FYI.

This story is over 5 years old.

Vice Blog

Aπόγονοι Θυμάτων των Ναζί Έγιναν Χρυσαυγίτες

Έλληνες που ενστερνίστηκαν την ακροδεξιά ιδεολογία παρά τις αριστερές οικογενειακές παραδόσεις ή το γεγονός πως συγγενείς τους σκοτώθηκαν από τους Ναζί.
Φωτογραφία Αρχείου: Νίκος Παλαιολόγος / SOOC

Κάτω από τις κατάφυτες πλαγιές του Παρνασσού στην κεντρική Ελλάδα, η κωμόπολη του Διστόμου είναι ασυνήθιστα γεμάτη από κόσμο. Οι επισκέπτες έχουν έρθει για τον εορτασμό της 70ης επετείου της σφαγής του Διστόμου, μία από τις χειρότερες θηριωδίες των Ναζί στην Ελλάδα, στην οποία εκτελέστηκαν περισσότεροι από 200 άμαχοι.

Στο λόφο όπου στέκεται το μνημείο των θυμάτων, Έλληνες και Γερμανοί μαθητές Λυκείου ανεβάζουν τα «Παιδιά του Πολέμου», μια θεατρική ωδή στην ειρήνη. Στην πλάτη της σκηνής προβάλλονται φωτογραφίες των Ναζί στην Ακρόπολη και πρόσφατες εικόνες νεκρών παιδιών στη Συρία. Το κοινό παρακολουθεί με κατανυκτική σιωπή.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Φωτογραφία: Κώστας ΚαλλέργηςΤο μουσείο των θυμάτων του φασισμού στο Δίστομο

Στα καφέ της πόλης, η ατμόσφαιρα είναι συνήθως πιο ζωντανή και πολιτικοποιημένη. Αργά ή γρήγορα, αναφέρεται το όνομα της Μαρίας Σιδέρη-Τσάμη.

Τρία μέλη της οικογένειας Σιδέρη-Τσάμη σκοτώθηκαν στη σφαγή του Διστόμου. Ωστόσο, η 23χρονη Διστομίτισσα ήταν υποψήφια στις περιφερειακές εκλογές τον περασμένο Μάιο με την Χρυσή Αυγή, το κόμμα που εμφανίστηκε στο πολιτικό προσκήνιο τα τελευταία χρόνια και έχει επανειλημμένα χαρακτηριστεί ως νεοναζιστικό.

Για τη σφαγή στο Δίστομο η κα Σιδέρη-Τσάμη κατηγορεί τους κομμουνιστές αντάρτες, λέγοντας πως αυτοί πρώτοι προκάλεσαν τους Ναζί, στήνοντάς τους ενέδρα. «Ήξεραν πως οι Γερμανοί θα επέστρεφαν στο χωριό και θα σκότωναν κόσμο αν δέχονταν επίθεση», είπε σε έναν τοπικό blogger κατά τη διάρκεια συνέντευξης που πραγματοποιήθηκε στο μνημείο των θυμάτων.

Το γεγονός πως η κα Σιδέρη-Τσάμη ενστερνίστηκε τις ιδέες της ακροδεξιάς ίσως να φαντάζει παράξενο. Αλλά ακόμα και άνθρωποι των οποίων οι πρόγονοι εκτελέστηκαν από τους Ναζί, ή που είχαν μια αριστερή οικογενειακή παράδοση σφυρηλατημένη κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, έχουν ενταχθεί στη Χρυσή Αυγή. Το εν λόγω κόμμα έχει επενδύσει στο θυμό εξαιτίας της βαθιάς οικονομικής κρίσης, αλλά και στην απογοήτευση απέναντι στα παραδοσιακά πολιτικά κόμματα.

