vormen voor de algemene veiligheid. "Ik heb ooit een leeuw gered die was ontsnapte uit zijn kooi, en in de tuin van de buren rondliep. Stel je voor dat daar een kind aan het spelen was."

Zelfs jaguars, die op de lijst van bedreigde diersoorten van PROFEPA staan, zijn legaal te koop zolang ze afkomstig zijn van erkende fokkers. "Ik kan een jaguarwelp voor je regelen voor ergens tussen de 4200 tot 4700 euro," zei de eigenaar van fokkerij net buiten Guadalajara. Trots liet hij op zijn telefoon foto's van een jaguar zien. Hij vertelde dat hij ook apen, pythons, panters en tijgers heeft verkocht. De fokker fokt alleen op aanvraag, waarbij hij erop staat dat de baasjes de nodige vergunningen hebben, al wil hij niet meer informatie over hen vrijgeven.

Jose Luis Montenegro, de auteur van Narco-juniors: The Power's Heirs in México , vertelde VICE News dat exotische dieren een statussymbool zijn geworden voor jonge drugssmokkelaars, om op social media mee te pronken. "Wie geen foto's met exotische dieren plaatst is geen 'nacro-junior'," aldus Montenegro. "Panters, tijgers en jaguars zijn de meest voorkomende. Hoe exotischer, hoe beter."

Met een exotisch dier kun je al snel meer status krijgen volgens Montenegro. Je komt hoger in de hiërarchie. "De kinderen van de grootste drugsbazen doen het om de overheid te laten zien dat ze hen niks kunnen maken." Montenegro zei dat exotische huisdieren het meest gewild zijn onder jonge leden van het Sinaloa-kartel onder leiding van Joaquin 'El Chapo' Guzman. Hij ontsnapte afgelopen maand voor de tweede keer uit een maximaal beveiligde gevangenis. El Chapo's zoon Alfredo Guzman heeft tientallen foto's gepost op wat wordt beschouwd als zijn persoonlijke twitteraccount, van zijn huisdieren zoals leeuwen, tijgers en jachtluipaarden. De grote katten liggen vaak in de luxe sportwagens van Guzman.

De exotische dieren worden vaak in beslag genomen tijdens invallen van drugslaboratoria en andere gebouwen die tot drugskartels behoren. In maart nam PROFEPA nog een leeuw, een tijger en een beer in beslag. Ze werden gevonden in een woning gekoppeld aan het Jalisco New Generation-kartel in het stadje Ocotlan (in de staat Jalisco).

In de afgelopen twee maanden heeft PROFEPA meer actie ondernomen en dieren gered. Dierenactivisten zijn desalniettemin nauwelijks onder de indruk. Het probleem in Mexico is een gebrek aan de juiste educatie over het houden van dieren. De boel wordt verergerd door de enorme corruptie van autoriteiten, aldus Esquivel.

Victor Hugo Ornelas droeg bij aan dit artikel.