De Panama Papers – 11,5 miljoen gelekte documenten die de schimmige praktijken van Mossack Fonseca, een advocatenkantoor dat ervan beschuldigd wordt dat ze drugsbaronnen, atleten, piramidespelleiders, koningen, presidenten, premiers, FIFA-ambtenaren, maffiabazen, hooggeplaatste politici en minstens één zedendelinquent hebben geholpen om geld wit te wassen, belastingen te ontduiken en juridische vervolging te ontlopen – zijn een big deal.

Mossack Fonseca heeft banden met de Brinks-Mat-overval van 1983, die door de Engelse pers "het misdrijf van de eeuw" genoemd werd. Meer dan dertig van de klanten van Mossack Fonseca zijn door de Amerikaanse overheid op de zwarte lijst gezet omdat ze ervan verdacht worden zaken te hebben gedaan met Mexicaanse drugsbaronnen, terroristische organisaties, en "schurkenstaten" zoals Noord-Korea en Iran. De documenten hebben een geheim en schimmig geldspoor ter waarde van 2 miljard dollar (1,75 miljard euro) blootgelegd dat naar Vladmir Poetin leidt. Een van de klanten speelde een cruciale rol in het Watergateschandaal. Een andere is veroordeeld voor de marteling van en moord op een Amerikaanse DEA-agent.

Wanneer een verhaal zo groot is – Edward Snowden noemde de Panama Papers "het grootste lek in de geschiedenis van de datajournalistiek" – kan het moeilijk zijn om precies te begrijpen waar het allemaal overgaat. De Panama Papers zijn krankzinnig – dat staat buiten kijf. Maar waarom zou het jou iets interesseren?

Als je in een van de tweehonderd landen en territoriums woont waar de klanten van Mossack Fonseca zich ook ophouden – een aangezien je dit stuk aan het lezen bent, is dat waarschijnlijk wel zo – dan is het verhaal van de Panama Papers ook jouw verhaal. Het geld dat het advocatenkantoor helpt te verstoppen zou gebruikt moeten worden om te betalen voor jullie scholen, jullie snelwegen, jullie ziekenhuizen. De criminelen waarmee ze werken zijn betrokken bij de gewelddadigste organisaties die jouw land kent. De politici die smeergeld hebben aangenomen, belastingen hebben ontdoken, en fortuinen bij elkaar hebben geschraapt, zijn mogelijk ook jouw politici.

Niet lang nadat het verhaal naar buiten kwam, begonnen mensen dingen te tweeten als: "Schokkend hoor, rijke en machtige mensen zijn corrupt. Waarom zou ik hier een fuck om geven?" Nou, omdat je hier natuurlijk een fuck om zou moeten geven. Dit verhaal – van verduisterde miljoenen, van corruptie, van moord en omkoping en macht en verraad – is jouw verhaal.

Dit is hoe deze onthullingen tot stand kwamen, en waarom jij daar wél een fuck om zou moeten geven.

Iets meer dan een jaar geleden nam een anonieme bron contact op met de Duitse krant Süddeutsche Zeitung (SZ) en bood hen een enorme stapel aan interne documenten aan van Mossack Fonseca, een advocatenkantoor dat gespecialiseerd is in het opzetten van offshore bedrijven in belastingparadijzen over de hele wereld. De bron vroeg niet om financiële compensatie. In plaats daarvan schreef hij in een e-mail aan de krant dat hij maar één ding wilde: "Deze misdaden openbaar maken."

In de maanden daarna zat SZ met ongeveer 2,6 terabytes aan data in hun schoot. Ze deelden dit met het Internationale Consortium van Onderzoeksjournalisten (ICIJ), waardoor honderden journalisten van meer dan 100 mediaorganisaties in 80 landen door de documenten heen konden spitten. Na een jaar van research hebben ze een begin kunnen maken met het ontrafelen van hoe Mossack Fonseca werkt – en hoe het mogelijk is dat een bedrijf dat nog nooit strafrechtelijk is vervolgd zo'n verschrikkelijk dikke vinger in de pap van corruptie, omkoping en misdaad kan hebben.

Offshore bedrijven zijn niet illegaal – niet per definitie, in ieder geval. Maar het is wel illegaal om offshore bedrijven te gebruiken om activa voor de belastingdiensten te verbergen, gerechtelijke onderzoeken te dwarsbomen, en criminelen te beschermen.