Την περίοδο πριν τις περιφερειακές εκλογές, η Χρυσή Αυγή επεδείκνυε με υπερηφάνεια το βίντεο της συνέντευξης της κας Σιδέρη-Τσάμη στο διαδικτυακό της τόπο. Στο Δίστομο όμως, η δήλωσή της έγινε δεκτή με λιγότερο ενθουσιασμό.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

«Είναι ντροπή», λέει η 84χρονη Μαρία Σεχρεμέλη, μακρινή συγγενής της κας Σιδέρη-Τσάμη.

Η Μαρία Σεχρεμέλη επέζησε της σφαγής του Διστόμου κρυμμένη κάτω από το πτώμα ενός εκτελεσθέντα γείτονα.

«Δεν σκότωσαν οι κομμουνιστές το Δίστομο, οι κομμουνιστές ήταν εκεί για να σκοτώσουν τον εχθρό», λέει.

Η ουλή από μια αδέσποτη σφαίρα σημαδεύει, εδώ και 70 χρόνια, το πόδι της. Κάθε χρόνο, δύο ημέρες πριν από την επέτειο αρχίζει να αισθάνεται αδιαθεσία. Σε αυτή την επέτειο, μέχρι το μεσημέρι είχε πάρει 2 ασπιρίνες για να χαλιναγωγήσει την πίεσή της.

Καθισμένη στο τραπέζι του σαλονιού της, η Μαρία Σεχρεμέλη λέει ότι προτιμούσε να μη μιλά για τη σφαγή στα εγγόνια της, γιατί δεν ήθελε να τα αναστατώσει ή να διαιωνίσει το μίσος εκείνης της εποχής. Αλλά άλλαξε γνώμη αφότου άρχισε να ανησυχεί για την άνοδο της Χρυσής Αυγής.

«Θέλουν το καλό της Ελλάδας; Με το να σκοτώνουν ανθρώπους; Να κάνουν όλες αυτές τις ασχήμιες και να βρίζουν στην τηλεόραση;», λέει για το κόμμα της Χρυσής Αυγής. «Φαίνεται τι είδους άνθρωποι είναι».

Μετά από δεκαετίες στο περιθώριο της πολιτικής, η Χρυσή Αυγή έλαβε ευρύτερη προσοχή το 2010, με μια πολιτική ατζέντα εθνικιστική, αντι-μεταναστευτική και συχνά βίαιη. Τα ΜΜΕ και πολλοί ακαδημαϊκοί χαρακτηρίζουν το κόμμα ως νεο-ναζιστικό ή φασιστικό, αλλά τα μέλη της αρνούνται οποιαδήποτε σχέση με τον εθνικοσοσιαλισμό.

Η άνοδος του συγκεκριμένου κόμματος συνέπεσε με μια άνευ προηγουμένου αύξηση των ρατσιστικών επιθέσεων κατά των μεταναστών.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Αυτή η βία έμεινε σε μεγάλο βαθμό ατιμώρητη επί σειρά ετών μέχρι τη δολοφονία του αντιφασίστα ράπερ Παύλου Φύσσα, στο Κερατσίνι τον Σεπτέμβριο του 2013 από έναν άνθρωπο που συνδέεται στενά με τη Χρυσή Αυγή. Ο δολοφόνος συνελήφθη και η κυβέρνηση εξαπέλυσε μια μεγάλη επίθεση εναντίον της Χρυσής Αυγής.

Σήμερα, έξι υψηλόβαθμα στελέχη του κόμματος, συμπεριλαμβανομένου του αρχηγού της, Νίκου Μιχαλολιάκου, βρίσκονται στη φυλακή περιμένοντας να δικαστούν για τις κατηγορίες ένταξης και διεύθυνσης εγκληματικής οργάνωσης. Η δίκη, την οποία το κόμμα θεωρεί ως πολιτική δίωξη, αναμένεται να ξεκινήσει στα τέλη του τρέχοντος έτους.

Παρά την επικείμενη δίκη, η πολιτική σκηνή στην Ελλάδα είναι σε τέτοια δίνη που η Μαρία Σεχρεμέλη φοβάται πως η Χρυσή Αυγή θα μπορούσε να καταλάβει την εξουσία και να προκαλέσει ένα νέο εμφύλιο πόλεμο.

