Ο άνεμος φύσαγε δυνατά στην Απαγορευμένη Πόλη του Πεκίνου, όταν ο Jiajing, ο 11ος αυτοκράτορας της δυναστείας των Μινγκ, ακούμπησε μια πορσελάνινη φιάλη διακοσμημένη με σύμβολα της αιώνιας νεότητας στο στόμα του. Αυτή θα ήταν και η τελευταία προσπάθεια του αυτοκράτορα να γίνει αθάνατος. Κάποιοι αδίστακτοι σύμβουλοι τον είχαν πείσει ότι ο θανατηφόρος υδράργυρος που θα κατάπινε ήταν στην πραγματικότητα το ελιξίριο της αιώνιας ζωής.

Ο Jiajing δεν ήταν ο πρώτος αλλά ούτε και ο τελευταίος που αναζητούσε την αιώνια νεότητα. Από τότε που ο άνθρωπος άρχισε να ονειρεύεται, η αναζήτηση της αιώνιας ζωής αποτελεί μόνιμη ανησυχία του. Δυστυχώς, αυτοί οι προβληματισμοί ανήκουν στην σφαίρα της φαντασίας, των θρύλων και των ονείρων -στα βασίλεια του υπερφυσικού, και όχι του επιστημονικού. Ή μήπως όχι;

Ο Aubrey de Grey είναι γεροντολόγος και συνιδρύτης του καλιφορνέζικου Ιδρύματος Ερευνών, «Στρατηγικές για την Μηχανική Αμελητέα Γήρανση» ή Strategies for Engineered Negligible Senescence (SENS) Research Foundation (SENS). Η γεροντολογία, για όποιον δεν ξέρει, αφορά στην μελέτη των ηλικιωμένων, καθώς και στη διαδικασία της γήρανσης του πληθυσμού.

Ο De Grey όπως και πολλοί ερευνητές στον τομέα του, θεωρούν ότι βρισκόμαστε στα πρόθυρα μιας βιολογικής επανάστασης, η οποία σύντομα θα μας οδηγήσει στην ανακάλυψη θεραπειών που θα μας επιτρέψουν να εκπληρώσουμε σε μεγάλο βαθμό το όνειρο του Jiajing. Με άλλα λόγια, πιστεύει ότι ο πρώτος άνθρωπος που θα ζήσει μέχρι τα 1.000 είναι ήδη ζωντανός σήμερα.

Είμαστε άραγε λίγα βήματα μακριά από την επίτευξη της αθανασίας;

«Το πρώτο πράγμα που θέλω είναι να κάνω τον κόσμο να σταματήσει να χρησιμοποιεί την λέξη αθανασία, διότι η χρήση της είναι λανθασμένη και καταστροφικη», δήλωσε ο De Grey στο Motherboard. «Η λέξη αυτή αφορά στον μηδενικό κίνδυνο θανάτου από οποιαδήποτε αιτία -ενώ εγώ εστιάζω σε μία συγκεκριμένη αιτία θανάτου, τα γηρατειά. Αν κάποιος με ρωτούσε: «Έχει γεννηθεί ο άνθρωπος που θα μπορεί να ξεφύγει από τη δίνη των γηρατειών;», τότε θα του απαντούσα ότι υπάρχουν πάρα πολλές πιθανότητες, περίπου 80% αυτός ο άνθρωπος να είναι ήδη ζωντανός σήμερα».

Ο De Grey δεν έχει ανακαλύψει το μαγικό φίλτρο που σταματά τη διαδικασία των γηρατειών, ωστόσο, η ομάδα του SENS αυτή τη στιγμή προσπαθεί να αναπύξει μία θεραπεία η οποία θα έχει την ικανότητα να αναιρεί τη φθορά που προκαλεί ο χρόνος στον ανθρώπινο οργανισμό. Η εν λόγω θεραπεία θα αναγκάζει το ανοσοποιητικό σύστημα να στοχεύσει και να «θανατώνει» τα λεγόμενα «ανθεκτικά στον θάνατο κύτταρα». Στη συνέχεια τα υγιή κύτταρα θα πολλαπλασιάζονται και θα βοηθούν στην ανασύσταση των ιστών. Αυτές οι θεραπείες θα μεγαλώνουν σταθερά και σταδιακά το προσδόκιμο ζωής του εν λόγω ατόμου. O De Grey αποκαλέι το concept αυτό «longevity escape velocity» και ελληνιστί: «Ταχύτητα διαφυγής μακροζωίας».

«Οι θεραπείες που φτιάχνουμε δεν πρόκειται να είναι τέλειες», είπε. «Όμως αν τις πάρει άτομο άνω των 60 ετών θα μπορούν να τον "ανανεώσουν" έτσι ώστε στα 90 να είναι "βιολογικά" 60. Αυτό ουσιαστικά σημαίνει ότι κερδίζουμε 30 χρόνια, και ότι μπορεί να μας δοθεί η δυνατότητα σε αυτό το διάστημα των 30 χρόνων να βρούμε έναν τρόπο στα 120 ή τα 150, να παραμένει βιολογικά στην ηλικία των 60. Πιστεύω ότι 30 χρόνια είναι αρκετά για να τα καταφέρουμε».

