Stop met social media de schuld te geven van hoe kut je je voelt

Vorige maand publiceerden onderzoekers van de Universiteit van Missouri-Columbia een onderzoek waarin facebookgebruik werd gekoppeld aan jaloezie en depressie. Dit werd snel opgepikt door de media, die massaal roeptoeterden dat social media jongeren veranderen in melancholische, angstige wrakken. Toch zijn er veel experts in de mentale gezondheidszorg die het totale onzin vinden dat mensen altijd zo´n ontzettende drang hebben om het internet de schuld te geven van alle slechte dingen die na 1998 zijn gebeurd.

Bridianne O'Dea is onderzoeker bij het Australische Black Dog Institute. Ze beweert dat hoewel we best gevoelig zijn voor likes, retweets en shares, we de menselijke veerkracht niet moeten onderschatten. "Negatieve feedback op social media kan ongetwijfeld je zelfvertrouwen beïnvloeden," zegt ze. "Maar bedenk wel dat zelfvertrouwen iets is wat je van kinds af aan ontwikkelt. Het duurt lang om te ontwikkelen en dus ook om te veranderen."

De depressie- angststoornis- en zelfmoordpercentages zijn in Australië op dit moment het hoogst in tien jaar, en ook in de VS stijgen de percentages. Misschien is het dus niet heel verrassend dat social media worden aangewezen als reden waarom mensen zich kut voelen. Iedereen heeft wel eens naar andermans Instagram gekeken en zich een eenzame, vier dagen oude zak patat gevoeld.

Toch heeft naar alle waarschijnlijkheid de manier waarop je biologisch gezien in mekaar zit veel meer te maken met je leeftijd dan met je facebookgebruik. Bijna de helft van de socialmediagebruikers is tussen de 18 en 29, dezelfde leeftijdsgroep waarin de meeste mentale problemen voorkomen. O'Dea legt uit dat dit al decennia lang bekend is. Ongeveer 75% van alle psychische problemen begint voor het 25e levensjaar.

De cijfers worden bovendien beïnvloed doordat mensen sneller geneigd zijn om over hun psychische problemen te praten. "De percentages zijn aan het stijgen, maar dat hoeft niet te betekenen dat de hoeveelheid psychische problemen ook daadwerkelijk toeneemt," vertelt O'Dea. "De hoeveelheid mensen die aan de bel trekt neemt gewoon toe."

Professor Nick Titov, directeur van MindSpot Clinic, is het met O'Dea eens. Volgens hem zijn mensen altijd al bang geweest voor nieuwe technologische ontwikkelingen en de mogelijke gevaren ervan en is het gevaarlijk om die nieuwe media van alles de schuld te geven. "De vorige generaties waren ongetwijfeld ook bezorgd toen onze ouders televisie keken," zei hij. "Ik denk niet dat het om het medium gaat, maar om de manier waarop men communiceert."

Veel experts uit de medische sector hebben altijd een uitgesproken positieve mening gehad over de rol van internet en de gemakkelijke toegang tot informatie. Verrassend genoeg vinden diezelfde experts de neiging om onszelf online beter voor te doen dan we zijn ook niet problematisch. Volgens verschillende experts is de online wereld voor de jongere generaties namelijk steeds beter vergelijkbaar met de echte wereld.

Psychologen noemen onze online profielen onze "hoop op een bepaalde ideale zelf," en vinden dat deze ontwikkeling juist onze ambities stimuleert. Op onze socialmediaprofielen laten we een geoptimaliseerde versie van onszelf zien, terwijl we nog gewoon onze normale zelf zijn. Door deze geïdealiseerde wereld samen te stellen houden we onszelf volgens de psychologen niet voor de gek, maar vormen we simpelweg een beeld van wie we zouden kunnen zijn.

Hoewel online pesten en treiteren duidelijk een ernstig probleem vormen waar aandacht aan besteed moet worden, hebben social media ook een hoop voordelen voor de mentale gezondheidswereld. Steun en informatie voor mensen met psychische problemen zijn namelijk toegankelijker dan ooit tevoren. Daarnaast vormen social media een interessant stuk gereedschap voor onderzoekers. Zo komen er allerlei onderzoeksvragen voort uit online discussies, en kan die data gebruikt worden voor allerlei analyses.

Misschien voel je je soms kut als je op Facebook zit, maar je stemming wordt echt veel sterker bepaald door hormonen en de acties van anderen dan door Mark Zuckerberg. Het zal je dan waarschijnlijk ook weinig opleveren om de stekker uit je socialmedia-accounts te trekken. Alhoewel jouw megasicke instagramfeed dan in ieder geval niet langer bijdraagt aan andermans depressie.