Στις πρόσφατες εκλογές ψήφισε Αριστερά, όπως έκανε πάντα.

Ο σύζυγος της εντάχθηκε στην αντίσταση κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής. Ασπάστηκε τον κομμουνισμό από τότε και παρέμεινε πιστός σε αυτόν μέχρι το θάνατό του .

Η ιστορία της οικογένειας Σεχρεμέλη είναι μια χαρακτηριστική περίπτωση οικογενειακής πολιτικής παράδοσης στην Ελλάδα. Πολλές τέτοιες παραδόσεις καθιερώθηκαν κατά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και συνεχίστηκαν για αρκετές γενιές μετά, μέχρι και σήμερα.

Ιδεολογικά Χαρακώματα πάνω σε Παλιές Ουλές

Η Γερμανία εισέβαλε στην Ελλάδα τον Απρίλιο του 1941. Εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες έχασαν τη ζωή τους κατά τα επόμενα τρία χρόνια, ως αποτέλεσμα της αντίστασης, των απελάσεων στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, των γερμανικών αντιποίνων και της πείνας.

Η Αντίσταση οργανώθηκε από διάφορες ομάδες, αλλά οι κομμουνιστές αποτέλεσαν την πιο σημαντική εστία αντίστασης, αποκτώντας γρήγορα παρουσία σε όλη σχεδόν την Ελλάδα. Από την άλλη πλευρά, όπως και στην υπόλοιπη κατεχόμενη Ευρώπη, πολλοί ήταν αυτοί που συνεργάστηκαν με τους Γερμανούς, συμπεριλαμβανομένων των εθνικιστών και όσων έβλεπαν με θετικό πρόσημο τον εθνικοσοσιαλισμό.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Μετά τον πόλεμο, αριστεροί και δεξιοί άρχισαν να παλεύουν για την ανάληψη της εξουσίας. Η πολιτική διαμάχη οδήγησε σύντομα σε έναν αιματηρό εμφύλιο πόλεμο που τελείωσε το 1949 με την ήττα της Αριστεράς.

Ο Δημήτρης Ψαρράς, ένας ερευνητής δημοσιογράφος που ασχολείται με την ελληνική ακροδεξιά από τη δεκαετία του '80, έχει ανακαλύψει πολλές περιπτώσεις όπου η αντι-κομμουνιστική ιδεολογία των συνεργατών των Ναζί κληροδοτήθηκε στα παιδιά και στα εγγόνια τους.

Κάποιοι από αυτούς ήταν μεταξύ των ηγετών της στρατιωτικής χούντας που κυβέρνησε την περίοδο 1967-1974, ενώ άλλοι βρέθηκαν εκ νέου στην πολιτική σκηνή με την Χρυσή Αυγή. Ο αρχηγός του κόμματος, Νίκος Μιχαλολιάκος, προέρχεται από οικογένεια συνεργατών των Ναζί.

Όμως, υπάρχει και μια μικρή μειοψηφία των μελών και των ψηφοφόρων της Χρυσής Αυγής η οποία έχει ένα εντελώς διαφορετικό οικογενειακό υπόβαθρο.

Η Περίπτωση Γερμενή

Ο Γιώργος Γερμενής έχει πολύ καλές αναμνήσεις από τον παππού του, Παναγιώτη Γκριζιώτη. Τον θυμάται σαν έναν «μοντέρνο παππού» που ήταν πάντα κοντά στις νεότερες γενιές.

Κατά τη διάρκεια του πολέμου ο Παναγιώτης Γκριζιώτης ήταν ηγετικό στέλεχος των κομμουνιστών ανταρτών της δυτικής Ελλάδας. Όταν η κόρη του ήταν 10 ετών, την έστελνε να του φέρει τον Ριζοσπάστη, την τότε παράνομη εφημερίδα του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ελλάδας (ΚΚΕ).

