Τα Κορίτσια των Καρτ Ποστάλ

Το θέμα δημοσιεύτηκε αρχικά στο Broadly.

Στο «Όλοι οι Τόποι που θα Επισκεφτείς (Η Γυναίκα ως Τόπος)» η εικαστικός Angela Washko αναγκάζει τον θεατή να αναλογιστεί -μέσω μιας γιγάντιας διαδραστικής συλλογής με καρτ ποστάλ από όλες σχεδόν τις πολιτείες της Αμερικής αλλά και άλλες χώρες- με πόσο περιορισμένο τρόπο απεικονίζονται οι γυναίκες, οι οποίες χρησιμοποιούνται ως «τοπικά προϊόντα». Γνωστή για τις παρεμβάσεις της στη σφαίρα των video games -ιδιαίτερα για τη δημιουργία του «Playing a Girl» και της ιστοσελίδας της «Το Συμβούλιο για την Ευαισθησία στα Θέματα των Φύλων και τη Συμπεριφορική Ευαισθητοποίηση στο World of Warcraft» (The Council on Gender Sensitivity and Behavioral Awareness in World of Warcraft)- το τελευταίο πρότζεκτ της Washko παίρνει τη μορφή ενός διαδραστικού παιχνιδιού, το οποίο δημιουργήθηκε μέσω της πλατφόρμας Twine και στο οποίο ο θεατής μπορεί να ταξιδέψει σε ένα ή και περισσότερα μέρη και να δει τις γυναίκες με μπικίνι της Καλιφόρνια και της ακτής του Τζέρσεϊ. Δεν θα μπορούσαν να λείπουν, φυσικά, οι γυναίκες με μπικίνι της Φλόριντα και της Χαβάης.

Μίλησα με τη Washko για το τελευταίο της πρότζεκτ και για το πώς ένα είδος προς εξαφάνιση όπως οι καρτ ποστάλ μπορεί να καταδείξει τον τρόπο με τον οποίο απεικονίζονται οι γυναίκες μέσα στον χώρο και τον χρόνο, αλλά και σε ποιον απευθύνονται.

Broadly: Περιηγούμαι στο παιχνίδι σου εδώ και εβδομάδες. Όμως ακόμα δεν έχω καταφέρει να δω όλες τις καρτ ποστάλ. Θέλεις να μιλήσεις για το πώς προέκυψε η ιδέα γι' αυτό το πρότζεκτ;
Angela Washko: Ξεκίνησε το 2011. Ταξίδευα συχνά και σε κάθε πόλη που πήγαινα κοιτούσα τα τουριστικά μαγαζιά. Πάντα με έλκυαν οι καρτ ποστάλ. Άρχισα να παρατηρώ ότι πλάι στα όμορφα τοπία και τα αξιοθέατα υπήρχε άλλη μια κατηγορία καρτ ποστάλ, με γυναίκες που εκπροσωπούσαν συγκεκριμένους προορισμούς. Εδώ πρέπει να πω ότι πήγαινα πολλά ταξίδια στο Ατλάντικ Σίτι και έπειτα μετακόμισα στην Καλιφόρνια. Άρχισα έτσι να συνειδητοποιώ ότι υπήρχαν πολλές παρόμοιες καρτ ποστάλ στα δυο αυτά μέρη. Μιλάμε για δυο μέρη που, γεωγραφικά, βρίσκονται στις δυο απέναντι ακτές και παρόλο που είναι πολύ διαφορετικά, ο τρόπος απεικόνισής τους ήταν ο ίδιος.

Αρχικά, καθώς συνέλεγα τις καρτ ποστάλ, άρχισα να τις εκθέτω ως installation, τοποθετώντας τις στον τοίχο σαν πλέγμα που παρείχε πληροφορίες σχετικά με την προέλευσή τους ή το έτος που εκδόθηκαν, για παράδειγμα.

Είναι αστείο αν σκεφτείς ότι η ίδια εικόνα ή το ίδιο αρχέτυπο αναπαριστά δύο διαφορετικά μέρη. Η αλήθεια, όμως, είναι ότι αυτό που ουσιαστικά λένε οι περισσότερες καρτ ποστάλ είναι: «Έχουμε ωραίες γυναίκες εδώ. Ελάτε». Επίσης, δεν είχα καταλάβει ότι όντως είχες επισκεφτεί όλα αυτά τα μέρη. Πολλές από τις καρτ ποστάλ δείχνουν να είναι vintage.
Η αλήθεια είναι ότι ύστερα από δυο χρόνια συλλογής άρχισα να τις αγοράζω και από δημοπρασίες, second-hand μαγαζιά και παζάρια. Από εκεί προήλθαν πολλές από τις καρτ ποστάλ που δείχνουν πιο παλιές. Άρχισε να με ενδιαφέρει η εξέλιξη αυτών των απεικονίσεων στο πέρασμα του χρόνου. Νομίζω πως η Φλόριντα παρουσιάζει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον ως προς αυτό. Κάποιες από τις καρτ ποστάλ της δεκαετίας του '50 είναι εκπληκτικές - αυτές που δείχνουν σόου με δελφίνια και ομάδες που κάνουν θαλάσσιο σκι. Στη συνέχεια, τις αντιπαρέβαλα με αυτές που πήρα πρόσφατα από το Μαϊάμι, οι οποίες είναι προφανές ότι απέχουν πολύ από αυτό.

