Ο Πατέρας μου Ήταν Τρομοκράτης

Στις 5 Νοεμβρίου 1990, ο El Sayyid Nosair μπήκε σε ένα ξενοδοχείο του Μανχάταν και δολοφόνησε τον Meir Kahane, έναν υπερεθνικιστή ραββίνο ο οποίος ίδρυσε την Εβραϊκή Αμυντική Λίγκα. Ο γεννημένος στην Αίγυπτο Nosair καταδικάστηκε σε 22 χρόνια φυλάκιση για το έγκλημά του -η πρώτη γνωστή τρομοκρατική δολοφονία στις ΗΠΑ από ισλαμιστή τζιχαντιστή- αλλά στη συνέχεια κατάφερε από το κελί του να οργανώσει μαζί με άλλους τη βομβιστική επίθεση στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου, το 1993.

Ο Zak Ebrahim ήταν επτά ετών όταν ο πατέρας του πυροβόλησε και σκότωσε στον ραββίνο Kahane και σχεδόν 10 όταν έσκασε η βόμβα στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου, όπου σκοτώθηκαν έξι άτομα και τραυματίστηκαν πάνω από 1.000. Πηγαίνοντας επίσκεψη στη φυλακή, ο νεαρός Zak πίστευε τον πατέρα του που ισχυριζόταν ότι ήταν αθώος, όπως πολύ πιθανό θα συνέβαινε με τους περισσότερους από εμάς σε αυτή την ηλικία. Χρόνια αργότερα -όταν διάβασε λεπτομέρειες από την επιδρομή της αστυνομίας στο σπίτι του το 1990- συνειδητοποίησε ποιος πραγματικά ήταν ο πατέρας του και πως «είχε διαλέξει την τρομοκρατία αντί εμένα».

Σήμερα ο Zak περιοδεύει και δίνει διαλέξεις που προάγουν την ανεκτικότητα. Προσφάτως κυκλοφόρησε ένα βιβλίο το «The Terrorist's Son: A Story of Choice» (Ο γιος του τρομοκράτη: μια ιστορία επιλογής), που εξιστορεί το πώς ανατράφηκε και περιγράφει πως κατάφερε να ξεφύγει από την ακραία ιδεολογία με την οποία μεγάλωσε και να επιλέξει μια ζωή όπου θα προωθεί την ειρήνη. Ήρθα σε επαφή μαζί του για να κουβεντιάσουμε.

VICE: Γεια σου Zak. Σε παρακαλώ πες μας ποιος είσαι.

Zak Ebrahim: Βεβαίως. Το όνομά μου είναι Zak Ebrahim, και στις 5 Νοεμβρίου 1990, ο πατέρας μου δολοφόνησε τον ραββίνο Meir Kahane στη Νέα Υόρκη. Στη συνέχεια αποκαλύφθηκε ότι ήταν ένας από τους εγκεφάλους που είχαν σχεδιάσει την βομβιστική επίθεση στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου το 1993. Προσπαθώ να χρησιμοποιήσω τις εμπειρίες που έχω μεγαλώνοντας σε ένα περιβάλλον εξτρεμιστικής ιδεολογίας -και τις εμπειρίες που με βοήθησαν να ξεφύγω από αυτό- για να διδάξω την ανεκτικότητα και την αποδοχή των ανθρώπων που είναι διαφορετικοί από εμένα.

Ο Zak Ebrahim στο TED2014 – The Next Chapter, Βανκούβερ, Καναδάς (Φωτογραφία από τον James Duncan Davidson)

Ποια είναι η πιο παλιά ανάμνηση που έχεις από τότε που μεγάλωνες στο Πίτσμπουργκ;

Η πρώτη ανάμνηση μου, την οποία μπορώ να θυμηθώ, είναι όλη η οικογένεια να πηγαίνει στο πάρκο Kennywood Park, που μέχρι σήμερα είναι ένα πάρκο ψυχαγωγίας. Ακόμα έχω αναλαμπές από το καρουζέλ που ανέβαινα με τον αδερφό και τον πατέρα μου.