Μεγαλώνοντας ασπάστηκε και αυτή τον κομμουνισμό. Όταν ο Γιώργος Γερμενής ήταν ακόμα μικρός, η μητέρα του συνήθιζε να τον κουβαλάει στην αγκαλιά της στις αφισοκολλήσεις που έκανε με τους συντρόφους της, για τις εκδηλώσεις της Πρωτομαγιάς στην Αθήνα.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Ο γιος της είναι πλέον ένα από τα κορυφαία στελέχη της Χρυσής Αυγής στο κοινοβούλιο και το πρώτο κομματικό στέλεχος που δήλωσε δημοσίως, το 2012, ότι ο παππούς του ήταν ένας κομμουνιστής αντάρτης.

Η αποκάλυψή του ήταν σαν ένα τεράστιο σοκ για τους αριστερούς, οι οποίοι δεν μπορούσαν να κατανοήσουν πώς κάποιος με τέτοια οικογενειακή παράδοση θα μπορούσε να καταλήξει ακροδεξιός.

Ο Γιώργος Γερμενής σήμερα βρίσκεται στις φυλακές υψίστης ασφαλείας του Κορυδαλλού μαζί με την υπόλοιπη ηγεσία της Χρυσής Αυγής εν αναμονή της δίκης τους. Η συνέντευξη που παραχώρησε για αυτό το άρθρο, πραγματοποιήθηκε με γραπτές ερωτήσεις και απαντήσεις με τη βοήθεια της συζύγου του που τον επισκέπτεται συχνά εκεί.

«Το Κομμουνιστικό Κόμμα έχει μετατραπεί σε ένα αστικό κόμμα. Μετά από τόσα χρόνια στην πολιτική σκηνή έχουν γίνει επαγγελματίες επαναστάτες», λέει ο βουλευτής της Χρυσής Αυγής.

Σύμφωνα με το Γερμενή, οι άνθρωποι που κάποτε ψήφιζαν αριστερά κόμματα ή το ΠΑΣΟΚ είναι τώρα από τους πιο φανατικούς υποστηρικτές της Χρυσής Αυγής.

«Αισθάνονται ότι τα κόμματα που υποστήριζαν όλα αυτά τα χρόνια τους πρόδωσαν», δηλώνει.

Ο Γιώργος Γερμενής εντάχθηκε στις τάξεις της Χρυσής Αυγής στις αρχές της δεκαετίας του 1990, όταν το φάντασμα του εθνικισμού πλανιόταν πάνω από τη βαλκανική Χερσόνησο. Οι γονείς του έμαθαν για την ιδεολογική στροφή του πολύ αργότερα.

Διαβάστε τη συνέντευξη με τον Γιώργο Γερμενή εδώ.

Λέει ότι κανείς στην οικογένειά του δεν προσπάθησε να τον μεταπείσει, αλλά ούτε κι εκείνος, υποστηρίζει, προσπάθησε να μεταπείσει τους δικούς του. Σύμφωνα με τον Γερμενή, η μητέρα του πλέον πιστεύει ότι η Χρυσή Αυγή είναι ένα πραγματικά επαναστατικό κόμμα.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

«Στις εκδηλώσεις μας δεν είδε κομματόσκυλα και κομματικά στελέχη αλλά ανθρώπους της διπλανής πόρτας, εργαζόμενους, μεροκαματιάρηδες και αυτό την εντυπωσίασε», λέει.

Ένα Διπλό Παράδοξο

Αυτοί οι βιοπαλαιστές, οι άνθρωποι της διπλανής πόρτας, έχουν επηρεάσει βαθιά τον Τάσο Παπαϊωάννου. Όπως αναφέρει ο ίδιος, έχει συγκλονιστεί από την αύξηση των αυτοκτονιών που συνδέονται με την οικονομική κρίση στην πατρίδα του, την Κόρινθο.

