Waarom je malende kaken krijgt van mdma

Als je maar genoeg mdma of ecstasy neemt, is het onvermijdelijk dat je met je kaken gaat malen, of je nou al pillen klapt sinds de RoXY z'n deuren opende of afgelopen weekend voor het eerst je vinger in een zakje mdma hebt gedoopt. Natuurlijk hebben sommigen er meer last van dan anderen, en zal je als je een rondje doet op YouTube gezichtsuitdrukkingen tegenkomen die je waarschijnlijk nooit in het echt in de club hebt gezien. Maar toch: het overkomt elke drugsgebruiker weleens.

Maar wat veroorzaakt het?

"Malende kaken zijn waarschijnlijk het resultaat van bruxisme, wat het langdurig opeenklemmen van de kaken is," zegt Harry Sumnall, expert op het gebied van drugsgebruik bij het Centre for Public Health. "En ook van trismus, waarbij de mond minder ver open kan dan normaal door spierverkramping. Dit kan leiden tot kauwbewegingen en laterale bewegingen van de tanden."

Bruxisme is een probleem waar de meeste mensen vooral last van hebben wanneer ze slapen, en volgens de National Health Service wordt het in zeventig procent van de gevallen veroorzaakt door stress. Het meest voorkomende symptoom is tandenknarsen, en in de ergste gevallen kan het leiden tot het losraken en uitvallen van tanden, of – in het geval van je nogal fanatieke vriend Pilletje Peter – een bek als een kleurenprinter.

"Orofaciale effecten zijn waarschijnlijk het resultaat van het vrijkomen van serotonine, en in mindere mate dopamine en noradrenaline. Onderzoek bij ratten heeft aangetoond dat het vrijkomen van serotonine na het nemen van mdma de kaakopeningsreflexen onderdrukt die gewoonlijk tandenknarsen en kaakklemmen tegengaan. Wanneer ratten meerdere dosissen mdma toegediend krijgen, komen er nog andere neurotransmittersystemen in het spel en is er het verder onderdrukkende effect van noradrenaline," zegt Sumnall.

Tastbaar bewijs hiervoor in relatie tot mensen is schaars, en hij zegt: "Het is altijd moeilijk om direct te extrapoleren van knaagdieronderzoeken naar het menselijk gebruik van mdma, maar deze onderzoeken zijn wel plausibel en komen overeen met wat we over het algemeen weten over bruxisme."

Dus moet je je zorgen maken over de negatieve gevolgen van malende kaken, behalve de mogelijkheid dat een foto van jouw rondrazende bakkes op sociale media verschijnt en er een meme van wordt gemaakt die het halve internet overgaat en ervoor zorgt dat je nooit meer ergens aan de bak komt?

"Hoewel malende kaken niet inherent schadelijk zijn, vinden tandartsen het wel zorgelijk omdat mensen vaak melden dat ze langdurig last hebben van een droge mond door de verminderde speekselafscheiding," zegt Sumnall, die nog toevoegt dat dit tot wel 48 uur kan duren. "Als je dat combineert met bruxisme, wat door veel gebruikers wordt gemeld tot wel 24 uur nadat ze de drug hebben genomen; uitdroging door langdurig dansen; en de mogelijke consumptie van koolzuurhoudende dranken; dan kan dat leiden tot tandbeschadiging."

De gebruikelijke voorzorgsmaatregelen tegen bruxisme zullen maar weinig pillenslikkers aanspreken – de Bruxism Association raadt spalkjes of MRA (Mandibulair Repositie Apparaat) aan; een plastic bitje dat je tanden beschermt. Tenzij je het leuk vindt om er tijdens een avondje stappen uit te zien alsof je rechtstreeks van het hockeyveld komt, is dat niet echt een optie.

De beste truc om je tanden te redden is ook een van de meest voor de hand liggende: kauwgom (bij voorkeur suikervrij). Harry zegt ook dat "tandartsen het gebruik van mondwater met fluoride aanraden om een droge mond te verhelpen, in plaats van frisdrank met prik," hoewel ik betwijfel dat iemand de moeite zal nemen om een fles Listerine de club in te smokkelen.

Als je in de krochten van Reddit duikt, komt je ook nog veel gebruikers tegen die schrijven dat magnesiumpillen goed werken tegen malende kaken. Een magnesiumtekort wordt vaak genoemd als een trigger voor bruxisme, en de meeste mensen hebben sowieso te weinig magnesium in hun lichaam, dus is het idee dat als je zorgt dat je een goede voorraad ervan in je lijf hebt, je wellicht geen malende kaken krijgt. Dat gezegd hebbende is er maar weinig data die deze theorie bevestigt.

Ik vraag me af of er een verband is tussen de sterkte van drug en hoe erg je kaken gaan malen. Het valt niet te ontkennen dat pillen steeds sterker worden – in 2014 was de gemiddelde hoeveelheid mdma in de pillen die ingeleverd werden bij verschillende testplekken in Nederland 150 mg. Ook waren er veel meer pillen met een hoge dosis MDMA erin in omloop: in 2010 kwam de hoeveelheid pillen met een hoge dosering (meer dan 140mg) niet boven de tien procent, maar in 2014 was 63 procent van de ecstasypillen hoog gedoseerd.

"Deze effecten zijn waarschijnlijk wel gerelateerd aan de dosis," zegt Sumnall. "Dus hoog gedoseerde pillen leiden hoogstwaarschijnlijk tot meer malende kaken, net als meerdere dosissen van lager gedoseerde pillen."

En heeft je leeftijd er nog iets mee te maken? "Je zal wellicht een verschil zien tussen een twintigjarige en een vijftigjarige, maar vermoedelijk niet tussen iemand die 20 is en iemand die 35 is. Maar jonge gebruikers gebruiken over het algemeen ook vaker drugs, dus is er een grotere kans dat ze een tolerantie opbouwen voor sommige nadelige effecten, terwijl het gebruik van oudere mensen vaak meer sporadisch is, waardoor zij meer kans lopen om deze nadelige effecten te ervaren. Aan de andere kant, jonge gebruikers nemen sneller een hoge dosis, dus dat kan dat weer tegenwerken."

Maar goed, hoe oud je ook bent: als je malende kaken wilt tegengaan, kan je het beste een pakje kauwgom meenemen als je gaat stappen.