Henry Hargreaves fotografeert het laatste avondmaal van mensen op Death Row

Henry Hargreaves is geen TV-kok. In plaats van te proberen om fijne gastronomie toegankelijk te maken voor het grote publiek is hij bekend geworden door het fotograferen van bizarre gerechten als eetbare regenbogen en gefrituurde iPads. Maar hij is het bekendst vanwege zijn No Seconds-project, waarin hij de laatste avondmalen van een aantal seriemoordenaars opnieuw bijeenscharrelde en deze vastlegde in een best wel huiveringwekkende fotoserie.

Het zien van de serie geeft je bijna een concreet kijkje in de geest van veroordeelde mannen. En in een wereld waar we dagelijks worden overspoeld met honderden gefilterde foto’s van voedsel, is het nog best indrukwekkend om een foto te vinden van chocolade/mint-ijs die je daadwerkelijk aan het denken zet. Ik had het met Henry over z’n foto’s.

VICE: Hé Henry. Waarom ben je eigenlijk begonnen met het vastleggen van laatste avondmalen?
Henry Hargreaves: Ik ben erg geïnteresseerd in de voedselkeuze van mensen. Het is zoiets dat iedereen meerdere keren per dag doet, maar je denkt nooit echt na wat het over iemand kan zeggen. Laatst las ik iets over een campagne om een einde te maken aan het laatste avondmaal in Texas, en ik besloot hier verder research naar te doen. Toen ik verslagen aan het lezen was, had ik het idee dat ik me voor een kort momentje kon identificeren met de veroordeelden, alleen maar door wat ze besteld hadden.

Denk je dat de maaltijden het mogelijk maken om een kijkje te nemen in de psyche van de veroordeelde?

Ik denk dat dit over het algemeen best het geval kan zijn, ja. Het viel me erg op dat deze maaltijden vaak bestonden uit gefrituurde dingen en heel groot waren, een beetje wat we ‘troostvoedsel’ noemen. Deze mensen bevonden zich in de laatste momenten van hun leven en het enige wat ze wilden was een beetje troost.

Wil je met het project iets zeggen over de doodstraf?
Ja. Ik kom uit Nieuw Zeeland, en toen ik voor het eerst in de V.S. kwam zag ik de doodstraf als een vreselijk onmenselijke praktijk. Het grootste gedeelte van de wereld ziet het als een gedateerde en barbaarse daad. En het is vreemd dat het nog steeds wordt uitgevoerd in een land dat zo veel tijd stopt in het opdringen van hun democratie en moraliteit aan de rest van de wereld. Tijdens de research kwam ik claims tegen die stellen dat er zo’n twaalf mensen ten onrechte waren geëxecuteerd in de afgelopen twintig jaar. Dat zijn natuurlijk allemaal geruchten, maar deze mensen zijn nog steeds dood en er is geen kans op een herziening.

Er zitten ook een aantal vreemde verzoeken tussen, zoals de Lord of the Rings-dvd. Heb je je geconcentreerd op de iets vreemdere verzoeken?
Ja, ik wilde niet dat alle maaltijden hetzelfde waren toen ik ze opnieuw samenstelde. Daarbij laat een vreemd laatste verzoek iets zien over het karakter van het persoon. Die dvd was een van de vreemdere vragen, maar hij kreeg het. Dat vond ik wel mooi en ik nam hem op in de collectie. Hetzelfde geldt voor de pecantaart. Die man wilde de taart “bewaren voor later”, wat huiveringwekkend voor de cipier moet zijn geweest om te horen. Mensen zeiden dat die man geestelijk niet helemaal goed was, dus hij had waarschijnlijk helemaal niet geëxecuteerd mogen worden. Dat zet je ook aan het denken: denk dat je dat hij echt dacht dat hij het later kon eten, of realiseerde hij wat er ging gebeuren?

Heb je de maaltijden allemaal zelf bereid?
Een vriend van mij is chefkok en heeft ongeveer de helft gemaakt. Hij deed de complexere maaltijden en ik deed de makkelijkere, zoals het ijs of de enkele olijf.