Ο κος Παπαϊωάννου βρίσκεται στην τέταρτη δεκαετία της ζωής του. Μόνο οι Έλληνες πελάτες του μπρούν να τον αποκαλούν ταξιτζή. Για όλους τους υπόλοιπους, τους πλούσιους τουρίστες που θέλουν να επισκεφθούν την Αρχαία Κόρινθο, περίπου 80 χλμ δυτικά της Αθήνας, είναι ένας σοφέρ.

Οι γονείς του μετανάστευσαν στην Αυστραλία όταν αυτός ήταν δύο ετών και θυμάται ακόμα πόσο δύσκολη ήταν η ζωή του ως ξένος εκεί. Είκοσι χρόνια μετά, επέστρεψε στην Ελλάδα για διακοπές και κατέληξε να μείνει.

Ο Τάσος Παπαϊωάννου ψηφίζει τώρα Χρυσή Αυγή. Η απόφασή του να ψηφίσει ένα σκληρά αντι-μεταναστευτικό κόμμα, παρά την εμπειρία του από τις διακρίσεις που υπέστη στην Αυστραλία, δεν είναι το μόνο παράδοξο.

Ο παππούς του, Γιώργος, ήταν κομμουνιστής αντάρτης στην ευρύτερη περιοχή της Κορίνθου κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου.

«Δεν τον γνώρισα ποτέ. Μακάρι να τον είχα γνωρίσει, ακόμη κι αν οι απόψεις μου είναι εντελώς διαφορετικές», λέει σε μια ταβέρνα δίπλα στον αρχαιολογικό χώρο της Αρχαίας Κορίνθου.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Όταν η ελληνική οικονομική κρίση ξέσπασε, ο Τάσος Παπαϊωάννου σκέφτηκε: «Μπουμ! Εθνικισμός! Ας αλλάξουμε τα πράγματα. Πρέπει να γίνει εμφύλιος πόλεμος».

Οι εχθροί του; Οι μετανάστες, οι διεφθαρμένοι πολιτικοί που καταχράστηκαν τις περιουσίες των ανθρώπων, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, αλλά και όσοι έχουν τις ίδιες αριστερές πεποιθήσεις με τον παππού του.

Υποστηρίζει πως στα χωριά υπάρχουν ακροδεξιοί που κρύβουν κιβώτια με Καλάσνικοφ στα σπίτια τους. Για παν ενδεχόμενο.

Νοτιότερα, βρίσκουμε τον Νίκο Κουράκο, ανώτερο στέλεχος της Χρυσής Αυγής στην Καλαμάτα.

Ο παππούς του πολέμησε τους Γερμανούς ως κομμουνιστής αντάρτης και αργότερα εκτελέστηκε από ένα μέλος των διαβόητων Ταγμάτων Ασφαλείας που σχημάτισε η δοσίλογη κυβέρνηση της Ελλάδας.

Ο Νίκος Κουράκος αιτιολογεί την απόφαση του παππού του να πολεμίσει με τους κομμουνιστές αντάρτες ως πατριωτική και όχι ως αριστερή πράξη.

«Οι Γερμανοί ήταν κατακτητές», λέει. «Το λογικό πράγμα που έπρεπε να κάνει ήταν να πάει να πολεμήσει».

Δεν πιστεύει ότι η προ δεκαετίας απόφασή του να γίνει μέλος της Χρυσής Αυγής προσβάλλει την μνήμη του παππού του.

«Για μένα, είναι λάθος να παίρνεις μια ιδεολογική στάση, με κριτήριο το τι έχει συμβεί στο παρελθόν», αναφέρει.

Ένα Οικογενειακό Δράμα

Για ορισμένες οικογένειες, ωστόσο, η απόφαση ενός παιδιού να διαχωριστεί από μακροχρόνιες οικογενειακές αξίες και να υποστηρίξει την ακροδεξιά, είναι μια πηγή μεγάλης οδύνης.

