FYI.

This story is over 5 years old.

kater

Waarom worden katers erger naarmate je ouder wordt?

Een wetenschappelijke verklaring voor waarom vier bier opeens genoeg is om je het gevoel te geven dat je doodgaat.

Er was een tijd —ergens in mijn late tienerjaren — dat ik onoverwinnelijk was. Ik kon dansen en drinken tot de clubs dichtgingen, en daarna doorstomen naar een college dat om negen uur begon, en me prima voelen. Maar toen werd ik ouder en kreeg ik last van katers. Wat begon als een milde hoofdpijn en lichte misselijkheid evolueerde in iets veel ergers. Nu voel ik me zelfs na een relatief tamme avond alsof ik overreden ben door een bierfiets vol dronken Britten.

Advertentie

Maar waarom worden katers erger naarmate je ouder wordt? Voordat we die vraag gaan proberen te beantwoorden, moet je eerst weten waarom je überhaupt een kater krijgt van alcohol.

Alcohol heeft veel verschillende effecten op het lichaam, en een aantal daarvan spelen een rol bij het ontstaan van een kater – hoewel het lang niet altijd duidelijk is hoe. Onderzoek heeft wel aangetoond dat alcohol de bloedvaten in je hersenen verwijdt, en de afgifte van het antidiuretisch hormoon onderdrukt, wat leidt tot bonkende hoofdpijn en uitdroging. Het irriteert ook het maagslijmvlies, wat misselijkheid en braken veroorzaakt, en verhoogt het niveau van de ontstekingsmediatoren prostaglandine E2 en tromboxaan B2. Dit zijn stoffen waarvan bekend is dat ze misselijkheid, diarree en wederom hoofdpijn veroorzaken.

Dat verklaart waarom je de volgende ochtend het gevoel hebt dat je doodgaat, maar alcohol remt ook de productie van glutamine, een natuurlijk stimulerend middel, en daardoor voel je je zo moe. Maar waarom wordt dit allemaal erger naarmate we ouder worden?

Als scheikundestudent zijn het niet de directe gevolgen van alcohol die me het meest interesseren, maar de manier waarop het lichaam alcohol afbreekt. In het proces om de alcohol uit je systeem te krijgen, breekt de lever het eerst af tot iets dat aceetaldehyde heet. En dit is waar de problemen beginnen, want aceetaldehyde is tien tot dertig keer giftiger dan alcohol en een bekende kankerverwekker. Als er maar een kleine hoeveelheid alcohol wordt geconsumeerd, breekt de lever de acetaldehyde snel af tot het onschadelijke acetaat. Maar omdat het lichaam maar een beperkte hoeveelheid aceetaldehyde kan verwerken per uur, leidt excessief drinken tot een achterstand, wat weer leidt tot celschade en weefselschade, en de daarmee samenhangende effecten van een kater.

Advertentie

De theorie – en dit is niet bewezen – is dat naarmate we ouder worden, de lever minder efficiënt wordt: het aantal levercellen neemt af en de bloedtoevoer naar het orgaan wordt minder. Dit betekent dat wanneer je alcohol drinkt de lever snel volloopt met aceetaldehyde, en flink wat schade aanricht in het lichaam.

Naarmate je ouder wordt, neemt het vermogen van je lichaam om antioxidanten te laten omgaan met de giftige effecten van alcohol af. In combinatie met het fenomeen van immunosenescentie (de geleidelijke verzwakking van ons immuunsysteem als we ouder worden), betekent dit dat ons lichaam de inflammatie en schade die aangericht wordt door alcohol niet meer zo goed kan herstellen als eerst.

Naarmate we ouder worden beginnen andere factoren ook een grotere rol te spelen. Oudere volwassenen slapen vaak minder goed door de afname in de productie van het slaaphormoon melatonine, en dit kan verergerd worden door alcohol. De samenstelling van het lichaam verandert ook als we ouder worden, wat leidt tot een vermindering in spiermassa en het totale lichaamswater en een toename in vetafzetting. Alcohol wordt makkelijker gedistribueerd in vetcellen dan in spieren (zoals je weet mengen olie en water niet), wat in combinatie met minder water in onze bloedvaten een hogere bloedalcoholconcentratie oplevert. Tenslotte wordt je drang om je volledig te buiten te gaan minder naarmate je ouder wordt. Dit betekent dat als je wel drinkt, je tolerantie een stuk lager is.

Maar wat kan je doen om je kater te verminderen? Er zijn de laatste jaren behoorlijk wat wondermiddeltjes geopperd – zoals het advies om perensap te drinken voordat je aan het drinken slaat – maar bij veel van deze middeltjes is het onderzoek nog in de vroege stadia (zoals bij het perensap), of ze zijn gewoon totale onzin. In 2005 publiceerde het British Medical Journal een systematische review van gerandomiseerde controleproeven waarin werd onderzocht of een aantal potentiële katermiddeltjes (waaronder propranalol, tropisetron, tolfenaminezuur, fructose, glucose, bernagie, artisjok, cactusvijgen, en gistpreparaten) een aantoonbaar positief effect hadden. De conclusie: niets werkte.

Dus wat moet je dan als je niet zo jong meer bent maar nog wel dronken wil worden? Niet drinken op een lege maag, en tussendoor en voordat je gaat slapen water drinken zijn een goed begin. Maar tot er een wondermiddel wordt ontdekt, is de enige manier om die gigantische kater te voorkomen om gewoon niet te drinken.