Ο Άνθρωπος που Επέζησε σε Ένα Αεροπορικό Δυστύχημα και Έφαγε Ανθρώπινη Σάρκα για να Παραμείνει Ζωντανός

Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE UK.

Θα έτρωγες ένα χέρι; Ένα ανθρώπινο χέρι. Όχι, αλλά εάν πεινούσες πραγματικά; «Το να μείνω ζωντανός ήταν πάντα ο βασικός στόχος. Έπρεπε λοιπόν να φάω καλά, όχι επειδή το σκέφτηκα ορθολογικά αλλά από ενστικτώδη επιτακτική ανάγκη. Πάντα είχα κάτι στο χέρι ή στην τσέπη μου, να το βάλω στο στόμα μου, να νιώσω ότι τρεφόμουν». Τα λόγια είναι του Pedro Algorta, ο οποίος είχε αποκλειστεί στην οροσειρά των Άνδεων για 71 μέρες μετά τη συντριβή του αεροσκάφους στο οποίο επέβαινε, το 1972, και έφαγε τα χέρια –καθώς επίσης και κρέας από τους μηρούς, τα μπράτσα και ουσιαστικά οτιδήποτε μπορούσε να τον θρέψει– εκείνων που δεν επέζησαν της πρόσκρουσης και της δοκιμασίας που ακολούθησε τους επόμενους δύο μήνες. Από τους 40 επιβάτες και τα 5 μέλη του πληρώματος που βρίσκονταν στη μοιραία πτήση Ουρουγουάη-Χιλή, μόνο 16 επέζησαν. Οι υπόλοιποι πέθαναν είτε κατά την πρόσκρουση είτε από χιονοστιβάδα και την έκθεση στις ακραίες καιρικές συνθήκες. Εκείνοι που κατάφεραν να επιστρέψουν στον ανθρώπινο πολιτισμό –ύστερα από μια επική 10ήμερη πεζοπορία για βοήθεια από τον Nando Parrado και τον Roberto Canessa– επέζησαν κυρίως λόγω του συνδυασμού θαυμαστής ψυχικής αντοχής, ομαδικής προσπάθειας και κανιβαλισμού από απελπισία.

Είναι λίγο παράξενο να μιλάω κατά πρόσωπο με κάποιον που έφαγε ένα χέρι. Όταν συναντηθήκαμε σε μια καφετέρια με πολλή φασαρία στο Shoreditch, είχα κολλήσει να κοιτάζω τα δόντια του Pedro, να σκέφτομαι πόσο δυνατά έμοιαζαν και να αναρωτιέμαι εάν το γεγονός ότι έφαγε χέρια τού δυνάμωσε τα δόντια. Στα 65 του, φαίνεται χαλαρά 10 χρόνια νεότερος και σκέφτεσαι ότι ίσως όλο αυτό το ανθρώπινο κρέας από μηρό τον διαπότισε με ένα είδος ημιαιώνιας νεότητας. Ο Pedro από την πλευρά του είναι μπλαζέ σχετικά με το ότι έφαγε ένα χέρι εν μέσω μιας τραυματικής εμπειρίας στα βουνά. Στο βιβλίο του Into the Mountains, που μεταφράστηκε προσφάτως στα αγγλικά και μας έδωσε την αφορμή να μιλήσουμε, εξηγεί με σαφήνεια ότι η απόφαση της ομάδας να φάνε τους παγωμένους νεκρούς ελήφθη από ψυχρή λογική: θα φάμε τη σάρκα εκείνων που χάθηκαν ή θα χαθούμε μαζί τους. Σήμερα, έχει περίπου την ίδια στάση – αμεταμέλητος με έναν τρόπο που απέχει τόσο πολύ από τη μεταμέλεια που καταλήγει να ξεπερνά την έννοιά της, εξηγεί τον κανιβαλισμό με έναν τρόπο τόσο φυσιολογικό σαν να τρως ένα κομμάτι ψωμί όταν πεινάς και αντιμετωπίζεις τον θάνατο. «Λοιπόν», εξηγεί ο Pedro, πηγαίνοντας πάντα προσεκτικά, γύρω-γύρω από λέξεις όπως «εγώ», «έφαγα» και «χέρια». «Ήταν μια απόφαση που ελήφθη όχι με το μυαλό μας – δεν είναι ότι ήρθε κάποιος και μας επέβαλε να το κάνουμε λέγοντας "γεια σας, παιδιά. Ξέρω τι πρέπει να κάνετε!" Ήταν μια απόφαση που πήραμε παρέα με τα στομάχια μας».