Dit is hoe deze juridische en financiële puinhoop werkt:

Een individu, vaak via een tussenpersoon die ze goed kennen, betaalt Mossack Fonseca om een "lege vennootschap" te creëren – een bedrijf dat alleen op papier bestaat, maar in werkelijkheid een opslagplaats is voor een enorme berg geld, of dat nou in keiharde contanten is of in de vorm van aandelen. Mossack Fonseca richt de lege vennootschap op in een land als Panama (waar de firma zijn hoofdkwartier heeft), de Britse Maagdeneilanden, of een ander "belastingparadijs" – een plek waar de echte eigenaar van een bedrijf anoniem kan blijven en hun thuisland (dat vaak niet eens weet dat het bedrijf bestaat) geen belasting kan heffen.

Laten we zeggen dat een politicus 125.000 euro op jaarbasis verdient, en om de één of andere reden – door omkopingen, zakelijke deals, allerlei schimmige zaken – daarbovenop nog 1.250.000 euro verdient. Als dat geld in een offshore bedrijf wordt gepompt, hebben ze toegang tot dit geld zonder er belasting over te hoeven betalen. Zelfs als zo'n lege vennootschap ontdekt wordt, kan er geen directe link worden gelegd met de politicus, omdat het bedrijf technisch gezien wordt beheerd door iemand anders – een vervangende eigenaar die door Mossack Fonseca is aangewezen om het bedrijf op papier te runnen, maar in werkelijkheid helemaal niets bezit.

Om het geld door te kunnen sluizen, doet het bedrijf alsof er zakendeals worden gesloten: de Panama Papers laten zien dat er sprake is van duizenden neppe aandeeloverdrachten, miljoenen euro's die zijn uitgegeven aan "adviesbureaus" en enorme bedragen die ter "compensatie" zijn neergeteld voor gecancelde transacties.

"Dit kun je niet bestempelen als zakendoen," zei Andrew Mitchell QC, expert op het gebied van witwassen, tegen BBC Panorama. "Er wordt een illusie gecreëerd, die suggereert dat er zaken worden gedaan, terwijl er ondertussen activa worden doorgesluisd of verduisterd."

Laten we beginnen met een van de grootste: Vladmir Poetin.

Zijn jeugdvriend Sergei Roldugin – een beroemde cellist en de peetvader van Poetins oudste dochter – staat geregistreerd als de eigenaar van een hele rits aan offshore bedrijven. Deze zijn opgericht door Mossack Fonseca, en hebben een hele hoop betalingen ter waarde van tientallen miljoenen ontvangen, zo bleek uit de Papers. Maar het lijkt erop dat dit geld niet daadwerkelijk naar Roldugin gaat. Het ICIJ gelooft dat het naar de compagnons van Poetin gaat – en misschien zelfs naar Poetin zelf.

De manier waarop dit werkt is ingewikkeld, maar wordt waarschijnlijk het beste uitgelegd door een ongelofelijk voorbeeld dat het ICIJ in hun verslaggeving benadrukte:

Op 10 februari 2011 leende een geanonimiseerd bedrijf op de Britse Maagdeneilanden dat Sandalwood Continental Ltd. heet 200 miljoen dollar (175 miljoen euro) aan een net zo schimmige firma in Cyprus die Horwich Trading Ltd. heet.

De volgende dag droeg Sandalwood het recht om betalingen op de lening te innen – inclusief rente – over aan Ove Financial Corp., een mysterieus bedrijf op de Britse Maagdeneilanden.

Voor die rechten betaalde Ove één dollar.

Maar het financiële spoor eindigde daar niet.

Dezelfde dag droeg Ove de rechten om betalingen op de lening te innen over aan een Panamees bedrijf dat International Media Overseas heet.

Dit bedrijf betaalde ook één dollar.

In minder dan een etmaal had de lening op papier drie landen, twee banken, en vier bedrijven doorkruist, waardoor de financiële stroom bijna ontraceerbaar werd. De in Sint-Petersburg gevestigde Bank Rossiya, een instelling waarvan de eigenaar en voorzitter een van Poetins "kassiers" is genoemd, richtte Sandalwood Continental op en dirigeerde de geldstroom.

International Media Overseas, waar de rechten op de rentebetalingen over de 200 miljoen dollar beland lijken te zijn, werd op papier ook door een van de oudste vrienden van Poetin beheerd: Sergei Roldugin.

Het punt hier is dat iemand die enorm nauwe banden met Poetin heeft 200 miljoen dollar ruilde voor 1 dollar. En dat is slechts één van meerdere transacties die ICIJ ontdekte in de dossiers van Mossack Fonseca – ter waarde van in totaal minstens 2 miljard dollar – waarbij bedrijven of individuen betrokken waren die "ongemakkelijk dicht bij" Poetin staan. Zoals ICIJ aangeeft, werd het geld mogelijk in het geheim doorgesluisd omdat het diende als "afkoopsommen" voor hulp van de Russische overheid of grote contracten. Of om het in één woord samen te vatten: corruptie.