Έχεις πει παλιότερα ότι είχες επισκεφθεί ένα σκοπευτήριο με τον πατέρα σου, όταν άρχισε να γίνεται πιο ακραίος. Ήταν μια ξαφνική, αξιοσημείωτη αλλαγή ή κάτι που έγινε σταδιακά;

Μέχρι περίπου τα πέντε ή έξι μου, ο πατέρας μου ήταν ένας πολύ τρυφερός άνθρωπος που του άρεσε να ασχολείται μαζί μας. Συμμετείχε πάρα πολύ στα της οικογενειακής ζωής. Είχε φοβερό χιούμορ. Περάσαμε πολύ χρόνο μαζί. Πηγαίναμε στο πάρκο και παίζαμε μπάσκετ και ποδόσφαιρο. Εκεί γύρω στα έξι ή επτά, άρχισε να γίνεται πιο ριζοσπαστικός στις απόψεις του. Είχε κάποιες αρνητικές εμπειρίες στη ζωή του και άρχισε να πηγαίνει σε αυτό το τζαμί στο Jersey City, όπου ο «τυφλός σεϊχης» Ομάρ Αμπντέλ Ραχμάν συχνά έκανε κηρύγματα. Εκεί, άρχισε να κάνει πολύ παρέα με μια ομάδα ανδρών που τελικά ήταν υπεύθυνοι για τη βομβιστική επίθεση στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου το 1993.

Μαζί με τον πατέρα σου.

Ναι. Αποκαλύφθηκε ότι είχε σχεδιάσει μαζί τους την βομβιστική επίθεση από το κελί του, ενώ ήταν στη φυλακή για τη δολοφονία του Meir Kahane.

Επισκέφθηκες τον πατέρα σου όσο ήταν στη φυλακή;

Ισχυριζόταν ότι ήταν αθώος για πολλά χρόνια. Αθωώθηκε για τη δολοφονία του Meir Kahane, αλλά βρέθηκε ένοχος για την επίθεση και στις κατηγορίες κατοχής όπλων. Οπότε καταδικάστηκε σε 22 χρόνια φυλάκιση και αυτό σήμαινε ότι η οικογένεια μας πιθανώς θα ήταν ξανά μαζί. Τον επισκεφθήκαμε στο Rikers Island στη Νέα Υόρκη και στο σωφρονιστήριο Attica. Έτσι ήταν μέρος της ζωής μας κι αφού μπήκε στη φυλακή, αλλά μετακομίζαμε τόσο πολύ που τελικά έγινε οικονομικά αδύνατο να τον επισκεπτόμαστε. Με το πέρασμα του χρόνου, οι επισκέψεις έγιναν λιγότερο συχνές, όπως και τα τηλεφωνήματα. Την τελευταία φορά που τον είδα κατά πρόσωπο ήταν πιθανότατα πριν από 16 ή 17 χρόνια.

Πόσο σε επηρέαζαν αυτές οι επισκέψεις και τα τηλεφωνήματα τότε;

Η ζωή μου ήταν σε πλήρη αναταραχή. Εκτός του ότι καθημερινά έπεφτα θύμα εκφοβισμού, πάντα έμπλεκα σε κάποιου είδους τσακωμό. Έπρεπε να αλλάζω σχολεία επειδή είχα μεγάλο πρόβλημα με τον εκφοβισμό. Μετά από πολλά χρόνια ίδιων συζητήσεων μαζί του, του τύπου «Τι κάνεις; Πώς πάει το σχολείο; Πώς είναι τα πράγματα στο σπίτι;» σκέφτηκα «Εάν πραγματικά νοιαζόσουν πως τα πήγαινε η οικογένειά σου, γιατί επέλεξες το χειρότερο μονοπάτι;». Βαρέθηκα να κάνουμε ακριβώς τις ίδιες συζητήσεις κάθε εβδομάδα. Οπότε αυτό έπαιξε μεγάλο ρόλο στην μεταξύ μας αποσύνδεση.

