Spice is de nieuwe drugshype in Rusland en heeft al tientallen levens geëist

Bij het Pushkin-plein in het centrum van Moskou staat Ilya. Hij stopt een stukje groen spul in het einde van zijn sigaret en steekt hem op. Dan volgen er vijftien minuten van complete desoriëntatie, alsof je dronken bent en de controle over je spraak en motoriek verliest.

Het spul in de sigaret heet spice en het is een mix van wat onschuldige kruiden met een wiet-imiterende designerdrug eroverheen gespoten. Twee jaar na de nacht waarop Ilya de drug in een sigaretje rookte, stierf hij in het appartement van zijn moeder aan een overdosis wodka, heroïne en spice. Ilya’s broer, die de spice met hem meerookte, ligt in het ziekenhuis om af te kicken.

Ilya is een van het groeiende aantal slachtoffers van deze onschuldig lijkende wietvervanger. De effecten verschillen heel erg van elkaar, omdat de chemicaliën die in de spicemixen worden gebruikt vaak veranderen, waardoor het moeilijk te verbieden is.

In de afgelopen maanden heeft spice gezorgd voor de ziekenhuisopname van 700 Russen en zeker 25 doden. De autoriteiten beginnen het gebruik van de drug aan banden te leggen, nu het heroïne en de huid wegrottende “krokodil” aan het vervangen is.

“Ik vond het helemaal niks en ik zei Ilya nog dat hij het beter niet kon roken. Het zou beter zijn om gewoon wiet te roken. Maar het is goedkoop en je kan spice op iedere straathoek vinden,” vertelt Valera, een vriend van Ilya, die de van wodka doordrenkte begrafenis van zijn vriend bijwoonde.

“Je kunt het niet meer in kiosken vinden omdat ze die al dicht hebben gegooid, maar spiceverkopers schrijven telefoonnummers op de stoep en iedereen in de buurt kent elkaar toch,” zegt hij.

Yevgeny Roizman is de burgemeester van Jekaterinburg, de op drie na grootste stad in Rusland. Hij is medeoprichter van de stichting Stad Zonder Drugs, en hij is beroemd en berucht om zijn harde aanpak van drugsverslaafden. Hij waarschuwde al dat heroïne “een probleem van gisteren” is, omdat spice nu veel meer gebruikt wordt en het jongere gebruikers aantrekt.

“Mensen hebben geen idee wat ze roken en daarom zijn de resultaten zo slecht,” vertelt Roizman aan VICE News. “Ze worden naar psychiatrische afdelingen gebracht en niemand weet wat ze met ze aan moeten. Het meest voorkomende effect is dat mensen gek worden. Er zijn echt serieuze psychologische consequenties.”

Het nieuwsplatform van Jekaterinburg, znak.com, berichtte dat volgens een rapport van het regionale vergiftigingscentrum het aantal overdoses in september is gestegen. 20 van de 32 drugsgebruikers gaven toe die maand de designerdrug te hebben gebruikt die vaak in spice wordt gevonden.

Spice kwam in het Russische nieuws nadat zeker 150 mensen eind september waren vergiftigd en vier mensen dood gingen nadat ze het hadden gerookt. Onder hen was een 15-jarige jongen die op de oever van een rivier ziek werd van het spul, in het water viel en verdronk. De epidemie begon zich te verspreiden. Zes spicerokers stierven in de stad Soergoet, twee in de Republiek Komi en elders werden nog meer mensen vergiftigd. Een 16-jarige vluchteling uit Oost-Oekraïne overleed deze maand nadat ze spice had gerookt in Krasnodar, in Zuid-Rusland.

Russische media brachten naar buiten dat spicegebruikers vaak zelfmoord plegen en lieten beelden zien van mensen die uit ramen sprongen. “Ik stond op een dag op en het werd me ineens duidelijk dat ik alleen uit dit afschuwelijke leven kon ontsnappen door mijn kinderen te vermoorden, en vervolgens mezelf te doden,” vertelt een verslaafde aan The Guardian. “Het was me helemaal duidelijk dat dit de enige weg was. Gelukkig hield mijn man me tegen, en kreeg hij me rustig. Maar hoe moet dat met mensen die niet zulke steun hebben?”