Μίλησα μαζί του για τη βρώση χεριών, για το πώς να επιβιώσεις σε μια ομάδα χωρίς να υποκύψεις σε αντιπαραθέσεις και για το πόσο συχνά σκέφτεται κανείς τους ανθρώπους που έφαγε όταν επιστρέφει στη ζωή του και απλώς προσπαθεί να απολαύσει ένα ωραίο στιφάδο.

VICE: Πολλοί από τους επιζώντες του αεροπορικού δυστυχήματος διηγούνται διαφορετικά τι συνέβη μετά την πρόσκρουση και λόγω της φύσης του χρόνου και της μνήμης αλληλοσυγκρούονται σε μεγάλο βαθμό – τα ονόματα αλλάζουν, οι ρόλοι των ανθρώπων διαφοροποιούνται, τέτοια πράγματα. Η δική σου ιστορία ελέγχεται για κάποιο λόγο; Τι σε έκανε να την πεις τώρα;
Pedro Algorta: Λοιπόν, είμαστε μια ομάδα ανθρώπων που πριν από 40 χρόνια έζησε αυτή την τρομακτική εμπειρία και από τότε ο καθένας μας έχει ακολουθήσει τον δρόμο του, οπότε είμαστε λίγο διαφορετικοί, γεγονός που μας επέτρεψε να κάνουμε αναδρομή στο παρελθόν και να δούμε τις ιστορίες μας από διαφορετική οπτική. Και για 35 χρόνια αυτή ήταν μια ιστορία για την οποία δεν είχα μιλήσει. Υπήρχε ένα σακίδιο στη γωνιά του δωματίου μου και άκουσα τους φίλους μου να μιλούν για τη δική τους ιστορία και σκέφτηκα ότι επίσης ήταν δική μου ιστορία. Έτσι, όταν αποφάσισα να ανοίξω το στόμα μου και άρχισα να μιλάω γι' αυτό, συνειδητοποίησα ότι ο τρόπος που έβλεπα την ιστορία μου ήταν διαφορετικός, γιατί είναι δική μου και κανένας δεν βίωσε ό,τι εγώ και κανένας δεν έχει δει αυτή την πλευρά. Αλλά συνειδητοποίησα ότι όλοι έχουν τη δική τους ιστορία, που είναι απολύτως αληθινή. Δεν ισχυρίζομαι ότι είμαι κάτοχος της απόλυτης αλήθειας. Νιώθω ότι όλοι μας έχουμε το δικαίωμα να πούμε την ιστορία μόνοι μας. Αυτή είναι η δική μου, όπως τη βίωσα, τι έμαθα από αυτή και τι μετέφερα στη φυσιολογική ζωή μου από τα βουνά.

Πώς είναι να είσαι σε αεροπορικό δυστύχημα;
Το να είσαι σε αεροπορικό δυστύχημα είναι μια κατάσταση πολύ κοντά στον θάνατο, όπου δεν γνωρίζεις εάν θα επιζήσεις και βιώνεις στιγμές πανικού, χάνεις τον έλεγχο του εαυτού σου και των γύρω σου. Είσαι στον αέρα και όλα μπορούν να συμβούν. Αυτό είναι ό,τι βίωσα εκεί πάνω. Το αεροπλάνο έτρεμε και προσέκρουε από το ένα βουνό στο άλλο μέχρι που πέσαμε σε μια κοιλάδα περιτριγυρισμένη από βουνά. Και όταν σταμάτησαν οι θόρυβοι και όλα ήταν σιωπηλά, χιόνιζε απαλά και εκεί μέσα στο αεροπλάνο ήμασταν εμείς που είχαμε επιζήσει.