Zo blijkt dat FIFA een nog grotere puinhoop is dan we al dachten – en Mossack Fonseca is daarbij betrokken. Vier van de zestien ambtenaren van de voetbalorganisaties die door de VS zijn aangeklaagd voor corruptie maakten gebruik van Mossack Fonseca om bedrijven in het buitenland op te zetten.

Pedro Damiani, een lid van de onafhankelijke ethische commissie van FIFA, werkte voor zeven mutual fund offshore bedrijven die gekoppeld zijn aan voormalig vice-president van FIFA Eugenio Figueredo - de man die in mei vorig jaar werd aangeklaagd voor financiële fraude, witwassen en afpersing. Bovendien lijkt het erop dat het onmogelijk is dat Damiani niet wist dat Hugo en Mariano Jinkis – een vader en zoon die naar verluid ambtenaren van FIFA hebben omgekocht met tientallen miljoenen om uitzendrechten voor Latijns-Amerikaanse wedstrijden te krijgen – zich met vuile zaken bezighielden. Nu is Damiani het onderwerp geworden van een intern onderzoek door dezelfde ethische commissie waar hij de vice-president van is.

De minister-president van IJsland, die na de ineenstorting van een aantal grote banken in zijn land aan de macht kwam, was in principe zelf ook in het bezit van een offshore bedrijf (ja, je raadt het al: opgezet door onze vrienden van Mossack Fonseca) dat belangrijke aandelen had in diezelfde banken. Ik zeg "in principe" omdat - hoewel hij ooit de helft van de aandelen van het bedrijf bezat - hij sindsdien de rest van de aandelen aan zijn vrouw heeft verkocht. Voor één dollar. Ondanks dat het nog onduidelijk is of Sigmundur Gunnlaugsson iets illegaals heeft gedaan, heeft hij samen met zijn regering onderhandeld over schikkingen met dezelfde banken waar hij aandelen in had. Sinds de Panama Papers naar buiten kwamen, is hij gevraagd om af te treden.

Elk groot schandaal dat door de Panama Papers aan het licht is gebracht, is bijna net zo (of nog meer) lastig om te begrijpen als dat hele Poetinverhaal. Als je benieuwd bent naar het klinkklare bewijs achter al deze schandalen, dan raad ik je aan om een kijkje te nemen op de website van ICIJ.

Ik zou eindeloos dit soort schandalen kunnen blijven opnoemen – de twijfelachtige financiële zaken van de premier van Pakistan; de koning van Saoedi-Arabië, de kinderen van de president van Azerbeidzjan; de zoon van de voormalige Egyptische president Hosni Mubarak; acht leden van het Politburo van China; zelfs de schimmige praktijken van Jackie Chan – maar voor nu denk ik dat het genoeg is als je de cijfers kent.

De Panama Papers onthulden in totaal 61 familieleden en compagnons van premiers, presidenten en koningen die gebruik maakten van de diensten van Mossack Fonseca. De firma heeft geholpen om miljarden te verstoppen voor overheden over de hele wereld – miljarden die anders onderhevig zouden zijn aan belastingen. Mossack Fonseca heeft zaken gedaan met mensen die miljoenen hebben gestolen uit een overlijdensfonds die bedoeld waren voor weduwen en wezen. En dat heeft het nu al veertig jaar kunnen doen zonder betrapt te worden – tot die anonieme bron contact opnam met de Süddeutsche Zeitung.

We worden allemaal weleens misselijk van alle mediaberichten die we de hele dag op ons bord krijgen. Elke dag schreeuwen honderden advertenties naar ons vanaf billboards en telefoonschermen en televisies. Je zou in je hele leven nog niet eens alle muziek kunnen luisteren die het afgelopen half jaar is gereleaset. We worden begraven onder krantenkoppen, overweldigd door de hoeveelheid nieuws waar we toegang tot hebben, en weten niet altijd zeker wat de beste plek is om dit te krijgen. In een tijdperk waarin informatie zo overvloedig is, is het doodvermoeiend om te proberen om het allemaal bij te houden.

De Panama Papers – wellicht nog meer dan elk ander stukje nieuws dat je in dit decennia nog zal tegenkomen – zijn geen makkelijk verhaal om te begrijpen. Het zal nog lang duren voordat we het helemaal hebben doorgrond – de tientallen mediaoutlets die betrokken zijn bij het onderzoek zijn nog niet eens door alle documenten heen. Maar het is een verhaal dat je tijd waard is. Omdat, in tegenstelling tot zoveel van de dingen die je de hele dag door hoort, het een verhaal is dat ook met jou te maken heeft.