De fotomanager van Facebook is een oorlogsfotograaf

Vier maanden geleden werd Teru Kuwayama aangesteld als ‘Photo Community’ Manager bij Facebook— niet meteen de baan die je zou verwachten bij een oorlogsfotograaf.

Maar niet alleen ter plekke legde Kuwayama zijn leven in de waagschaal; zo is hij al vanaf het begin betrokken bij TED en gelooft hij sterk in het gebruik van sociale media voor journalistieke doeleinden. In 2004 richtte hij Lightstalkers op, een online forum voor journalisten, fotografen en filmmakers en in 2010 lanceerde hij Basetrack, een project waarmee hij experimenteerde met iPhone-fotografie in oorlogsgebieden.

Ik sprak over dit alles met Teru, maar ook over Instagram in de ruimte.

VICE: Nou, ik zal maar beginnen met je te feliciteren met je nieuwe baan.

Teru Kuwayama: Bedankt! Ik heb twintig jaar lang overleefd als fotograaf zonder echt een baan te hebben, dus als ik eerlijk ben weet ik niet of een vaste baan iets is waarmee ik gefeliciteerd dien te worden. Maar het is zeker een mooi avontuur. Ik ben niet bepaald een rustig typetje, dus dit is zeker een nieuw avontuur. Voor beide kanten is het spannend.

Hoe gaat het allemaal?     

Het is een bedrijf dat zich enorm snel ontwikkelt, de dingen veranderen snel. Ik ben eigenlijk vooral een contactpersoon, iemand die met de fotografie-afdeling kan praten en ze uit kan leggen wat het bedrijf probeert te doen, en vice versa. Ik voel me een beetje als iemand die ze in het Amerikaanse leger een ‘terp’, ofwel een tolk noemen.

Veel fotografen vertrouwen Facebook niet. De meeste irritaties komen door het verlies van de rechten van de afbeeldingen, downloadbare beelden en het automatisch verwijderen van de  metadata zodra een foto geüpload is. Wat zou je tegen hen willen zeggen?

Er wordt soms gedacht dat dit soort platformen erop uit zijn om je te grazen te nemen, maar dat is echt niet het geval. Soms zijn de werknemers van deze bedrijven zich niet bewust van de zorgen van de gebruikers, maar de complexiteit om deze bezorgdheid te behandelen is groter dan mensen zich beseffen. Als je een platform hebt met meer dan een miljard gebruikers, is het erg lastig om honderd procent van deze mensen tevreden te houden.

‘Een hoop fotografen’ verwijst vooral naar de groep professionele fotografen, en zij maken maar een klein deel uit van de mensen die foto’s uploaden op Facebook. Wij hebben de neiging om onszelf als de meest belangrijke groep fotografen te beschouwen, maar met de honderden miljoenen foto’s die er iedere dag worden geüpload, zijn we statistisch gezien onbelangrijk. Maar met veel van dit soort kwesties zijn we nu bezig, vooral die over de metadata.

Wat voor spannende ontwikkelingen staan er ons te wachten in de toekomst?

Ik denk dat fotografie en bewegingsfotografie elkaar nog ergens op een interessante manier kunnen ontmoeten in een nieuw soort videoformat. Er bestaat technologie zoals de Oculus Rift waarmee letterlijk een hele nieuwe dimensie tevoorschijn komt aan zintuiglijke waarneming. Een hele hoop communicatie gaat via chats of via berichtenapps, dus je mist steeds vaker dingen die anders op iemands facebookwall hadden gestaan.

Dat betekent dus dat mensen zich bewuster worden van hun privacy.

Ja, maar het is ook steeds beter mogelijk om mensen of groepen specifieker te benaderen— iets wat met een groeiende online populatie steeds wenselijker is. Dat is een van de meest fundamentele verschillen tussen traditionele en sociale media. Het gaat om de individuele connecties van mensen en de toegang tot sociale gegevens. Met de wildgroei aan apps voor privéberichten zie je dat de potentie voor sociale media steeds gedetailleerder en toegespitster wordt.

Ik ben benieuwd of daar een nieuwe vorm van journalistiek uit komt. Een soort verschuiving van het sturen van één bericht naar miljoenen mensen naar het versturen van hele specifieke berichten naar een bepaald individuen. Wie zal het zeggen? Dat is het boeiende van waar ik mij nu bevind, ik zie zoveel van dit soort dingen ontworpen en getest worden recht onder mijn neus.

Wat zijn je favoriete Instagram-accounts?

Eén van de meest indrukwekkende is die van NASA—er bestaat gewoon echt een Intagram-account in de ruimte! Een ander boeiend account dat ik volg is die van TSA (Transportation Security Administration)— dat zijn foto’s van dingen die geconfisqueerd zijn op de luchthavens in de VS. Ook de account van Asim Rafiqui is erg boeiend, het is eigenlijk een album vol met portretten van familieleden van gedetineerden in Bagram. Dit zijn alles behalve stereotype beelden van katten en cappuccino’s, het zijn echt sterke en goede voorbeelden van waar sociale media voor gebruikt kan worden.

Wat voor effect denk je dat Facebook heeft op de journalistiek?

Wat is journalistiek eigenlijk? We associëren Journalistiek met een erg formeel concept , een constructie afkomstig uit het krantentijdperk—bijna als een kunstvorm. Wat er gebeurt op sociale media is de meest gegronde vorm van journalistiek die je je maar kunt voorstellen: mensen die ideeën en ervaringen uitwisselen.