Τι είδους αντίδραση είχες από τους συμμαθητές σου μετά τη σύλληψη του πατέρα σου;

Από την πρώτη στιγμή που ο πατέρας μου συνελήφθη, δεν φαινόταν ότι ήμασταν ευπρόσδεκτοι να επιστρέψουμε στην κοινότητα όπου ζούσαμε. Ήμασταν αρκετά τυχεροί που ένα ιδιωτικό ισλαμικό σχολείο στο Jersey City μας πρόσφερε υποτροφίες επειδή δεν είχαμε πουθενά αλλού να πάμε. Προφανώς, όλοι σε εκείνο το σχολείο γνώριζαν ποιοι ήμασταν, καθώς ήταν μέλη της μουσουλμανικής κοινότητας.

Μπορώ να καταλάβω το γιατί, αλλά πολλοί άνθρωποι δεν ήθελαν να έχουν σχέση μαζί μας, δεδομένου ότι ήμασταν τα παιδιά του El Sayyid Nosair. Έτσι εξοστρακίστηκα ως ένα βαθμό λόγω αυτού. Μέχρι την επίθεση στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου, είχαμε μετακινηθεί μερικές φορές και έως ένα σημείο είχαμε ξεφύγει από τη σκιά του πατέρα μας, με την έννοια ότι οι περισσότεροι άνθρωποι δεν γνώριζαν ποιοι ήμασταν.

Και πως ήταν η ζωή σας στο σπίτι, κατά τη διάρκεια εκείνης της περιόδου;

Για πολλά χρόνια, αφού ο πατέρας μου πήγε στη φυλακή, μέλη της ομάδας των ανδρών με τους οποίους είχε πολύ στενή επαφή -πολλοί από τους οποίους στη συνέχεια θα συλλαμβάνονταν για την ανάμειξή τους στην βομβιστική επίθεση του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου- έρχονταν στο σπίτι για να μας επισκεφθούν. Προσπαθούσαν να είναι μέρος της ζωής μας. Ήξεραν ότι είχαμε χάσει τον πατέρα μας και υποθέτω ότι απλά προσπαθούσαν να τιμήσουν την όποια κληρονομιά του, προσέχοντας κάπως την οικογένειά του. Συνεπώς ήμουν εκτεθειμένος στο ίδιο είδος ιδεολογίας κατά ένα μεγάλο μέρος.

Πόσο καιρό συνεχίστηκε αυτό;

Δυστυχώς, όταν η μητέρα και ο πατέρας μου χώρισαν, η μητέρα μου ξαναπαντρεύτηκε και ο πατριός μου ήταν επίσης ένας απίστευτα φανατικός που συχνά προσπαθούσε να με διδάξει για το έξω κόσμο. Μας κράτησε απομονωμένους για πολλά χρόνια. Πήγαινα από το σπίτι στο σχολείο και το αντίστροφο κι αυτό ήταν όλο. Για περίπου 3,5 χρόνια, δεν πήγαινα πουθενά. Δεν έκανα παρέα με φίλους έξω από το σχολείο. Κατά ένα μεγάλο μέρος ήμουν κλεισμένος μέσα σε μια ιδεολογική φούσκα. Μόνο όταν άρχισα να είμαι ελεύθερος και να αποκτώ εμπειρίες από τον κόσμο, άρχισα να αποτινάσσω πολλά από τα μαθήματα που είχα διδαχθεί. Ο πατέρας μου λάτρευε να λέει «ένας κακός μουσουλμάνος είναι καλύτερος από έναν μη μουσουλμάνο». Τα μαθήματα που πήρα από τον πατέρα μου για το ότι οι Εβραίοι είναι διαβολικοί, συνεχίστηκαν κι από τον πατριό μου.