De directeur van de Russische Federale Drugs Controle Dienst, Viktor Ivanov, zei in oktober dat spice in totaal al 700 mensen heeft vergiftigd en zeker 25 mensen heeft gedood sinds 19 september. De dodelijke partij spice bevat een nieuwe designerdrug genaamd MDMB (N)-Bz-F. Deze staat nog niet op de lijst van verboden middelen en is daarom niet illegaal, vertelde Ivanov. De drug wordt gewoon online verkocht.

Justitie is intensieve operaties begonnen om de drug te vinden. Volgens Ivanov zijn er 20 verdachte dealers opgepakt, maar hij gaf ook toe dat het probleem snel aan het groeien is. Er is al 22 ton aan spice geconfisqueerd door de politie. Hij wijdt de spice-epidemie aan massasmokkel door buitenlandse maffia, en aan de onkunde van de Russische overheid als het gaat om het bijhouden van de veranderingen van de formules van designerdrugs.

De Russische staatstelevisie liet al doorschemeren dat de drugsdistributie te wijten was aan groepen uit Oekraïne, waar Russische soldaten de separatistische opstand ondersteunen. Dmitry Kiselyov, de presentator van Rossiya-1 nieuws en het internationale nieuws op Kremlins nieuwszender Rossiya Segodnya – en die zijn anti-homo en anti-westenideeën niet onder stoelen of banken schuift –, liet vier Oekraïners zien die spice hadden gesmokkeld naar Soergoet en werden vastgehouden door de politie. “Drie weken geleden werden ze gerekruteerd in Nikolayev. Ze kregen ongeveer € 2.400 per maand om in Rusland te werken,” zegt de verslaggever. Maar volgens hen wordt de spice zelf geproduceerd in China.

Ivanov stelde een aantal veranderingen voor, waaronder een aantal nieuwe regels waardoor het mogelijk is voor de Russische Federale Drugs Controle Dienst om nieuwe substanties die drugs lijken te zijn te kunnen uitbannen. Dit voorstel is al geïntroduceerd in het parlement. De dienst heeft ook voorgesteld om de gevangenisstraf van dealers te verhogen naar acht jaar.

De parlementariër Roman Khudyakov van de nationalistische Liberale Democratische Partij van Rusland, stelde onlangs voor dat het land de doodstraf weer zou invoeren, speciaal voor spicedealers.

Een recent gepubliceerde video laat de “special forces” van de drugscontroledienst zien die te werk gaan in kogelwerende vesten en helmen en een arrestatie uitvoeren op een parkeerplaats. In het filmpje zie je agenten met machinegeweren meerdere schoten in de lucht afvuren terwijl ze uit een busje springen. Vervolgens dwingen ze een zestal mannen in joggingbroeken en regenjassen naar de grond. In de auto van de smokkelaars vinden ze een partij spice in een geheim vakje van de kofferbak. Daarnaast liggen ook nog een Kalasjnikov en een pistool.

Maar ondanks de invallen en wetsvoorstellen blijft het makkelijk om spice te komen. Zelfs in de hoofdstad, zeggen een paar gebruikers. Nummers van dealers zijn makkelijk te vinden via internet. Sommige websites bieden het spul ook online aan. Volgens Ulyana uit Moskou wordt de drug nog steeds in sommige kiosken verkocht.

“Als je weet waar je naar zoekt, ga je naar het raam, haal je 500 roebel (€ 9,5) tevoorschijn en zeg je ‘geef me een zwart vierkant’, en dan geven ze het aan je,” zegt ze. Het zwarte vierkant slaat op het zwarte pakketje waar de spice vaak in wordt verkocht.

Ulyana rookte ook spice, tot ze zich na een paar paranoïde aanvallen realiseerde dat de drugs serieuzere bijeffecten heeft dan marihuana.

“Naderhand voel je je slecht. Het heeft een grote impact op je lichaam en het geeft je helemaal geen plezier,” zegt ze. “Als iemand zelfmoord wil plegen… Het is goedkoop en makkelijk te krijgen. Je kunt je bewustzijn uitschakelen en proberen de hemel te bereiken.”

Meer artikelen over drugs:

Wordt de vleesetende straatdrug krokodil nu ook al door Britten gebruikt?

We vroegen aan drie experts wat het effect van drugs op je sperma is

Hoe ik afgelopen weekend tijdens ADE ter nauwernood aan de dood ontsnapte

Mijn dealer is geen crimineel