Στο βιβλίο μιλάς για τη συντριβή του αεροσκάφους παίρνοντας αρκετή απόσταση, σαν να μη σου φαίνεται πραγματική κοιτώντας προς τα πίσω.
Το θέμα είναι ότι παρόλο που έχω εικόνες –ξέρω ότι είναι δικές μου γιατί έχω την εικόνα του φίλου μου Felipe νεκρού, δίπλα μου–, δεν μπορώ να θυμηθώ πολλές λεπτομέρειες για το τι συνέβη εκεί πέρα. Ήταν τόσο φορτισμένο συναισθηματικά όλο αυτό. Ξεπέρασα το όριο, και η μνήμη δεν σου επιτρέπει να συγκρατήσεις όλες τις λεπτομέρειες. Για παράδειγμα, δεν θυμάμαι τον αριθμό της θέσης μου, δεν θυμάμαι τι είπα ένα λεπτό προτού λιποθυμήσω, γιατί η συγκίνηση ήταν τόσο έντονη και ο πανικός τόσο μεγάλος που δεν τα θυμάμαι όλα αυτά. Για πολλά χρόνια αναρωτιόμουν εάν έπρεπε να προσπαθήσω να τα θυμηθώ ή να δουλέψω πάνω σ' αυτό και να προσπαθήσω να αποδομήσω τις λεπτομέρειες του δυστυχήματος κ.λπ. Αλλά δεν μπορώ, οπότε άφησα τα πράγματα όπως είναι. Βρίσκονται σε κάποιο τμήμα του υποσυνείδητού μου που δεν επιστρέφει. Δεν έχω καθόλου εφιάλτες και κατάφερα να έχω φυσιολογική ζωή τα 40 χρόνια που ακολούθησαν.

Αυτό που παρατήρησα στο βιβλίο ήταν πως η αίσθηση της ομάδας, το ότι ήσασταν μαζί σ' αυτό, στην πραγματικότητα σχηματίστηκε λίγο πιο αργά απ' ό,τι θα περίμενε κανείς. Έτσι, στην αρχή, όταν έγινε το δυστύχημα, υπήρχαν υποομάδες και αρχηγοί και άτομα που ήταν μαζί. Τα πράγματα άλλαξαν, άνθρωποι πέθαναν και άλλαξε η ιεραρχία. Ωστόσο η αίσθηση πως είστε ομάδα δεν σφυρηλατήθηκε αμέσως.
Στην αρχή ήμασταν μια ομάδα ανθρώπων που είχε σχέση με μια ομάδα ράγκμπι και σε εκείνη την ομάδα ο αρχηγός της ομάδας ράγκμπι ήταν ο πιο σημαντικός άνθρωπος. Γνώριζε πώς να διοικήσει την ομάδα, συνεπώς έγινε αυτομάτως η ηγετική φιγούρα. Μάλιστα, τις πρώτες μέρες που ήμασταν στα βουνά έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο, καθώς προσπαθούσε να οργανώσει ό,τι μπορούσε και έγινε σεβαστός λόγω της εξουσίας που είχε. Όμως αυτό που είπε ουσιαστικά ήταν: «Περιμένετε, θα μας σώσουν σύντομα». Αλλά δεν μας έσωσαν. Και όταν είπε «περιμένετε, θα μας σώσουν σύντομα» απέτρεψε την ομάδα από το να κάνει την πραγματική δουλειά προσαρμογής που έπρεπε. Εκείνη τη στιγμή δεν χρειαζόμασταν μια ηγετική φιγούρα. Εκείνο που χρειαζόμασταν ήταν ένας ηγέτης που θα μπορούσε να κάνει την ομάδα να κατανοήσει το πρόβλημα με το οποίο βρεθήκαμε αντιμέτωποι. Καταλαβαίνεις;