Οι περισσότεροι άνθρωποι στη συλλογή είναι λευκοί. Φαίνεται πως η μόνη περίπτωση στην οποία απεικονίζονται μη λευκές γυναίκες είναι όταν αυτές αποτελούν «τοπική ατραξιόν».
Αυτό ήταν πραγματικά ένα από τα πράγματα που μου τράβηξαν κι εμένα το ενδιαφέρον. Ουσιαστικά υπάρχουν τέσσερις κατηγορίες καρτ ποστάλ: η πρώτη είναι αυτή της υπερ-σεξουαλικοποίησης, που σου «φωνάζει» «έλα να δεις τις όμορφες γυναίκες μας», για την οποία μιλήσαμε πριν. Επόμενη κατηγορία είναι αυτή στην οποία οι γυναίκες «καταβροχθίζονται» από το τοπίο - μικροσκοπική γυναίκα, μεγάλο τοπίο/μεγάλος κόσμος, μικρή γυναίκα. Άλλη κατηγορία είναι οι εξωτικές γυναίκες. Αυτές οι καρτ ποστάλ -ιδίως οι διεθνείς- είναι προφανές πως είναι κομμένες και ραμμένες στα μέτρα του αμερικανικού και του δυτικού ταξιδιωτικού κοινού. Πρόκειται ίσως για τις πιο προσβλητικές - αν θεωρήσουμε ότι η προσβολή είναι το βασικό κοινό χαρακτηριστικό όλων των κατηγοριών. Τέλος, υπάρχουν και οι καρτ ποστάλ που απεικονίζουν τις γυναίκες σε εργασιακό περιβάλλον.

Είναι προφανές ότι όλες οι καρτ ποστάλ «στοχεύουν» στην ανδρική σκοπιά, για να χρησιμοποιήσω τον όρο, ή τέλος πάντων απευθύνονται στον άνδρα τουρίστα. Φαίνεται πως οι άνδρες εμφανίζονται στις καρτ ποστάλ μόνο για να σε καλέσουν να φανταστείς τον εαυτό σου (τον αρσενικό εαυτό σου) στο συγκεκριμένο μέρος. Μία από τις αγαπημένες μου καρτ ποστάλ, που είναι από την Καλιφόρνια, έδειχνε ένα μάτσο γυναίκες να περιτριγυρίζουν έναν ακέφαλο άντρα που στη θέση του κεφαλιού του έγραφε «Βάλε το πρόσωπό σου εδώ».
Αυτή είναι μια και από τις δικές μου αγαπημένες. Η συγκεκριμένη καρτ ποστάλ τα λέει όλα. Συνήθως μια καρτ ποστάλ συνοψίζεται στη φράση «Μακάρι να ήσουν εδώ», αλλά αυτή εδώ δεν παίζεται.

Η μορφή που τελικά αποφάσισες να δώσεις στις καρτ ποστάλ είναι φοβερή. Κατά κάποιον τρόπο το στοιχείο της εξάντλησης είναι συνυφασμένο με το ίδιο το παιχνίδι - πρέπει να κάνεις κλικ στον χάρτη, να κάνεις κλικ σε μια καρτ ποστάλ από ένα συγκεκριμένο μέρος και να επιστρέψεις στον χάρτη για να διαλέξεις διαφορετικό μέρος. Εγώ προσωπικά άρχισα να το αντιμετωπίζω όλο αυτό ως εργασία ή ίσως να είναι το «κόστος» τού να βλέπεις αυτές τις γυναίκες. Γιατί αποφάσισες να διαμορφώσεις το πρότζεκτ σου ως Twine παιχνίδι;
Όπως είπα, το installation ξεκίνησε ως γιγάντιο πλέγμα σε έναν τοίχο και ήθελα οι σχέσεις ανάμεσα στις καρτ ποστάλ καθώς και οι μεταξύ τους ομοιότητες ως προς τη «γλώσσα» που χρησιμοποιούν να είναι εμφανείς. Ένα από τα προβλήματα που είχα, όμως, είναι ότι οι καρτ ποστάλ ήταν πάρα πολλές. Ήταν τρελός ο όγκος τους και άρχισε να με πνίγει. Δεν ήθελα να νιώσει κάτι αντίστοιχο και ο κόσμος βλέποντάς τις. Σκέφτηκα ότι το Twine, το οποίο προσέφερε ένα αφηγηματικό πλαίσιο του τύπου «διάλεξε τη δική σου περιπέτεια», ήταν ωραίος τρόπος να το κάνω όλο αυτό. Δίνοντάς τους αυτό το ταξιδιωτικό φορμάτ, ο κόσμος είναι αναγκασμένος να κοιτά την κάθε καρτ ποστάλ για πολλή ώρα και αυτή ακριβώς είναι η εμπειρία που ήθελα να βιώσει.