Ο Γιώργος Τριανταφύλλου, συνταξιούχος, του οποίου το όνομα έχει αλλάξει για τις ανάγκες αυτής της έρευνας μετά από αίτημά του, ζει σε μια μικρή κοινότητα της οποίας σχεδόν ο μισός πληθυσμός εκτελέστηκε από τους Ναζί, συμπεριλαμβανομένου και ενός από τους συγγενείς του.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Η οικογένειά του βρίθει αριστερών αγωνιστών, όπως αντιστασιακοί, κομμουνιστές αντάρτες κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου και θύματα πολιτικών διώξεων κατά τη διάρκεια της Δικτατορίας.

Ο κος Τριανταφύλλου ήταν κι ο ίδιος ένθερμος αριστερός, αλλά έχασε το ενδιαφέρον του για το μαρξισμό στη δεκαετία του '70 και στράφηκε στη θρησκεία. Μετά από ενδελεχή μελέτη των ιερών βιβλίων διαφόρων θρησκειών, έγινε Μάρτυρας του Ιεχωβά.

Παντρεύτηκε τον παιδικό του έρωτα και μαζί μεγάλωσαν δύο παιδιά σύμφωνα με τις αρχές τους. Τους έμαθαν να αγαπούν, να είναι ειρηνικά και ανεκτικά απέναντι στους άλλους.

Όμως, μετά τα 18α γεννέθλιά του, το μεγαλύτερο από τα 2 παιδιά τους αποκήρυξε τις θρησκευτικές πεποιθήσεις της οικογένειας και τελικά εντάχθηκε στη Χρυσή Αυγή και μάλιστα έθεσε υποψηφιότητα με το εν λόγω κόμμα στις τελευταίες περιφερειακές εκλογές.

Ο κος Τριανταφύλλου ανακάλυψε τα συγκλονιστικά νέα, σερφάροντας στο διαδίκτυο. Αυτό τον διέλυσε και από τότε δεν έχουν ξαναμιλήσει.

Ο ίδιος λέει ότι δεν αντέχει να ακούει τα λόγια που βγαίνουν από το στόμα του παιδιού του.

«Μεγάλωσα σε ένα μέρος γεμάτο χήρες και ορφανά του πολέμου», λέει.

Η αγωνία του ενισχύεται από το γεγονός ότι οι Μάρτυρες του Ιεχωβά υπέστησαν και αυτοί διώξεις από τους Ναζί.

Η Χρυσή Αυγή στα Κόκκινα Κάστρα

Ο κος Τριανταφύλλου συνεχίζει να αναρωτιέται πώς το δικό του παιδί μπόρεσε να αποκηρύξει την ιστορία της οικογένειας και να εισχωρήσει στη Χρυσή Αυγή. Ομοίως, δημοσκόποι, πολιτικοί αναλυτές και κοινωνιολόγοι αναρωτιούνται γιατί η Χρυσή Αυγή έχει αποδειχθεί τόσο δημοφιλής σε περιοχές που παλιά κυριαρχούσε το Κομμουνιστικό Κόμμα.

Πέραμα και Νίκαια, δύο συνοικίες της Αθήνας που για καιρό θεωρούνταν «κόκκινα κάστρα», βίωσαν μια απότομη αύξηση δημοφιλίας της Χρυσής Αυγής κατά τα τελευταία χρόνια.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Το ΠέραμαΦωτογραφία: Κώστας Καλλέργης

Η Βασιλική Γεωργιάδου, αναπληρώτρια καθηγήτρια πολιτικών επιστημών στο Πάντειο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, διεξάγει εκτεταμένη έρευνα σε αυτές τις περιοχές και υποστηρίζει πως η εξαθλίωση της εργατικής τάξης και η μακροχρόνια ανεργία στις περιοχές αυτές, η οποία κυμαίνεται γύρω στο 70%, έχει δημιουργήσει γόνιμο έδαφος για τη Χρυσή Αυγή.