Τελικά, σκοτώθηκε από χιονοστιβάδα. Κι όταν πέθανε, η ομάδα ήταν μια ομάδα νεαρών ατόμων χωρίς ενήλικο ανάμεσά μας. Και αυτό πιθανώς έγινε για καλό, γιατί από εκείνο το σημείο και μετά ο καθένας από εμάς, με τις δικές του δυνάμεις και τις σχετικές αδυναμίες, άρχισε να δουλεύει για τον εαυτό του και την ομάδα. Οπότε κάθε δραστηριότητα, κάθε πράγμα που καθένας από εμάς έπρεπε να κάνει, ήταν σημαντικό για την εξέλιξη της ομάδας.

Είχαμε πολλή ένταση, είχαμε συζητήσεις, δεν ήμασταν όλοι φίλοι. Έπρεπε να παλέψουμε για να ακουστούν οι ιδέες μας, για να έχουμε θέση στην ηγεσία της ομάδας, για να μη γίνουμε εξιλαστήριο θύμα, για να είμαστε κοντά στο κέντρο λήψης αποφάσεων. Η δυναμική που είχαμε εκεί πάνω στο βουνό είναι κάτι που συναντάς και σε άλλες ομάδες – ακόμα και σε αυτές που χρειάστηκε να διοικήσω αργότερα. Έτσι, όσα μας συνέβησαν εκεί πάνω στα βουνά, στους κόλπους της ομάδας, συμβαίνουν και στις ομάδες εδώ στην κοινωνία. Η δυναμική υπάρχει και υπό αυτή την έννοια δεν είμαστε εξαίρεση. Γίνονται μάχες για την εξουσία, εμφανίζονται αναδυόμενοι ηγέτες, υπάρχουν εξιλαστήρια θύματα, γίνονται πειράματα –αποτυγχάνεις ή έχεις δίκιο– και μαθαίνεις. Και με αυτό τον τρόπο καταφέραμε να φτιάξουμε αυτή την ομάδα που μπόρεσε να προσαρμοστεί και να προοδεύσει σε τόσο εχθρικό περιβάλλον.

Υποθέτω ότι η ομάδα ήταν υπεύθυνη για την απόφαση να αρχίσετε να τρώτε τους νεκρούς;
Ήταν μια απόφαση που δεν ελήφθη με το μυαλό μας – δεν είναι ότι ήρθε κάποιος και μας επέβαλε να το κάνουμε λέγοντας «γεια σας, παιδιά. Ξέρω τι πρέπει να κάνετε!» Ήταν μια απόφαση που πήραμε παρέα με τα στομάχια μας.

Την ίδια στιγμή, σε διαφορετικά μέρη, διαφορετικοί άνθρωποι άρχισαν να συνειδητοποιούν ότι εάν θέλουμε να επιζήσουμε πρέπει να γεμίσουμε το στομάχι μας με κάτι και δεν είχαμε τίποτα να φάμε. Γι' αυτό, χωρίς να προσπαθήσουμε να πείσουμε τον εαυτό μας με βάση τη λογική, απλώς ανταποκριθήκαμε στην αδυναμία μας, στην επιθυμία μας να επιβιώσουμε. Μια ομάδα από εμάς πήγε και διάλεξε ένα από τα πτώματα. Μ' ένα κομμάτι γυαλί, κόψαμε ένα κομμάτι και αρχίσαμε να τρώμε. Κι αυτό ήταν όλο. Ήταν το πιο φυσιολογικό και λογικό πράγμα που μπορούσαμε να κάνουμε εκεί, προκειμένου να συνεχίσουμε να τρώμε.