Συνήθως οι γεροντολόγοι ψάχνουν τρόπους να αποτρέψουν τις βλάβες στον ανθρώπινο οργανισμό, αλλά ο De Grey θεωρεί ότι αυτός υπάρχει πιο αποτελεσματικός τρόπος. «Η εναλλακτική είναι να αφήσουμε να γίνει η ζημιά, και να την "επισκευάσουμε" σταδιακά έτσι ώστε να μην προκαλούνται παθολογίες», είπε. «Σκοπός είναι να είμαστε σε θέση να είμαστε μονίμως ένα βήμα μπροστά από το πρόβλημα και να "ανανεωνόμαστε" για όσο καιρό επιθυμούμε».

Το μοντέλο γεροντολογίας της SENS είναι βασισμένο στην αρχή ότι οι πολλές διαφορετικές μεταβολικές αντιδράσεις του ανθρώπινου οργανισμού μπορούν να χωριστούν σε επτά κατηγορίες. Αυτές περιλαμβάνουν τη συσσώρευση των ενδοκυττάριων «σκουπιδιών», τη συσσώρευση εξωκυττάριων «σκουπιδιών», τον κυτταρικό θάνατο, τα ανθεκτικά στο θάνατο κύτταρα, τα καρκινικά κύτταρα, και, τέλος, τις μεταλλάξεις στο μιτοχονδριακό DNA.

Ο De Grey υποστηρίζει ότι η γήρανση του πληθυσμού οφείλεται σε αυτές τις «επτά θανάσιμες κατηγορίες». Αλλά ο πιο τολμηρός ισχυρισμός του είναι ότι έχουμε ήδη τις γνώσεις προκειμένου να τις ελέγχουμε και να τις επισκευάζουμε, και ότι είναι θέμα χρόνου να αρχίσουν να εφαρμόζονται οι εν λόγω θεραπείες σε ζωντανούς οργανισμούς.

«Είναι σημαντικό να γίνουν ανακαλύψεις σε όλες τις κατηγορίες, αλλά το επόμενο βήμα θα είναι να πάρουμε ποντίκια μεσήλικες και να τα "ανανεώσουμε" στο εργαστήριο», είπε. «Μόλις το πετύχουμε αυτό, θα είναι θέμα χρόνου να μπορέσουμε να το κάνουμε και για τους ανθρώπους. Εγώ θα ήθελα να φτάσω σε αυτό το σημείο και νομίζω ότι θα μας πάρει από έξι έως οκτώ χρόνια».

Φυσικά, ο De Grey μου εξηγεί ότι η δική του στρατηγική για τον τερματισμό της γήρανσης πιθανότατα θα αναπτυχθεί πριν από οποιαδήποτε άλλη. Ωστόσο, εάν αποζητάς την πραγματική αθανασία, ίσως πρέπει να σκεφτείς το ενδεχόμενο να «uploadάρεις» τη συνείδησή σου. Αυτό μπορεί να ακούγεται απίθανο, όμως ο Stephen Hawking θεωρεί ότι μια μέρα θα μπορούσε να είναι εφικτό. Μιλώντας στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Cambridge το 2013, ο θεωρητικός φυσικός εξήγησε: «ο εγκέφαλος είναι σαν πρόγραμμα στο μυαλό, σαν υπολογιστής, γι 'αυτό θεωρητικά θα μπορούσαμε να αντιγράψουμε τον εγκέφαλο σε ένα υπολογιστή και έτσι να είμαστε σε θέση να παράσχουμε μια μορφή ζωής μετά τον θάνατο». Μόλις το μυαλό ενός ανθρώπου έχει «περαστεί» στον υπολογιστή, είναι πολύ πιθανό να επιβιώσει όσο καιρό υπάρχει η τεχνολογία. Το κατά πόσον η «ψηφιακή αθανασία» μπορεί να θεωρηθεί μία μορφή ζωής είναι συζητήσιμο.

Το κατά πόσον ο πρώτος αθάνατος άνθρωπος είναι ήδη ζωντανός εξακολουθεί να μην είναι ξεκάθαρο, αλλά είναι δύσκολο να μην ενθουσιαζόμαστε με τις αισιόδοξες προβλέψεις του de Grey. Ο Jiajing θα ήταν 508 φέτος, αν το ελιξίριο του είχε αποδειχθεί αποτελεσματικό. Ίσως μια μέρα, μισή χιλιετία από σήμερα, να ξύνουμε τα κεφάλια μας προσπαθώντας να θυμηθούμε το 2015.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.