Die enkele olijf is wel een van de schrijnendere beelden. Heb je enig idee wat het kan betekenen?
Veel mensen hebben al nagedacht over wat die olijf kan betekenen. Er zijn veel theorieën rondom het symbolisme van de olijfboom, zoals reinheid en het rechtzetten van dingen. Ik denk dat het er wel iets mee te maken kan hebben en dat het misschien een gebaar was van zijn kant. Maar het zou natuurlijk ook zo kunnen zijn dat 'ie zoiets dacht als, “Ik bestel gewoon iets vreemds zodat mensen het op verschillende manieren gaan interpreteren.”

Dus denk je dat de meeste verzoeken een bewuste laatste boodschap aan de wereld zijn?
Ja. Ik zou persoonlijk wel iets als een laatste verklaring willen doen. Je zou het gevoel hebben dat je met je laatste keuze iets kan zeggen dat iets voor iemand zou kunnen betekenen. In tegenstelling tot “Geef me maar gewoon wat eten om m’n maag te vullen, ik heb niks meer te melden.”

Het viel me op dat het verzoek van Timothy McVeigh als een soort statement kan worden gezien; hij heeft heel veel mensen vermoord en zijn laatste maal bestond uit twee bakken ijs. Denk je dat dit verwijst naar zijn eigen egoïsme? Een soort middelvinger naar de rest van de wereld?

Dit is precies wat ik zo mooi vind aan het project; iedereen interpreteert alles anders. Als dat zijn intentie was dan denk ik dat hij dat effect duidelijk teweeg heeft gebracht. Hij zou kunnen zeggen hoe egoïstisch hij is, maar hij zou de wereld zo ook duidelijk kunnen maken dat hij twee bakken chocolade/mint-ijs gewoon heel erg lekker vindt.

Is het je opgevallen dat de mensen die het minst aantal mensen hebben vermoord ook om de kleinste maaltijden vroegen? Misschien heeft de eetlust iets te maken met de moordlust.
Dat is een interessante theorie. Maar ik denk dat het waarschijnlijk niks met elkaar te maken heeft, omdat ik denk dat de mensen die een of twee mensen hebben vermoord hier waarschijnlijk ook wel mee door waren gegaan als ze niet gepakt waren.

Wat zou jij als laatste avondmaal willen?

Een enorme Jawbreaker! Maar alle gekheid op een stokje; ik denk dat ik niets zou kunnen eten in die situatie. Ik krijg m’n ontbijt al amper weg als ik een tentamen heb. Als ik op Death Row zou zitten, denk ik dat voedsel wel het laatste is waar ik aan zou denken.

Krijg je soms kritiek vanwege het feit dat je seriemoordenaars 'menselijk' maakt?
Ik denk dat dat wel een terecht punt is. Ik ben een beetje meegegaan in die deprimerende trend waarbij seriemoordenaars aandacht krijgen. Maar de motivatie voor dit project komt voort uit mijn eigen nieuwsgierigheid; ik wilde weten hoe deze maaltijden eruit zouden zien. Ik was niet van plan om te shockeren of aan mijn reputatie te werken door middel van het verdriet van anderen. Dat was sowieso niet de bedoeling. Ik zie het als mijn baan als artiest en fotograaf om iets te laten zien en mensen hun eigen conclusies te laten trekken. Ik denk niet dat we voor iedereen het mysterie moeten oplossen. Ik denk dat je ook de kijker een spiegel voor moet houden, zoals gebeurt in alle goede kunst. Ze leren iets over zichzelf door hun reacties op de stukken.

Heb je nog van maaltijden gegeten?
Er waren een paar moeilijke keuzes. Ik haat het als voedsel verspild wordt, maar ik vond het toch te griezelig. Ik heb wel een flinke lepel van het ijs gegeten, maar ik kon er niet van genieten; er zat bijna geen smaak aan. Ik dacht 'bah' en gooide het meteen in de vuilnisbak. Het voelde alsof ik naar het ziekenhuis was gegaan om de lunch te eten van iemand die net doodverklaard was.

Meer van Henry’s werk vind je op zijn website.