Και όταν το κάναμε, δεν νιώσαμε ότι είχαμε ξεπεράσει κάποιο όριο ή πως παραβιάσαμε κάποιους κανόνες ηθικής. Απλώς σκεφτήκαμε ότι κάναμε ένα βήμα μπροστά, μαθαίνοντας πώς να επιζούμε σε ένα τόσο εχθρικό περιβάλλον, μαθαίνοντας να κάνουμε πράγματα που δεν είχαμε συνηθίσει.

Οπότε το να φάτε ανθρώπινη σάρκα δεν σας φάνηκε αφύσικο;
Όχι, καθόλου. Ακόμα και σήμερα όταν ανατρέχω πίσω στο παρελθόν, συνειδητοποιώ ότι εάν δεν το είχα κάνει, δεν θα μπορούσα να είμαι εδώ σήμερα. Και το γεγονός ότι το κάναμε ήταν απλώς απάντηση στα πιο βασικά ένστικτά μας για επιβίωση και αυτό ήταν όλο. Γι' αυτό και στο βιβλίο δεν υπάρχει τόσο έντονα, δεν φαίνεται τόσο δύσκολο· πάω τον αναγνώστη βήμα-βήμα μέχρι την απόφαση και όταν φτάνει σ' αυτή, συνειδητοποιεί ότι δεν θα μπορούσαμε να κάνουμε κάτι άλλο. Είμαι απολύτως πεπεισμένος πως ο καθένας στη θέση μας το ίδιο θα έκανε.

Ενδιαφέρον ήταν ότι τέθηκαν ζητήματα θρησκείας από την ομάδα σχετικά με το ότι η σάρκα είναι «το σώμα του Χριστού» και την αντίληψη πως αυτοί οι άνθρωποι ήταν φίλοι και σας βοηθούσαν να επιβιώσετε – εντάξει, όχι ακριβώς με τη θυσία τους, αλλά σχεδόν. Αλήθεια, αυτό έπαιξε ρόλο στην απόφαση;
Ειπώθηκε, πράγματι, αλλά είμαι βέβαιος ότι κανένας δεν πείστηκε λόγω αυτού. Το κάναμε γιατί ήμασταν πεινασμένοι, ήμασταν αδύναμοι. Χρειάζεσαι τέτοιου τύπου λογικό αντιστάθμισμα, όμως τελικά το στομάχι ήταν αυτό που καθοδηγούσε. Δεν είχαμε πολύ χρόνο για ορθολογικό σχεδιασμό – ο σχεδιασμός και η συζήτηση, όλα σχετίζονταν με το πώς θα επιζούσαμε κάθε μέρα στα βουνά. Και δεν γνωρίζαμε, δεν είχαμε τα εργαλεία, δεν είχαμε εμπειρία από ορειβασία, δεν είχαμε βρεθεί ποτέ προηγουμένως στο χιόνι, δεν ξέραμε τι να κάνουμε για να επιβιώσουμε, δεν ήμασταν προετοιμασμένοι γι' αυτό. Οπότε όλα προήλθαν από το ένστικτό μας και προσπαθώντας· κάναμε τρισεκατομμύρια λάθη και μερικές φορές ήμασταν σε θέση να κάνουμε κι ένα βήμα μπροστά.