Een van de meest interessante mogelijkheden van sociale media is dat het individuen in staat stelt om hun verhalen te vertellen en te communiceren zonder de filter van een zogenaamde professional, en dat is een erg verontrustend en onbehagelijk idee voor veel professionele journalisten en organisaties. Maar er zal altijd behoefte zijn aan professionele journalisten.

Er is zonder twijfel behoefte aan die kernideeën van ethiek— eerlijkheid, accuraatheid en transparantie. Maar ik denk dat we onszelf voor de gek houden als we zouden zeggen dat kranten en journalistieke opleidingen enkel op de grond van hun bestaan deze concepten over de hele wereld afdwingen. Wat net zo belangrijk is, is dat ieder individu net zo gaat denken als professionele journalisten. Het analyseren van de informatie die ze tegenkomen, zichzelf de vraag stellen: “Is dit waar, waar kan ik dit mee vergelijken en welke andere perspectieven bestaan er?”

Nog niet zo heel lang geleden keken nieuwsinstanties naar blogs als een interessante inspiratiebron over meningen, als oprechte informatiebronnen die op de een of andere manier gebruikt konden worden als aanleiding voor een verhaal. Ik denk dat mensen nu op deze manier naar de nieuwsorganisaties kijken. Ze zien heel duidelijk dat verschillende nieuwsbronnen verschillende invalshoeken gebruiken, hoewel ze zichzelf eerlijk, gebalanceerd en neutraal noemen.

Heeft dit iets te maken met de reden waarom je Basetrack bent begonnen?

Basetrack is al van een paar jaar terug, maar wat niet verandert is, is het volgende: Amerika bevindt zich op het moment in de langste oorlog in haar geschiedenis, maar het meest shockerende is dat Amerikanen niks weten over Afghanistan en ze totaal niet weten wat we daar proberen te bereiken.

Het Basetrack-team en ik waren vooral benieuwd of er een alternatief was voor de manier waarop wij normaal gesproken te werk gingen.We lanceerden het project en we waren onze eigen uitgevers. We waren allemaal gewend om te werken voor de standaard nieuwszenders die miljoenen mensen bereikten, en daar zaten we dan, gericht op ongeveer duizend familieleden die betrokken waren bij dit mariniersbataljon.

Het was een van de meest intense ervaringen die we ooit hebben meegemaakt wat betreft betrokkenheid, constant reikten mensen ons een hand toe. Ik kan me een keer herinneren dat we aankwamen bij een grenspost in het zuiden van Afghanistan, en dat er een doos met koekjes stond die naar ons toegestuurd was door een moeder van een marinier. Dat gebeurde nooit toen wij nog werkten voor de standaard nieuwsbladen. Wanneer ben je begonnen met iPhone-fotografie?

Ik gebruikte voor het eerst een iPhone tijdens het Basetrack-project omdat ze zo handig zijn. Ze zijn klein, door het touchscreen zijn ze verbazingwekkend stofbestendig en je kan er goede foto’s mee maken. Er is een hele lijst aan apps beschikbaar op het apparaat en iedereen kan er achteraf foto’s mee bewerken, dat is echt geweldig. Iedereen heeft gewoon zijn eigen doka in z’n zak, met een ingebouwde uitgeverij—dat is echt wonderbaarlijk. Het versnelt het leerproces ook immens snel. Ik denk dat dit de eerste echt goed bruikbare digitale camera is. Het is voor het eerst echt ‘richten en schieten’.

Heb je nog speciale aanpassingen gedaan aan jouw telefoon?

De telefoon waar ik nu mee praat is de telefoon die ik gebruikte in Afghanistan, het heeft een speciaal beschermend hoesje dat is ontworpen door Balazs en Peter Gardi tijdens het Basetrack-project. Het heet een Strikecase.

Wat was het moeilijkste aan fotograferen met een telefoon onder die omstandigheden?

Om eerlijk te zijn ben ik niet echt veel problemen tegen gekomen. Maar mijn perspectief is misschien ook niet de standaard. Voordat ik een mobiele telefoon als camera gebruikte, gebruikte ik Polaroids, Holgas en een panoramacamera, de Widelux. Dit zijn allemaal verouderde, compleet manuele camera’s met ontzettend veel technische beperkingen. Dus als ik het hiermee vergelijk, is een mobiele telefoon de meest verfijnde camera die ik ooit heb gebruikt.

Welke van de iPhone-foto’s die je gemaakt hebt in Afghanistan betekent het meest voor jou?

De foto met de kalkoen. Tijdens een missie om een stadje veilig te stellen nadat het bezet was geweest door rebellen, gebruikte een marinier deze plek als sluipschutterspositie en als plek om de gedetineerden uit de buurt vast te houden. Ik denk dat deze afbeelding er voor mij het meest uitspringt omdat hij geschoten werd tegen de tijd van de tegenaanval in Afghanistan. Het werd toentertijd aan mij beschreven als een ‘hart- en verstandsaanpak’, om de bevolking ervan te overtuigen dat zij de lokale regering moesten steunen. Dit is iets wat continu opnieuw gebeurde, mensen werden gevangen genomen, er werden zakken over hun hoofd getrokken en hun huizen werden bezet door buitenlandse gevechtstroepen. Veel harten werrden gebroken en van velen verloren hun verstand.