Wat voor effect hebben drugs op de vruchtbaarheid van een vrouw?

Een tijd geleden publiceerden we een stuk over de effecten van drugs op het sperma van een man. De resultaten stemden behoorlijk somber: het kwam erop neer dat alle drugs die een beetje leuk zijn een negatief effect hebben op zowel de kwaliteit, kwantiteit en mobiliteit van sperma. Er was ook goed nieuws: na een periode van een paar maanden kunnen mannen hun sperma regenereren, dus een periode van geheelonthouding is vaak genoeg om je zaad-game weer terug op het oude niveau te krijgen.

Maar hoe zit dat bij vrouwen? Mannen mogen dan misschien wandelende spermafabrieken zijn – dames krijgen alle eitjes die ze ooit zullen hebben direct tijdens hun geboorte. Kunnen drugs die eicellen blijvende schade aanbrengen? En als je eenmaal bezwangerd bent, is het dan echt zo'n slecht idee om nog aan cokemarathons en ketasnuiftoernooien deel te nemen? Dit mogen misschien voor de hand liggende vragen zijn, maar ze zijn daardoor niet minder relevant. Eén enquête liet namelijk zien dat 5% van de zwangere vrouwen toegeeft in de afgelopen maanden drugs te hebben gebruikt, en uit een ander onderzoek bleek dat bijna 20% van alle zwangere vrouwen in New Orleans recentelijk nog van een pretmiddeltje had gesnoept.

Om uit te vogelen hoe en op wat voor manier drugs schadelijk zijn tijdens de zwangerschap, sprak ik met Ricardo Yazigi – een vruchtbaarheidsdokter uit Maryland, Gillian Lockwood – medisch directeur van een vruchtbaarheidskliniek in Engeland en Dimitrios Mastrogiannis – aanstaand directeur van de afdeling Maternale Geneeskunde aan de University of Illinois in Chicago. Dit is wat ik leerde over de effecten van verschillende drugs.

Marihuana "Er is een heel oud onderzoek uit 1990, waarin gesproken werd van een toegenomen risico op onvruchtbaarheid bij vrouwen als gevolg van het roken van marihuana. Dat zou komen doordat je dan minder ovuleert," aldus dokter Yazigi. Het is onduidelijk waardoor de ovulatie precies stopt. Wel weten we dat marihuana kan leiden tot een afname in je luteïniserend hormoon, dat je nodig hebt om te ovuleren.

Dokter Yazigi legde verder uit dat "het risico groter was onder vrouwen die het afgelopen jaar marihuana hadden gerookt dan bij diegenen die het in een verder verleden deden, maar er is geen echt vaststaand verband tussen de frequentie en de duur van het gebruik met de ovulatie-effecten. Desalniettemin leek het ook dat het effect relatief minder erg was bij vrouwen die regelmatige blowden dan bij de onregelmatige gebruikers, waarschijnlijk omdat die een tolerantie voor de drug hebben opgebouwd.

Door marihuana kan de beweging van het ei door het de eileider langzamer gaan, waardoor de nesteling in de baarmoeder kan worden voorkomen. "Er is maar een korte tijd waarin die nesteling kan plaatsvinden," vertelde dokter Yazigi me. "Een embryo dat het te vroeg of te laat probeert kan er moeite mee hebben om te slagen, waardoor de zwangerschap niet plaatsvindt."

Dat gezegd hebbende, is het het vermelden waard dat, als de zwangerschap eenmaal binnen is, een welverdiende joint niet het einde van de wereld is. De onderzoeken spreken elkaar op dit vlak namelijk nogal tegen: sommige onderzoeken correleren hasj en wiet tijdens de zwangerschap met een verslechterd geheugen van het kind, terwijl andere onderzoeken helemaal geen effect vinden. Maar, zoals dokter Mastriogiannis benadrukte, "de American Academy of Pedatrics heeft de data geanalyseerd, en geconcludeerd dat er geen indicaties van echte nadelige effecten na geboorte zijn die voortkomen uit het gebruik van marihuana." Hij voegde eraan toe dat we het door het geringe aantal onderzoeken niet zeker kunnen weten, maar hij had vooralsnog geen reden om te geloven dat het heel nadelig zou zijn.

Cocaïne Toen ik studeerde kende ik veel meisjes die er een aardige cokegewoonte op nahielden, voornamelijk omdat je er de hele nacht mee kon feesten en er tegelijkertijd dun van werd. Dat is ook mede de reden dat het moeilijk is om precies te meten wat het effect van cocaïne is op de vruchtbaarheid: de coke-lifestyle gaat gepaard met de nodige bijeffecten, waaronder flink drinken en het aanhouden van een laag lichaamsgewicht. Dat zijn factoren die los van de sos al heel slecht voor de bevruchtingskansen kunnen zijn.

Desalniettemin zijn de bestudeerde effecten van de impact van coke ontnuchterend. Dokter Lockwood legde uit dat cocaïne, net als marihuana, "de ovulatie in zijn geheel kan onderdrukken omdat het inbreuk pleegt op de subtiele feedback-loops die de ovariële cyclus bepalen. Dokter Yazigi voegde daar nog aan toe dat cocaïne ook kan leiden tot een toename van het hormoon prolactine, en daarmee de hormoonbalans en de menstruele cyclus verstoort. Bovendien hebben onderzoeken aangetoond dat tubaire afwijking (aantasting van de eileiders) toeneemt door cocaïnegebruik. "Maar waarom precies, dat weten we niet," zei dokter Yazigi. "We weten dat cocaïne de vruchtbaarheid vermindert, maar ik kan je niet vertellen hoe de mechanismen daarachter precies werken."

