Noord-Koreaan Kim Joo Il zwom naar China toen hij besefte dat hij gehersenspoeld werd

Kim Joo Il

Kim Joo Il, 39, diende acht jaar in het Noord-Koreaanse leger. Toen hij in 2005 besefte dat het niet bepaald zo paradijselijk was als ze hem hadden doen geloven, ontsnapte hij door naar China te zwemmen. Nu woont hij in Londen, waar hij vicepresident is van de Association of Korean Residents in Europe. Hij werkt met Noord-Koreaanse vluchtelingen en vraagt aandacht voor de mensenrechtenschendingen door Pyongyang. Dit is wat hij me over het leven in zijn geboorteland vertelde.

Toen ik hoorde dat Kim Il-sung overleden was, zat ik vlakbij de grens met Zuid-Korea. Er was die dag geen elektriciteit in Noord-Korea, maar ik zat zo dichtbij Zuid-Korea dat ik de aankondiging van het nieuws via hun luidsprekers kon horen. Ik dacht bij mezelf: dat is bullshit – hij is niet dood. Hoe kan de grote leider nou dood zijn? Hij is onsterfelijk.

Het was onmogelijk voor te stellen. Ik huilde. Dat deden we allemaal. Soldaten stonden elke dag huilend in de rij om bloemen voor zijn herdenking te brengen. Iedereen bleef zeggen: hoe moeten we overleven? Hoe moeten we leven? Wat is ons lot nu onze leider er niet meer is? Als je gehersenspoeld bent, is dat hoe je denkt.

Dertig procent van onze studie ging over de grote leider. En nog eens twintig procent over de bourgeoisie – mensen met geld en land. Dat was de vijand. Er werd ons geleerd dat we in het paradijs leefden en dat we ervoor moesten zorgen dat deze mensen dat niet verpesten.

Ze verzamelden elke maand onze boeken om ze te controleren. Twee jongens in mijn klas waren rivalen van elkaar. Eentje was kwaad dat de ander het goed deed op school, dus leende hij van de ander een boek met een foto van Kim Il-sung erop. Hij tekende een grappig klein tekentje op het portret, en gaf het toen terug. Ze vonden het teken toen ze het boek checkten en die jongen en zijn familie verdwenen vervolgens spoorloos. Deze dingen zijn vrij normaal – het heet schuld door associatie. Ik ben met dit soort zaken opgegroeid, waar mensen om een verkeerd woord de gevangenis ingaan. Wij hebben een gezegde: er is een oor, zelfs op de muur.

Ik was tien toen ik voor het eerst een openbare executie zag. Terwijl ik keek dacht ik nog: hij heeft deze misdaad begaan, hij bedreigt ons paradijs, hij moet gestraft worden. De man was de zwager van mijn klasgenootje. Ze zeiden dat hij naar China was geweest en iets uit een Chinees museum had gestolen. De hele school moest het zien. Iedereen moest verplicht naar openbare executies, dus die vonden plaats in grote stadions. De indeling was belangrijk: als ze wisten dat je naar China was geweest, zetten ze je vooraan. Als je de neiging had om te protesteren, zette ze je op het volgende niveau. Als waarschuwing.

Ik sloot me bij het leger aan toen ik zeventien was. Het is voor mannen verplicht om tien jaar te dienen. Ze hebben in Noord-Korea 54 academies die van buiten op universiteiten lijken, maar waar ze binnen mensen opleiden om hooggeplaatste officieren te worden. Ze vermommen de academies als universiteit om kritiek te voorkomen. Andere landen zouden kunnen zeggen dat ze teveel mensen tot soldaat opleiden.

Ik voelde me bevoorrecht om eindelijk tot het leger toegelaten te worden. Ik dacht echt dat het alleen bestond voor het geluk van mensen. Dat is wat mij was geleerd en ik was een goede student. Ik was gechoqueerd toen ik uiteindelijk geplaatst werd, want het was totaal anders dan wat ons op de academie geleerd was. De avond voor we gestationeerd werden kregen we nieuwe militaire uniformen. De eerste dag moesten we de uniformen meteen afstaan aan onze meerderen. Zij namen onze nieuwe uniformen en wij kregen hun oude. Als je intreedt is het traditie dat je eten en cadeautjes van je familie krijgt. Dat wordt altijd meteen ingenomen door de officieren. Ik klaagde en ik zei dat ik mijn spullen terugwilde. Ik kreeg klappen voor het klagen. Ze zeiden dat dit is het leger was en dat ik er maar aan moest wennen.

Ik werd drie jaar lang elke dag minstens één keer geslagen. Toen werd ik kapitein en was ik degene die de mensen mishandelde. Ik had geen idee dat het verkeerd was wat ik deed. Het is normaal. Het is dagelijkse kost voor soldaten. Mensen in het leger weten niets van mensenrechten. Daar hebben ze nog nooit over gehoord.

Mijn eerste rare ervaring was met de 'keukenpolitie'. Ik kreeg rijst en ik moest daar zeven gerechten mee maken. Ik zei: "hoe kan dat, met niets anders dan rijst?" Daarop zeiden ze dat ik moest doen wat ik kon. Om middernacht maakten ze ons wakker en gaven ze ons allemaal een zak. We moesten naar een lokale boerderij gaan en eten verzamelen. Iemand stal tomaten, een ander kool en weer een ander aardappels. Dat is hoe we elke dag ons eten verzorgden, door het te stelen.