Το εν λόγω κόμμα θεωρεί το τοπικό συνδικάτο υπεύθυνο για τη μείωση της ανταγωνιστικότητας των ναυπηγείων του Περάματος και την επακόλουθη απώλεια θέσεων εργασίας. Για αυτό το λόγο δημιούργησε δικό του σωματείο, υποσχόμενη δουλειά. Ορισμένοι εργαζόμενοι πείστηκαν.

«Με το να είναι ενεργή σε αυτές τις γειτονιές, η Χρυσή Αυγή κατάφερε να «γίνει ορατή και να επιτύχει ένα ορισμένο βαθμό επιρροής, ιδιαίτερα στους νέους ανθρώπους που μεγαλώνουν χωρίς καμία προοπτική», λέει η κα Γεωργιάδου.

Σε αυτές τις γειτονιές πολιτικοποιημένοι νέοι χρησιμοποιούν πλέον τα γκράφιτι για να μετατρέψουν τους τοίχους σε ένα ιδιότυπο ιδεολογικό πεδίο μάχης.

«Οι παππούδες μας ήταν πρόσφυγες, οι πατέρες μας ήταν μετανάστες και εμείς ρατσιστές!» διακηρύσσει ένα αριστερό σύνθημα.

«Ελευθερώστε όλα τα φυλακισμένα μέλη της Χρυσής Αυγής!», είναι γραμμένο κάπου αλλού, όχι μακριά από τις φυλακές Κορυδαλλού όπου παραμένει φυλακισμένη η ηγεσία του κόμματος.

Σε άλλο σημείο της Αθήνας, ένα stencil σχολιάζει ειρωνικά τα παιχνίδια της ιστορίας. Ένας αριστερός βετεράνος του εμφυλίου, παρατηρεί με ένα τσιγάρο στο στόμα: «Πολέμησα τους φασίστες, για να τους φέρουν πίσω τα εγγόνια μου».

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Η Μάχη της Πλατείας Λένιν

Η φαινομενικά ατέρμονη μάχη μεταξύ αριστεράς και δεξιάς αντηχεί, ακόμη και έξω από την Ελλάδα, σε ένα ουγγρικό χωριό 1.000 χιλιόμετρα μακριά από την Αθήνα.

Η κοινότητα Μπελογιάννης στην κεντρική Ουγγαρία ιδρύθηκε από Έλληνες κομμουνιστές αντάρτες που έφυγαν από την Ελλάδα εξαιτίας του εμφύλιου πολέμου στα τέλη του 40'. Το χωριό πήρε το όνομά του από το Νίκο Μπελογιάννη, μια εμβληματική μορφή της Αριστεράς στην Ελλάδα.

Ο Ζήσης Βλαχόπουλος, πρώην δήμαρχος του χωριού, γεννήθηκε στην Ελλάδα το 1942 και έφτασε στον Μπελογιάννη με τους γονείς του όταν ήταν τεσσάρων ετών. Μετά την κατάρρευση του κομμουνισμού, λέει, έχουν γίνει πολλές προσπάθειες να αποσιωπηθούν οι αριστερές καταβολές του χωριού.

Το χωριό υποχρεώθηκε να αλλάξει το όνομα της κεντρικής πλατείας του, της πρώην πλατείας Λένιν. Σταυροί έχουν αντικαταστήσει τα κόκκινα αστέρια στις ταφόπλακες στο νεκροταφείο.

«Και τί θα κάνουν με το κόκκινο αστέρι στα μπουκάλια της Heineken;» αστειεύεται σε άπταιστα ελληνικά ο 72χρονος πρώην δήμαρχος.

Τώρα, ο Krisztian Bene, 31ετών, μέλος του τοπικού δημοτικού συμβουλίου με το ακροδεξιό κόμμα Jobbik, θέλει να μετακινήσει από την πλατεία την αναμνηστική πλάκα που τοποθετήθηκε προς τιμή των σοβιετικλων στρατιωτών που απελευθέρωσαν την Ουγγαρία από τους Ναζί. Ο Bene προτείνει την αντικατάστασή της με μια άλλη πλάκα προς τιμήν της αντι-σοβιετικής Ουγγρικής Εξέγερσης του 1956.