Καταλαβαίνω ότι έγινε μια συνέντευξη Τύπου λίγο μετά τη διάσωσή σας στην οποία κατά κάποιο τρόπο σας ανάγκασαν να παραδεχθείτε τον κανιβαλισμό. Ποια ήταν η στάση του κόσμου;
Λοιπόν, τα νέα είχαν ήδη διαδοθεί, οπότε μιλούσαν γι' αυτό. Εκτός από μερικούς από τους γονείς μας που δεν ήθελαν να το πιστέψουν. Αυτό που είπαμε ήταν απλώς «ναι, το κάναμε» και αυτό ήταν όλο. Δεν χρειαζόταν να πούμε τίποτα άλλο. Όταν το ξεστομίσαμε και υπήρχε επιβεβαίωση ότι το κάναμε, υπήρξε τρομακτική αποδοχή. Και οι συγγενείς των ανθρώπων που δεν επέστρεψαν αυτό που είπαν ήταν: «Εντάξει». Εδώ και 40 χρόνια δεν έγινε θέμα. Τα είπαμε όλα, όλοι γνώριζαν. Για εμάς είναι φυσιολογικό, δεν περιμέναμε να γίνει θέμα γιατί τότε δεν σκεφτόμασταν για προβλήματα – σκεφτόμασταν απλώς πώς να επιβιώσουμε. Από τότε το αντιμετωπίζουμε και δεν νιώθουμε διαφορετικά.

Σήμερα, ύστερα από 40 χρόνια, πόσο χρόνο από την ημέρα σου δαπανάς για να σκεφτείς τι έγινε στο βουνό;
Λοιπόν, πρέπει να πω ότι πότε δεν το σκέφτομαι. Εκτός κι αν μιλάω γι' αυτό, όπως τώρα. Γενικά δεν είναι κάτι που μου 'ρχεται σαν σκέψη. Όπως είπα νωρίτερα, δεν μου προκαλεί εφιάλτες. Καταφέραμε να το ζήσουμε και να συμφιλιωθούμε με το βουνό.

Μετά από αυτό, έχουμε καταφέρει να ζήσουμε μια ήσυχη και φυσιολογική ζωή. Δεν προσποιούμαι ότι δεν με έχει επηρεάσει, γιατί αποτελεί τραύμα. Ένα τραύμα αρχίζει να ενοχλεί όταν δεν ξέρεις πώς να το αντιμετωπίσεις και εμείς γνωρίζουμε τι πρέπει να κάνουμε γιατί ποτέ δεν κατηγορηθήκαμε ούτε περιθωριοποιηθήκαμε, ποτέ δεν γίναμε δακτυλοδεικτούμενοι, κανείς δεν μας κατηγόρησε για τίποτα. Πήγα σε καλό πανεπιστήμιο, είχα καλές δουλειές, έχω μια όμορφη οικογένεια, οπότε το βουνό είναι στο παρελθόν μας και δεν επιστρέφει. Το θέμα είναι, νομίζω, ότι μπορέσαμε να ζήσουμε μια φυσιολογική ζωή. Πραγματικά πιστεύω ότι αυτό είναι το πιο σημαντικό πράγμα που μπορούμε να πούμε γι' αυτό, γιατί δείχνει πόσο πολύ μπορούν οι άνθρωποι να αναρρώνουν από πράγματα που συνέβησαν στο παρελθόν.

Υποθέτω ότι ζείτε φυσιολογικές ζωές όπως και οι άνθρωποι που δεν επέζησαν θα μπορούσαν να ζουν φυσιολογικές ζωές.
Ναι, φυσικά. Οι άνθρωποι που δεν τα κατάφεραν δεν είναι μαζί μας και αυτό παραμένει ένα ερώτημα – γιατί εμείς δεν πεθάναμε και είμαστε εδώ ενώ αυτοί όχι. Αλλά δεν έχω απάντηση. Πρόκειται για θρησκευτικό ή ηθικό ερώτημα και ο καθένας έχει διαφορετική απάντηση σ' αυτό. Δεν έχω απάντηση.

Περισσότερα από το VICE

Η Αλβανική Φούντα Κάνει Τζίρο 4,5 Δισεκατομμύρια Ευρώ

O 15χρονος που Βοηθάει τον Ντόναλντ Τραμπ να Κατακτήσει τον Κόσμο

Αν Θέλεις να Γίνεις Δημοσιογράφος στην Ελλάδα, μη Δεις το Spotlight