Όταν οι Προπονητές Παρενοχλούν Σεξουαλικά τους Αθλητές

To άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο Broadly.

Η Ολυμπιακή ομάδα γυμναστικής των ΗΠΑ κέρδισε τις καρδιές των Αμερικανών στους πρόσφατες αγώνες του Ρίο, αλλά από το τέλος των Ολυμπιακών Αγώνων, πίσω από τη γυμναστική, εξελίσσεται ένα σκάνδαλο. Μια έρευνα της Indianapolis Star διαπίστωσε ότι η USA Gymnastics, το εθνικό διοικητικό όργανο του αθλήματος της γυμναστικής, παρέλειψε να καταγγείλει στις αρχές περισσότερες από 50 περιπτώσεις φημολογούμενης σεξουαλικής κακοποίησης. Αυτό τον μήνα, δύο καταξιωμένες αθλήτριες γυμναστικής κατέθεσαν μήνυση εναντίον του ιατρού της αμερικανικής ομάδας, δρ. Larry Nassar, κατηγορώντας τον για σεξουαλική κακοποίηση, ενώ κατήγγειλαν τη USA Gymnastics για εθελοτυφλία.

Ωστόσο, η φημολογούμενη σεξουαλική κακοποίηση δεν είναι απλώς ένα πρόβλημα στον κόσμο της γυμναστικής. Έρευνα του 2014 διαπίστωσε ότι η σεξουαλική παρενόχληση και κακοποίηση είναι ενδημική στον κόσμο της ανταγωνιστικής κολύμβησης στην Αμερική, με περισσότερους από 100 προπονητές αμερικανικών ομάδων να έχουν αποβληθεί οριστικά λόγω διάφορων περιστατικών παρενόχλησης. Από το πατινάζ μέχρι το τένις και το μπάσκετ, οι ιστορίες με προπονητές που παρενοχλούν παιδιά και ενήλικους αθλητές μοιάζουν με πανδημία στα αθλήματα. Μια καναδική έρευνα ανακάλυψε ότι το 21,8% της ελίτ των αθλητών έκανε σεξ με κάποια σημαντική μορφή στον χώρο του αθλητισμού, ενώ ένα 8,6% δηλώνει ότι έπεσε θύμα βιασμού από κάποιον στο άθλημά του.

Η Katherine Starr, πρώην κολυμβήτρια στους Ολυμπιακούς, παρενοχλούνταν σεξουαλικά για χρόνια από τον προπονητή της. Εκείνη άρχισε να επεξεργάζεται τα όσα συνέβαιναν αφού εγκατέλειψε το άθλημα σε κορυφαίο επίπεδο. «Είχα μια καλοπληρωμένη δουλειά, αλλά δεν μπορούσα να συμμετάσχω σε αυτό χωρίς να συμφιλιωθώ με το παρελθόν μου», λέει. Ίδρυσε την οργάνωση Safe4Athletes ως μια ομάδα υποστήριξης των αθλητών που αντιμετωπίζουν προβλήματα σεξουαλικής κακοποίησης. Όταν παρατήρησαν αδράνεια στον χώρο και έλλειψη πόρων στην αθλητική κοινότητα, ξεκίνησαν να δημιουργούν πολιτικές που αποτρέπουν την κακοποίηση στον ερασιτεχνικό αθλητισμό.

«Ο κόσμος κάθεται, κουτσομπολεύει και παραπονιέται, αλλά δεν υπάρχει μια δομή για να αναλάβει κανείς δράση», λέει. «Οι γυναίκες χάνουν τη φωνή τους και τη δύναμή τους». Πέρα από τη δημόσια υπεράσπιση, η οργάνωση θεσπίζει και κατευθυντήριες γραμμές όσον αφορά την κατάλληλη συμπεριφορά μεταξύ νέων ανθρώπων και προπονητών, δημιουργεί πρότυπα σωστής μεταχείρισης των αθλητών, αναδεικνύει στρατηγικές καταγγελίας κακοποίησης και προσφέρει στους νέους αθλητές ένα μέρος στο οποίο μπορούν να καταγγείλουν την κακοποίηση. Επίσης, τους βοηθά να έρθουν σε επαφή με νομική βοήθεια και ψυχοθεραπευτές.

Η Starr διαπίστωσε ότι όσο πιο κοντά στην κορυφή βρίσκονται οι νεαροί αθλητές, τόσο πιο επιρρεπείς είναι στη σύναψη ανάρμοστων σχέσεων με ενήλικες. Στα υψηλότερα επίπεδα, οι διαγωνιζόμενοι περνούν περισσότερο χρόνο με τους προπονητές και οι σχέσεις γίνονται πιο έντονες. «Όσο πιο πολύ ασχολείσαι με το άθλημα τόσο πιο βαθιά γαντζώνεται η κακοποίηση», εξηγεί. «Η σχέση με τον προπονητή είναι η πρώτη σχέση με ενήλικα που έχουν οι αθλητές μετά τους γονείς τους. Αυτό χαράσσει βαθύτερα μονοπάτια και ο γάντζος μπαίνει ακόμα πιο βαθιά».

Τα ανταγωνιστικά αθλήματα ενθαρρύνουν τους αθλητές να ωθήσουν τον εαυτό τους στα άκρα, σημειώνει η Starr, οπότε μπορεί να δεχτούν την κακοποίηση –είτε σωματική είτε σεξουαλική– ως άλλη μια πρόκληση που πρέπει να ξεπεράσουν.