Υπήρχαν κάποια μέρη από τα οποία είχα πάρα πολλές -πάνω από 70 από την Καλιφόρνια- και μου άρεσε η ιδέα τού να κάνει κάποιος κλικ σε μια πολιτεία και κατά κάποιον τρόπο να εγκλωβίζεται εκεί για λίγη ώρα. To κάνει πολύ μονότονο. Όταν μάζευα τις καρτ ποστάλ και είδα τον τρόπο με τον οποίο ήθελαν να παρουσιαστούν αυτά τα μέρη μέσω των γυναικών, άρχισα σταδιακά να απογοητεύομαι. Δεν υπάρχει πια το στοιχείο της έκπληξης για εμένα, αν και εξακολουθώ να νιώθω την ανάγκη να τις συλλέγω. Αυτό είναι άλλο ένα ωραίο πράγμα με το παιχνίδι στο Twine. Μπορώ να «χτίσω» πάνω του και να προσθέσω καρτ ποστάλ. Από την έκδοσή του στα τέλη του Δεκέμβρη, έχουν ήδη προστεθεί δώδεκα επιπλέον καρτ ποστάλ.

Έχεις κάποια αγαπημένη καρτ ποστάλ;
Βασικά, μ' αρέσουν πολύ όσες είναι από τη Φλόριντα (σε μια από αυτές υπάρχει μόνο μια γυναίκα που ταΐζει ένα ελάφι) και οι καρτ ποστάλ από το Ατλάντικ Σίτι. Αυτές είναι και οι πρώτες που ξεκίνησα να συλλέγω γιατί είχα βρει όλες εκείνες τις καρτ ποστάλ που γράφουν «Πάρτε το Ατλάντικ Σίτι». Αυτή η φράση μου είχε κολλήσει.

Οι λιγότερο αγαπημένες μου είναι αυτές που χλευάζουν τους υπέρβαρους. Αυτές είναι πολύ δημοφιλείς στη Φλόριντα, την Καλιφόρνια και το Νιου Τζέρσεϊ - όλα δηλαδή τα μέρη με παραλίες. Ομολογώ ότι σκεφτόμουν να τις αφαιρέσω από τη συλλογή γιατί είναι πολύ ενοχλητικές, αλλά δεν θα ήταν σωστό για το αρχείο μου να κρύβω τις πιο «αρρωστημένες» καρτ ποστάλ.

Από ποια χρονική περίοδο είναι οι καρτ ποστάλ που χλευάζουν τους υπέρβαρους; Τις αγόρασες σε κάποιο ταξίδι ή σε second-hand; Αυτήν τη στιγμή κοιτάζω μια καρτ ποστάλ που λέει «Κερασόπιτα και σοκολατένιο μους, μέτρα μου τις δίπλες στους γλουτούς» και θέλω να πιστεύω ότι δεν μπορεί κανείς να αγοράσει τέτοιες καρτ ποστάλ πλέον. Και μοιάζει να είναι πολύ παλιά.
Όλες αυτές είναι πιο καινούργιες. Η συγκεκριμένη είναι από το Μαϊάμι. Την πήρα τώρα που ήμουν εκεί τον Δεκέμβρη. Αλλά νομίζω πως η όλη διαδικασία να αγοράσεις, να γράψεις και να στείλεις καρτ ποστάλ αργοπεθαίνει, οπότε πολλά μαγαζιά έχουν ακόμα καρτ ποστάλ από τη δεκαετία του '90 και τις αρχές του 2000. Σίγουρα υπήρχαν τέτοιου τύπου ημερολόγια πάντως. «Έπαιζε» πολύ στα '90s αυτό.

Ποιο είναι το επόμενό σου πρότζεκτ;
Δουλεύω πάνω σε ένα video game που θα περιλαμβάνει μια σειρά από συζητήσεις με κάποιους από τους επονομαζόμενους «pick-up artists» που θα χρησιμοποιούν πραγματικούς διαλόγους από βιβλία σχετικά με την τέχνη του φλερτ (pick-up art). Θα υπάρχουν κι άλλοι άνθρωποι στο παιχνίδι που χρησιμοποιούν παρόμοια γλώσσα, χωρίς όμως να είναι pick-up artists. Ο σκοπός του παιχνιδιού είναι να καταλάβεις πώς θα έρθεις σε επαφή με αυτά τα άτομα ως γυναίκα σε ένα δυνητικά ανασφαλές περιβάλλον.

Πάντως σίγουρα είναι καλύτερο από το να πας σε ένα μπαρ και να πρέπει να μιλήσεις στην πραγματικότητα μαζί τους.
Ακριβώς.

Περισσότερα από το VICE

Η Νυχτερινή Αγορά της Καμπότζης Είναι μια «Χώρα του Ποτέ» για Αλκοόλ και Φαγητό

Στην Παλιότερη Σχολή Kickboxing της Ελλάδας με τον Δάσκαλο των Δασκάλων

Πέρασα 24 Ώρες Μέσα σε ένα Καζίνο της Αμερικής