Ο Zak επισκέπτεται τον πατέρα του στο σωφρονιστήριο Attica, το 1994. Στο βάθος είναι το μικρό σπίτι όπου έμεινε μαζί η οικογένεια για το Σαββατοκύριακο (Ευγενική παραχώρηση της φωτογραφίας από τον Zak Ebrahim)

Θυμάσαι τη στιγμή που άρχισαν να αλλάζουν οι απόψεις σου;

Μια από τις πιο σημαντικές στιγμές για μένα ήταν όταν έγινα μέλος μιας πρωτοβουλίας νέων ανθρώπων που προσπαθούσαν να συζητήσουν θέματα που εστίαζαν στη νεανική βία, ιδιαιτέρως στη νεανική βία στα σχολεία. Ήμουν σε ένα εθνικό συνέδριο νέων και συνεργαζόμουν με μια ομάδα παιδιών από την περιοχή της Φιλαδέλφειας. Μετά από τρεις μέρες, συνειδητοποίησα ότι ένα από τα παιδιά με το οποίο ήρθα κοντά ήταν Εβραίος. Ποτέ πριν δεν είχα Εβραίο φίλο. Εντυπωσιάστηκα, καθώς όλη τη ζωή μου είχα διδαχθεί ότι όχι μόνο δεν μπορούν να είναι φίλοι αλλά ότι ήμασταν φυσικοί εχθροί ο ένας του άλλου. Αμέσως συνειδητοποίησα πως δεν ήταν αλήθεια. Ταυτοχρόνως, αισθάνθηκα ότι είχα κάνει κάτι που με είχαν καθοδηγήσει να πιστεύω πως ήταν αδύνατο. Έτσι ένιωσα ένα είδος περηφάνιας. Αυτή ήταν μια από τις πρώτες περιπτώσεις που αμφισβήτησα την ιδεολογία με την οποία είχα ανατραφεί.

Έχεις μιλήσει στο παρελθόν για την επιρροή που είχε πάνω σου το The Daily Show του Jon Stewart. Με τι σε ανάγκασε να εμπλακείς συγκεκριμένα;

Λόγω της απομόνωσής μου, εντυπωσιαζόμουν πάντοτε με τον έξω κόσμο. Το έκανε να φαίνεται «καλή φάση» να ενδιαφέρεσαι για το τι συμβαίνει στον έξω κόσμο και όχι να ενδιαφέρεσαι μόνο για το MTV. Συγκεκριμένα, με έκανε να αμφισβητήσω τις φανατικές απόψεις που είχα για τους γκέι. Όχι μόνο αυτό, αλλά έχει ένα τρόπο να εξηγεί τις συνέπειες του να ασπάζεσαι μια ιδεολογία φανατισμού.

Τέλος, γιατί έγραψες το βιβλίο σου; Ποιο είναι το μήνυμα που θέλεις να προωθήσεις;

Ο βασικός λόγος που έγραψα το βιβλίο ήταν ότι ήθελα να δώσω στον κόσμο μια από μέσα πληροφόρηση για το πώς είναι να μεγαλώνει ένα παιδιά με αυτού του είδους την ιδεολογία. Επιπλέον, θέλω να μεταδώσω τα μαθήματα που έμαθα από τις εμπειρίες που είχα και οι οποίες με έβγαλαν από αυτό τον τρόπο ζωής που δεν έχει καμία ανοχή για τους άλλους. Όμως είναι πολύ σημαντικό για μένα να υπογραμμίσω πως παρά το ότι ήμουν εκτεθειμένος σε αυτή την ιδεολογία που τόσοι πολλοί άνθρωποι φοβούνται, βγήκα από αυτή προωθώντας την ανεκτικότητα και την αποδοχή των άλλων που είναι διαφορετικοί από εμένα. Εάν μπορώ να βγω από κάτι τέτοιο, τότε τι λέει αυτό για την τεράστια πλειοψηφία των Μουσουλμάνων σε όλο τον κόσμο, οι οποίοι δεν είναι εκτεθειμένοι σε τέτοιο βαθμό εξτρεμισμού;

Ευχαριστώ Zak.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.