Στην κεντρική πλατεία, ο Bene και ο φίλος του, Σωτήρης Καριοφύλης, κουβεντιάζουν με κάποιον επισκέπτη. Ο Σωτήρης γεννήθηκε σε αυτό το χωριό πριν από 32 χρόνια από Έλληνες γονείς. Οι παππούδες του ήταν κομμουνιστές αντάρτες.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Σήμερα ο Σωτήρης είναι άνεργος, αβέβαιος για το μέλλον και τις προοπτικές του και ψηφίζει το Jobbik. Επιμένει πως το κόμμα δεν είναι τόσο ακραίο όσο η Χρυσή Αυγή στην Ελλάδα.

«Το Jobbik δεν θέλει να σκοτώσει τους Ρομά και τους Εβραίους, θέλει μόνο να τους αφομοιώσει», λέει.

Αλλά ο πρώην δήμαρχος κος Βλαχόπουλος είναι κατηγορηματικός όταν τα μέλη του τοπικού παραρτήματος του Jobbik κατηγορούν τους αλλοδαπούς για τα προβλήματα της Ουγγαρίας.

«Σήμερα, το πρόβλημα είναι οι τσιγγάνοι, αύριο θα είναι οι Αλβανοί και μετά θα είναι οι Έλληνες», λέει. «Δεν θα με ξεγελάσουν!».

Τον διακόπτει μια κλήση στο κινητό του. Ο ήχος κλήσης ακούγεται οικείος. Η μελωδία παίζει μέχρι να ακουστούν οι πρώτοι στίχοι του ύμνου του ΕΛΑΣ: «Με το τουφέκι μου στον ώμο, σε πόλεις, κάμπους και βουνά, της λευτεριάς ανοίγω δρόμο, της στρώνω βάγια και περνά».

Ο Στοργικός Πατέρας

Επιστροφή στην Ελλάδα, ο Γιώργος Τριανταφύλλου ζει μια ήσυχη ζωή. Προσέχει τον κήπο του και που και που μπαίνει στο ίντερνετ για να διαβάσει καμιά είδηση.

Ο ίδιος και η σύζυγός του σκέφτονται να διακόψουν τη σύνδεση στο ίντερνετ για να αποφεύγουν να βλέπουν άρθρα σχετικά με το παιδί τους, το οποίο απέρριψε τις οικογενειακές αξίες και εντάχθηκε στη Χρυσή Αυγή. Θέλουν να κατεβάσουν «τον διακόπτη της θλίψης» όπως χαρακτηριστικά λέει ο κος Τριανταφύλλου.

Αλλά ο θυμός του μαλακώνει λίγο πριν το τέλος της συνέντευξης. Μια επανασύνδεση είναι δυνατή, λέει, μόνο αν το παιδί του μετανοήσει πλήρως και επιστρέψει στην ενάρετη ζωή.

Απαγγέλλει την παραβολή του Ασώτου Υιού, γνωστή και ως παραβολή του στοργικού πατέρα.

«Ο γιος εγκατέλειψε το σπίτι του για να αναζητήσει μάταιο πλούτο και να ζήσει μια αμαρτωλή ζωή, υπέστη κακουχίες, αλλά ο πατέρας του τον περίμενε. Και όταν επέστρεψε ο γιος, ο πατέρας τον αγκάλιασε. Αυτό θα έκανα κι εγώ», λέει.

* Η βραβευμένη έρευνα του Κώστα Καλλέργη δημιουργήθηκε ως τμήμα του προγράμματος της Βαλκανικής υποτροφίας για Δημοσιογραφική Αριστεία, που υποστηρίζεται από τα Ιδρύματα ERSTE και Ανοικτής Κοινωνίας, σε συνεργασία με το Βαλκανικό Δίκτυο Ερευνητών Δημοσιογράφων.