We hadden vierentwintig uur per dag honger. In theorie zouden we allemaal zeshonderd gram rijst per dag moeten krijgen, maar omdat iedereen die het in zijn handen kreeg er een beetje van nam, was er tegen de tijd dat het ons bereikte nog maar tweehonderd gram over. Dat is waarom we allemaal ondervoed waren en waarom zoveel soldaten het leger proberen te ontvluchten.

Een van de ideeën die de overheid blijft verspreiden is dat in Noord-Korea niemand sterft door honger. Als kapitein moest ik de dood van soldaten melden, maar ik kon niet zeggen dat ze uitgehongerd waren. We schreven gewoon op dat ze aan acute darmontsteking overleden waren – wat kan leiden tot onder andere gewichtsverlies, koorts en bloedingen. Ook veel vrouwelijke soldaten stierven van de honger en bij een vrouw valt vlak voordat ze overlijdt aan ondervoeding het haar uit. Als ze stierven waren ze kaal en hadden ze een ingevallen borst, wat betekende dat je niet meer kon zien of het om een vrouw ging of niet.

De meeste mensen in Noord-Korea mogen niet naar een andere provincie reizen. Maar bij mij was het juist een onderdeel van mijn werk om door het land te reizen en soldaten op te sporen die naar huis waren gevlucht omdat ze zoveel honger hadden. Ze wisten dat daar consequenties aan verbonden waren, dus gingen ze altijd terug naar huis om nog een laatste maaltijd met hun moeder te eten. Toen ik rondreisde begon ik te zien dat er iets heel erg goed mis was. Overal waar ik kwam zag ik dat mensen verhongerden. Elk station had een medisch centrum waarbij de lijken voor de deur lagen opgestapeld.

De trein was vaak dagen te laat omdat er geen elektriciteit was. Mensen boden je vaak een slaapplaats aan in ruil voor een kilo rijst. Maar ik sliep op het station. Ik had geruchten gehoord dat als je eenmaal bij mensen in hun huis was, ze je vermoorden om je vlees te kunnen eten. Je hoorde vaak geruchten dat ze op sommige markten mensenvlees aan je wilden verkopen. Eén man is er publiekelijk voor geëxecuteerd. Hij was een arts en had lijken opgegraven, er dumplings van gemaakt en ze verkocht.

Ik had al jaren mijn twijfels over het regime, maar ik besloot Noord-Korea te ontvluchten toen mijn nichtje overleed. Als ik thuiskwam gaf mijn vader me goed te eten, dus ik had geen idee dat ze het zwaar hadden. Maar dat hadden ze wel. Mijn zus had haar dochtertje op een dag naar de buren gestuurd om te bedelen voor wat rijst. Ze gaven haar gedroogde maïs. Maar dat moet je helemaal niet eten, omdat je daar heel, heel erg veel dorst van krijgt. Maar ze was niet bij haar moeder en ze wist dat niet. Ze at de maïs en dronk en dronk en dronk. Ze werd zo opgeblazen dat ze eraan bezweek. Ze was pas twee jaar oud.

Op een dag moest ik een soldaat vinden die naar zijn thuisprovincie Hamgyong was gegaan, wat aan China grenst. Ik was er al eens eerder geweest en ik had eraan gedacht om te ontsnappen, maar ik had het nooit echt gedaan omdat ik bang was dat mijn ouders iets zou overkomen. Deze keer besloot ik dat ik – ondanks dat ik onderweg door mijn dorp kwam – niet op bezoek zou gaan bij mijn ouders omdat ik wist dat als ik dat deed ik van gedachten zou veranderen.

Ik zette de soldaten die ik had gevonden op de trein en ging weg. Ik nam een andere trein naar het noorden, naar de rivier tussen Hamgyong en China. Er was die nacht een volle maan en het was te helder om de oversteek te maken. Na twee dagen was het duister genoeg om het te proberen. Ik liep rond middernacht naar de rivier. Omdat er een droogte was, was het water gezakt. Overal lagen kiezels. Kiezels maken lawaai dus ik legde mijn jas op de grond en ik rolde naar het water, heel langzaam.

Langs de rivier stond om de vijftig meter een wacht. Toen ik in de buurt kwam van iets waarvan ik dacht dat het een grote rots was, zag ik ineens dat het een wacht met een geweer was. Ik was helemaal klaar om te vechten en sterven – dit was een kwestie van leven of dood. Maar het was augustus en heel warm. Toen ik dichterbij kwam, zag ik dat hij in slaap gevallen was. Ik veranderde van richting, bereikte het water en begon te zwemmen.

Toen ik in China kwam en zag hoe dat was in vergelijking tot Noord-Korea, werden al mijn vermoedens bevestigd: ik was gehersenspoeld. Ik reisde door Vietnam, Cambodja en Thailand. Twee jaar later kwam ik in Groot-Brittannië aan. Ooit dacht ik dat Noord-Korea het paradijs was, maar dat is het niet. Dat weet ik nu.

Volg Tabitha Lasley op Twitter.

Like als de wiedeweerga VICE Nederland om niks te missen van alles wat we maken: