Πριν Από 60 Χρόνια Σκοτώναμε για Απίστευτους Λόγους στην Ελλάδα

Το ξεσκόνισμα της βιβλιοθήκης στο τέλος του καλοκαιριού κρύβει καμία φορά «θησαυρούς». Ένα τέτοιο απρόσμενο διαμάντι έπεσε στα χέρια μου προ ημερών. Ήταν ένα ξεχασμένο, κιτρινισμένο από τον χρόνο, «εγχειρίδιο» ανθρωποκτονίας στην Ελλάδα των αρχών της δεκαετίας του ΄60, όταν δηλαδή ήταν ακόμη σε ισχύ η θανατική ποινή, και οι λόγοι που όπλιζαν τα χέρια των δραστών μπορούσαν να είναι «μία αγελάδα που δεν κατέβαζε γάλα», «ένα πείραγμα στο σφαιριστήριο» ή «μία σύζυγος που γεννούσε μόνο κορίτσια». Το βιβλιαράκι των 106 σελίδων υπογράφεται από τον τότε επίτιμο επιθεωρητή των φυλακών Ανδρέα Χαρ. Χριστοδούλου, εκδόθηκε το 1966 στη Θεσσαλονίκη από την Εταιρεία Προστασίας Αποφυλακιζομένων κι έχει τίτλο «Το έγκλημα της Ανθρωποκτονίας στην Ελλάδα κατά την πενταετία 1960 έως 1964 ως κοινωνικό φαινόμενο». Ας επιχειρήσουμε μια βουτιά στην κατ' ευφημισμόν μόνο «εποχή της αθωότητας».

Τη συγκεκριμένη πενταετία, διαβάζουμε, διαπράχθηκαν στην Ελλάδα 423 ανθρωποκτονίες, αριθμός συγκλονιστικός αν υπολογίσουμε ότι συνέβαινε ένα φονικό κάθε τεσσεράμισι ημέρες! Οι περισσότεροι δράστες ήταν βέβαια άντρες (347 έναντι 82 γυναικών, σσ: από το άθροισμα προκύπτει ότι σε ορισμένες περιπτώσεις οι δράστες ήταν περισσότεροι του ενός), όπως επίσης άντρες ήταν και τα περισσότερα θύματα (299 έναντι 124 γυναικών). Αν προσπεράσουμε τα στατιστικά που αφορούν τον τόπο των εγκλημάτων (τα περισσότερα διαπράχθηκαν στην Πελοπόννησο, και την περιφέρεια Μακεδονίας-Θράκης, τρίτη έρχεται η Αθήνα), θα φθάσουμε στο πρώτο μακάβριο συμπέρασμα. Διαβάζουμε ότι 28 μητέρες σκότωσαν τα παιδιά τους, οκτώ πατεράδες επίσης τα παιδιά τους, 26 παιδιά τους γονείς τους, 27 αδέρφια τα αδέρφια τους και 47 σύζυγοι (άντρες - γυναίκες) τα ταίρια τους. Ο απίστευτος αριθμός των παιδοκτονιών καθρεφτίζει την κοινωνική μαυρίλα μιας εποχής, κατά την οποία η απόκτηση παιδιού εκτός γάμου (χρησιμοποιείται ο όρος «νεογέννητο εκ κλεψιγαμίας»…) ήταν ένα θανάσιμο αμάρτημα. Πάντως, στο βιβλίο αφιερώνεται ειδικό κεφάλαιο στις παιδοκτονίες νεογέννητων, με πολύ προοδευτικό για τα δεδομένα της εποχής σχολιασμό - ότι δηλαδή δεν είναι δυνατόν μια μητέρα να σκοτώνει το παιδί επειδή αυτό αποκτήθηκε κάτω από συνθήκες που δεν ήταν κοινωνικά αποδεκτές.

Όσον αφορά την κατάταξη των δραστών ανά επάγγελμα, κυριαρχεί, όπως θα ήταν λογικό, η ύπαιθρος (81 ποιμένες και γεωργοί), ακολουθούν δε οι αστυνομικοί και στρατιωτικοί (17) κι έπειτα οι εργάτες (15). Το επόμενο στοιχείο δεν είναι αναμενόμενο. Κόντρα στη σημερινή παραδοχή, οι άνθρωποι στην Ελλάδα δεν σκότωναν πάντα καλοκαίρι. Από τις 423 ανθρωποκτονίες, οι 221 τελέστηκαν άνοιξη και καλοκαίρι και οι 202 φθινόπωρο ή χειμώνα, έχουμε δηλαδή μια θανατερή σχεδόν ισοπαλία. Σχετικά με τα μέσα διάπραξης των δολοφονιών, πέραν των προφανών που συναντούμε στις πρώτες θέσεις (όπλο, μαχαίρι, ρόπαλο κλπ), προκαλεί εντύπωση η λεπτομέρεια ότι 17 ανθρωποκτονίες διαπράχθηκαν με τη χρήση δηλητηρίου! Διαβάζουμε στο creepy απόσπασμα: «Το ύπουλο τούτο θανατηφόρο μέσον, που φανερώνει και την πανουργία ακόμη των δραστών. Και έβλεπαν ατάραχοι οι κακούργοι αυτοί εγκληματίες τα θύματά των, να σφαδάζουν από τους πιο φρικτούς πόνους».

Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα κεφάλαια του «εγχειριδίου του θανάτου» είναι τα αίτια πίσω από τις ανθρωποκτονίες. Είναι πολύ εντυπωσιακό ότι τελευταίο στη λίστα των αιτίων διαβάζουμε την «πρόθεση ληστείας» (μόλις 6 στις 423 περιπτώσεις), το οποίο σήμερα είναι μάλλον η πιο συνηθισμένη εισαγωγή του αστυνομικού δελτίου. Όμως, αλήθεια, για ποιους λόγους σκότωναν οι άνθρωποι στην Ελλάδα στα early 60s; Πρώτον, για «ασήμαντους λόγους» (66 περιπτώσεις), δεύτερον για «λόγους εκδικήσεως» (64 περιπτώσεις), τρίτον για «κτηματικές διαφορές» (59 περιπτώσεις). Ακολουθούν οι «συμπλοκές», οι «συζυγικοί διαπληκτισμοί», οι «λόγοι τιμής», ενώ προτελευταίο αίτιο διαβάζουμε την «άρνηση των θυμάτων να υποκύψουν σε βιασμό». Αυτές είναι ορισμένες χαρακτηριστικές περιπτώσεις των 60s που αποτυπώνουν την ελληνική κοινωνία στα χειρότερά της: «Το θύμα έκλεψε μία καρδερίνα του δράστου», «Το θύμα δεν συμφωνούσε με τον δράστη για τους βοσκότοπους», «Το θύμα εκέρδισε τον δράστη στο σφαιριστήριο και κατόπιν τον ειρωνεύετο», «Το θύμα (η σύζυγος) γεννούσε πάντοτε κορίτσια», «Το θύμα επώλησε στον δράστη μιαν αγελάδα, η οποία απέδιδε γάλα λιγότερο από ό,τι του είχε υποσχεθεί», «Το θύμα διέφθειρε τη δράστιδα και κατόπιν ηρνείτο να τη νυμφευτεί», «Ο δράστης επληροφορήθη από τους ιατρούς ότι το θύμα (ερωμένη του) έπασχε από ανίατη αρρώστια, η οποία θα επέφερε τον θάνατο»… Το σχόλιο του συγγραφέα στο τέλος του συγκεκριμένου κεφαλαίου, είναι το εξής καταπληκτικό: «Και ύστερα από όλα αυτά, μπορούμε να ειπούμε και μάλιστα χωρίς εντροπή, ότι όλοι οι άνθρωποι είναι… άνθρωποι».

Κι έπειτα, τι απέγιναν όλοι αυτοί; Στο βιβλίο διαβάζουμε αναφορικά με τις ποινές και την τύχη των δραστών, ότι συγκεντρώθηκαν πληροφορίες για 379 περιπτώσεις – οι υπόλοιπες είτε εκκρεμούσαν στη δικαιοσύνη είτε κατέληξαν σε αθωωτικές αποφάσεις. Από τα στοιχεία του Υπουργείου Δικαιοσύνη τον Φεβρουάριο του 1965, προκύπτει ότι σε δέκα δολοφόνους επιβλήθηκε θανατική ποινή, σε 51 ισόβια κάθειρξη και στην πλειονότητά τους (σε 310 δράστες) επιβλήθηκαν ποινές από 5 έως 25 χρόνια, καθώς αναγνωρίστηκε κάποιο ελαφρυντικό. Για τους δέκα θανατοποινίτες, μαθαίνουμε ότι μέχρι τη μέρα που γράφτηκε το σύγγραμμα είχαν εκτελεστεί οι τρεις. Οι υπόλοιποι μπορούσαν να ελπίζουν σε απονομή χάριτος και μετατροπή της ποινής τους, το ίδιο και οι ισοβίτες.

Περισσότερα από το VICE

Τόσα Χρήματα Πρέπει να Πληρώσεις για τα Πανεπιστήμια στην Ευρώπη

Παιχνίδια Χωρίς Σύνορα: Ο Διαγωνισμός που Κάποτε Ένωνε Όλη την Ευρώπη

Οι Επιστήμονες Λένε ότι Πρέπει να Φύγεις από μια Δουλειά που σου Μαυρίζει την Ψυχή