Σε μια κοινωνιολογική έκθεση, οι καθηγήτριες Celia Brackenridge και Sandra Kirby διαπίστωσαν ότι οι νέοι άνθρωποι που βρίσκονται στα πρόθυρα της επιτυχίας είναι συχνά ιδιαίτερα ευάλωτοι και έγραψαν: «Οι αθλητές μπορεί να είναι πιο επιρρεπείς στη διαδικασία "προθέρμανσης" που προηγείται της ίδιας της σεξουαλικής κακοποίησης όταν το διακύβευμα για την αθλητική τους σταδιοδρομία είναι μεγάλο. Αυτό συμβαίνει όταν έχουν φτάσει σε υψηλό επίπεδο απόδοσης αλλά δεν έχουν περάσει ακόμα στην ελίτ».

Οι αθλητές που βρίσκονται σε αυτό που οι Breckenridge και Kirby αποκαλούν «στάδιο επικείμενου επιτεύγματος» στοχεύουν σε υποτροφίες και χορηγίες, έχουν ελπίδες για Ολυμπιακές δόξες και πολλοί φοβούνται ότι θα γκρεμιστούν τα όνειρά τους αν καταγγείλουν έναν προπονητή που τους φέρνει νίκες.

«Η γυμναστική ήταν όλος ο κόσμος μου», είπε στο πλαίσιο της έρευνας της Indianapolis Star πρόσωπο που φέρεται να έπεσε θύμα παιδικής κακοποίησης. «Απείλησε να μου στερήσει τα πάντα. Είπε ότι και οι συμπαίκτριές μου θα έχαναν τα πάντα και ότι όλα αυτά θα γίνονταν εξαιτίας μου. Απείλησε να αυτοκτονήσει αν δεν γινόμουν η κοπέλα του, όπως είπε. Σε εκείνο το σημείο σταμάτησα να αντιστέκομαι».

Ακόμα και ως ενήλικες, οι αθλητές δεν παύουν να είναι ευάλωτοι στη σεξουαλική κακοποίηση. Υπάρχει μεγάλη ανισορροπία στις σχέσεις προπονητή-αθλητή σε όλες τις ηλικίες. Οι προπονητές εξακολουθούν να θεωρούνται κριτές της ακαδημαϊκής, οικονομικής ή/και επαγγελματικής επιτυχίας των αθλητών και το θέμα της συναίνεσης τίθεται υπό αμφισβήτηση. Ο Εθνικός Κολεγιακός Αθλητικός Σύνδεσμος (NCAA) προειδοποιεί: «Οι σεξουαλικές σχέσεις μεταξύ προπονητών και μαθητών-αθλητών έχει γίνει σοβαρό πρόβλημα».

Όταν ξεφύγουν από τις σχέσεις με τους προπονητές τους, πολλές κακοποιημένες αθλήτριες προχωρούν σε σχέσεις με συντρόφους που τις κακοποιούν. «Αν σε κακοποιούσε ο προπονητής σου, τότε πιστεύεις ότι η συντροφικότητα λειτουργεί με αυτό τον τρόπο», αναφέρει η Starr. «Έτσι γαλουχήθηκες όταν ήσουν ένας νέος και ευαίσθητος άνθρωπος, με αποτέλεσμα να αναζητάς την κακοποίηση και να καταλήγεις σε καταχρηστικές προσωπικές σχέσεις. Τραυματίζεις και πληγώνεις ξανά τον εαυτό σου».

Παρά τον πρόσφατο καταιγισμό ισχυρισμών σχετικά με την κακοποίηση των αθλητών στις ειδήσεις, η Starr πιστεύει ότι η ευαισθητοποίηση γύρω από τη σεξουαλική κακοποίηση στον αθλητισμό έχει ενισχυθεί. «Η τρέχουσα πρόληψη είναι πολύ καλύτερη απ' ό,τι στο παρελθόν», λέει. Το Safe4Athletes και άλλες οργανώσεις μάχονται για την ανάγκη θέσπισης σαφών ορίων μεταξύ των αθλητών και των προπονητών τους και θεωρούν ότι αυτή είναι η καλύτερη πρόληψη κατά της σεξουαλικής κακοποίησης. Θέλουν, επίσης, να ενημερώσουν τους νέους σχετικά με το τι αποτελεί ανάρμοστη σχέση μεταξύ αθλητή και προπονητή.

Η Starr εξακολουθεί να έχει πίστη στην επίδραση που μπορεί να έχει ο αθλητισμός στη ζωή των νεαρών ατόμων. «Ο αθλητισμός είναι τέλειος», λέει. «Είναι ο ιδανικός δρόμος. Όταν όμως τα όρια ξεπερνιούνται μέσα σ' αυτό το περιβάλλον, τότε ο αθλητής είναι ευάλωτος. Δεν νομίζω ότι αυτό το ζήτημα θα εξαφανιστεί ποτέ. Πάντα θα πρέπει να αγωνιζόμαστε».

Περισσότερα από το VICE Φωτογραφίες από τους Υπονόμους Όπου Τρυπώνουν οι «Αστικοί Εξερευνητές»

Ρωτήσαμε Ταξιτζήδες στην Αθήνα Γιατί Πιστεύουν ότι τους Μισούν οι Πελάτες τους

Τον Μεσαίωνα οι Μάγισσες Κατηγορούνταν ότι Έκλεβαν Πέη τα Oποία Κρατούσαν ως Κατοικίδια