Een probleem is dat het moeilijk is om hier onderzoek naar te doen. Want, zoals dokter Mastrogiannis het treffend zei: "Het is niet erg ethisch om een zwangere vrouw, of wat voor vrouw dan ook, in naam van de wetenschap coke te laten snuiven." Van de bestaande studies weten we echter dat coke slecht is voor zowel de vruchtbaarheid als voor de daadwerkelijke zwangerschap. Dokter Mastrogiannis: "In onderzoeken naar cocaïnegebruik hebben we gevallen gevonden van voortijdige bevallingen, gescheurde vliezen en losscheuring van de placenta." Met dat laatste wordt feitelijk bedoeld dat de placenta zich afscheidt van de baarmoeder, waardoor er voor de moeder flinke bloedproppen kunnen ontstaan, en voor de baby een voortijdige geboorte of de dood.

Uiteraard hangt dit allemaal af aan de hoeveelheden coke die je er tijdens de zwangerschap doorheen jaagt. Net zoals regelmatig comazuipen veel schadelijker is dan af en toe een wijntje bij het eten, is de cokemarathon vele malen erger dan een incidenteel nakje. Desondanks lijkt het duidelijk dat als je zwanger bent, je ook dat nakje maar beter maar even kan laten voor wat het is.

Opiaten Het afgelopen decennium is het aantal vrouwen dat via dit soort pijnstillers zijn doodgegaan vertienvoudigd. Als je zwanger bent wordt een verslaving nog veel gecompliceerder, omdat je dan in feite voor twee personen aan het spuiten bent. "Omdat de foetus de bloedtoevoer deelt met de moeder, zou de ongeboren baby doses kunnen krijgen die dodelijk zijn, of die ervoor zorgen dat het kind geboren wordt met hevige ontwenningsverschijnselen," zei dokter Lockwood. Daardoor komen zwangere vrouwen met een opiumverslaving in een haast onmogelijke houtgreep: als ze te veel nemen lopen ze een aanzienlijk risico hun kind te verliezen aan een overdosis, en als ze niet gebruiken dan kunnen ze het kind alsnog verliezen aan ontwenningsverschijnselen.

In zulke gevallen is een methadonkuur een alternatief, omdat het nemen van methadon minder schadelijk is dan heroïne. Volgens dokter Mastrogiannis kunnen er dan alsnog de nodige complicaties optreden na de geboorte: te vroeg geboren baby's, lage geboortegewichten, groeistoornissen – en deze dingen kunnen dus alleen voorkomen als de baby het geboortelicht überhaupt te zien krijgt.

Niet te vergeten is het sowieso al erg moeilijk om zwanger te worden, als je opiaten gebruikt. Een onderzoek heeft aangetoond dat gebruik sterk gerelateerd was aan disfuncties in de geslachtklieren bij zowel mannen als vrouwen, waardoor de gebruiker op een heel arsenaal aan hormonale problemen getrakteerd wordt. Bij vrouwen zijn de symptomen onder andere niet ongesteld kunnen worden en onvruchtbaarheid. Daarnaast staan opiaten erom bekend dat het libido erdoor afneemt.

Amfetaminen De verschillende amfetaminen, waaronder mdma, xtc, methamfetamine en speed, zullen we hier gezamenlijk bespreken, omdat het bestaande onderzoek te weinig onderscheid maakt tussen deze verschillende middelen. Voor alle zwangere vrouwen die zich wanhopig afvragen of ze beter een pil of een lijn speed kunnen nemen tijdens de prenatale maanden, zullen we het daarom simpel houden: het is waarschijnlijk beter dat je een glas rode wijn neemt.

Dokter Yazigi vertelde dat er geen goed onderzoek was over hoe amfetaminen de vruchtbaarheid verminderen, vermoedelijk vanwege het feit dat de meeste gebruikers ook niet vies zijn van andere soorten drugs. Desalniettemin is het gebruik tijdens de zwangerschap schadelijk voor zowel de moeder als de baby: het kan leiden tot zaken als hartritmestoornissen, onderkoeling, toevallen en beroertes.

Er bestaat een onderzoek naar 65 Zweedse vrouwen die amfetaminen hebben genomen tijdens hun zwangerschap, en daaruit bleek dat die baby's kleiner en lichter waren, en bovendien dat hun hoofden kleiner waren. In 2005 stelde een panel van experts echter dat het "bewijs onvoldoende" was om alomvattende uitspraken te doen over prenataal amfetaminegebruik, omdat niet kon worden uitgesloten dat die negatieve effecten het gevolg van andere zaken waren geweest. Desalniettemin lijkt het een veilige stelling om te zeggen dat als je er een stevige amfetamineverslaving op nahoudt, een baby nemen geen goed idee is.

Lsd Klaar voor wat (relatief) goed nieuws? Er is geen enkel bewijs dat lsd negatieve invloed heeft op je kans om bevrucht te worden, noch op de gezondheid van een ongeboren kind. Dat wil niet zeggen dat een heftige trip geen risico's met zich meebrengt, maar in principe lijkt het er dus op dat een potje hallucineren niet per se ernstige gevolgen heeft voor je vruchtbaarheid.

Meer over drugs:

Like als de wiedeweerga VICE Nederland om niks te missen van alles wat we maken: