Πώς Είναι η Ζωή για τους Έλληνες της Ιαπωνίας;

Βρίσκομαι στο Τόκιο σχεδόν δύο ολόκληρες μέρες και πραγματικά δυσκολεύομαι να το χωνέψω πως έχω φτάσει μέχρι εδώ. Είναι όλα τόσο καινούρια και άγνωστα που μερικές στιγμές μου είναι αδύνατον να συγκεντρωθώ. Έχω όμως ραντεβού για ταχύρυθμα μαθήματα με δύο Έλληνες που ζουν μόνιμα σε αυτή την πόλη. Το σημείο συνάντησης είναι σε ένα cafe που απέχει μόλις μερικά στενά από το Park Hyatt Hotel που βρίσκεται στη συνοικία με τους ουρανοξύστες της περιοχής Σιντζούκου - εκεί όπου ο Bill Murray και η Scarlet Johansson πραγματοποίησαν τα περισσότερα από τα γυρίσματα του γνωστού σκηνοθετικού δημιουργήματος της Sofia Coppola, Lost in Translation.

Ο Δημήτρης Κωφόπουλος και ο Δημήτρης Κοντόπουλος ζουν και εργάζονται τα τελευταία έξι χρόνια στην Ιαπωνία και δέχτηκαν να αφιερώσουν λίγο από τον χρόνο τους για να μου μεταφέρουν τις μέχρι τώρα εμπειρίες τους από την παραμονή τους στη χώρα. Αφού παραγγείλαμε τους καφέδες μας σε άπταιστα Ιαπωνικά -ο Δημήτρης Κωφ. όχι εγώ- στην γλυκούλα τύπισσα του ταμείου που φορούσε σκελετό μυωπίας χωρίς κρύσταλλα (!), καθίσαμε στο τραπέζι και αρχίσαμε τις πρώτες αναγνωριστικές κουβέντες.

Για τον Δημήτρη Κωφόπουλο η διαδρομή που τον έφερε στη χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου έχει την αφετηρία της πριν από περίπου εννέα χρόνια, όταν δευτεροετής τότε φοιτητής στο πανεπιστήμιο αποφασίζει να ξεκινήσει μαθήματα Ιαπωνικών. Στη συνέχεια παρουσιάστηκε η ευκαιρία των υποτροφιών που έδινε η Ιαπωνική κυβέρνηση για τα Πανεπιστήμια της χώρας και έτσι πριν από σχεδόν έξι χρόνια εγκαθίσταται στο Τόκιο όπου και διαμένει μέχρι τώρα μόνιμα. Αρχικά ως μεταπτυχιακός φοιτητής και εν συνεχεία ως εργαζόμενος σε Γαλλική τράπεζα.

Ο Δημήτρης Κοντόπουλος ζει στην Ιαπωνία κάτι λιγότερο από έξι χρόνια. Οι λόγοι που τον οδήγησαν να ξενιτευτεί, όπως μας λέει ο ίδιος, έχουν να κάνουν με το ότι δεν του άρεσε η Ελληνική νοοτροπία του «να βολευτώ». Μεγαλώνοντας στην Καλαμάτα κατάλαβε ότι το να πάρει απλά ένα «χαρτί» και να βρει μια θέση στο δημόσιο ήταν κάτι που δεν φάνταζε γι' αυτόν πολύ ελκυστικό. Έτσι, όπως και ο συνονόματός του, μέσω της υποτροφίας, βρέθηκε ως φοιτητής αρχικά στην Οσάκα και στην συνέχεια μετακόμισε στο Τόκιο όπου εργάζεται ως curator εκθέσεων και εκθεμάτων στο National Museum of Emerging Science and Innovation γνωστό και ως Miraikan.

Όντας ο ίδιος μεγάλος fan των anime και της ιαπωνικής ποπ υποκουλτούρας χαριτολογώντας, έκανα την πιο κλισέ ερώτηση: «είστε otaku; ». Προς μεγάλη μου έκπληξη ο Δημήτρης Κωφ. απάντησε πως ποτέ δεν ήταν, ενώ ο Δημήτρης Κοντ. ότι στο γυμνάσιο τα anime και τα video games ήταν η πρώτη του επαφή με την κουλτούρα της Ιαπωνίας. Όμως, παρόλο που τώρα ζει στην Μέκκα των manga δεν ασχολείται πλέον με αυτά.

Καθώς συνεχίζεται η συζήτηση, συνειδητοποιώ ότι είμαστε το πιο φασαριόζικο τραπέζι μέσα στο café. Στα δεξιά μας κάθετε μια κοπέλα που παρακολουθεί κάτι στο κινητό της και στα αριστερά ένας ασπρομάλλης άνδρας γύρω στα 50 του διαβάζει ένα βιβλίο. Κανείς ωστόσο δεν δείχνει να ενοχλείται από αυτό που συμβαίνει, μάλιστα θα έλεγα το αντίθετο, καθώς αμφότεροι δείχνουν σαν να επεξεργάζονται διακριτικά αυτή την γλώσσα που σε τίποτα δεν θυμίζει κάτι το οικείο σε αυτούς. Αντιστρέφοντας αυτή την παρατήρηση σκέφτομαι πόσο διαφορετική μπορεί να φάνταζε στα μάτια ενός Έλληνα η καθημερινότητα του Τόκιο και της Ιαπωνίας και κάπως έτσι περνάω στην επόμενη μου ερώτηση:

VICE: Τι ήταν αυτό που σας έκανε περισσότερο εντύπωση όταν ήρθατε στην Ιαπωνία;
Δημήτρης Κωφόπουλος. (αφού πρώτα το σκέφτεται λίγο) Πραγματικά είμαι τόσο καιρό εδώ που δεν θυμάμαι τι μου είχε κάνει εντύπωση τότε… Σίγουρα το γεγονός ότι είναι πολύ φιλικοί οι άνθρωποι και είναι όλα τακτοποιημένα.

Δημήτρης Κοντόπουλος: Αυτό που είχε πολύ ενδιαφέρον τις πρώτες φορές που το συνάντησα, ήταν οι αντιδράσεις ενθουσιασμού των ντόπιων όταν σε ακούν να τους μιλάς στα ιαπωνικά, καθώς αυτοί μάλλον περίμεναν να ακούσουν κάτι στα αγγλικά.

Οι Ιάπωνες είναι ανοιχτοί με τους ξένους;
Δημήτρης Κοντ.: Είναι πολύ ανοιχτοί και έχουν πολύ καλούς τρόπους.

Δημήτρης Κωφ.: Ναι, είναι φιλικοί αλλά αυτό που έχω καταλάβει γενικότερα είναι ότι το concept της φιλίας στην Ασία είναι διαφορετικό από αυτό που έχουμε συνηθίσει εμείς. Δηλαδή αυτό που θεωρούν αυτοί φιλία για εσένα είναι στο επίπεδο του γνωστού. Για παράδειγμα η κοπέλα μου που είναι Γιαπωνέζα με την κολλητή της στέλνουν μηνύματα μια στο τόσο…

Έχεις Γιαπωνέζα κοπέλα;
Δημήτρης Κωφ.: Ναι και σκοπεύουμε να παντρευτούμε.

Συγχαρητήρια! Πως είναι η συμβίωση με μια Γιαπωνέζα;
Δημήτρης Κωφ.: Μια χαρά και σίγουρα σε βοηθάει να μάθεις όλα αυτά τα μικρά πράγματα τα οποία, αν ζεις εδώ και αλληλεπιδράς μόνο με άλλους ξένους, δεν θα μάθαινες ποτέ για την κουλτούρα των ντόπιων.

Στην Γιαπωνέζα φίλη σου τι της κάνει εντύπωση σε σχέση με τη δική μας κουλτούρα;
Δημήτρης Κωφ.: Το γεγονός ότι μιλάω δυνατά (γέλια). Γενικά επειδή σαν ξένος κινούμαι και εκτός των ιαπωνικών κανόνων συμπεριφοράς, μπορεί να κάνω κάτι που να της φανεί τρομερό! Για παράδειγμα το καλοκαίρι είχα αγοράσει ένα παγωτό και άρχισα να το τρώω στο δρόμο. Οπότε με το που το είδε αυτό, μου λέει ότι κάνω σαν παιδάκι που θέλω να φάω παγωτό μέσα στην μέση του δρόμου. Αυτό συνέβη γιατί ειδικά στο Τόκιο δεν θα δεις εύκολα τους ιάπωνες να τρώνε καθώς περπατούν. Είναι κάτι που δεν συνηθίζεται.

Είναι αλήθεια ότι δίνουν πολύ σημασία στον σωστό διαχωρισμών των υλικών της ανακύκλωσης;
Δημήτρης Κωφ.: Για το κέντρο του Τόκιο δεν ξέρω, αλλά στις γειτονιές που ζουν οικογένειες μπορείς να δεις γιαγιάδες που τσεκάρουν τις σακούλες των άλλων για να δουν εάν είναι σωστά διαχωρισμένα τα υλικά. Μάλιστα, σε μια σειρά που έβλεπα το στόρι είχε ως εξής… κάποιοι για να διώξουν μια κυρία από τη γειτονιά τους, προσπάθησαν να την τρελάνουν βάζοντας της ένα γυάλινο μπουκάλι μέσα στη σακούλα που έβαζε τα πλαστικά της δοχεία για ανακύκλωση.

Κάποια κύρια χαρακτηριστικά των ντόπιων που παρατηρεί κανείς στην καθημερινότητα;
Δημήτρης Κωφ.: Σύμφωνα με τους Ιάπωνες στη δουλειά δεν θα πρέπει να ξεχωρίζεις. Τους αρέσει η ιεραρχία και οι στολές, γι' αυτό και το πρωί θα δεις τους περισσότερους που δουλεύουν σε γραφεία να φορούν κυρίως μαύρα κοστούμια άντε και μπλε, το ίδιο ισχύει και στα μαγαζιά όπου υπάρχει ανάλογο dress code. Όμως, όταν είναι εκτός επαγγελματικού περιβάλλοντος θέλουν να ξεχωρίζουν και ειδικά όταν αναφερόμαστε στο ντύσιμο.

Έχοντας εμπειρία από εργασιακό περιβάλλον σε Ελλάδα και Ιαπωνία τι θα μπορούσατε να μας σχολιάσετε πάνω σε αυτό;
Δημήτρης Κωφ.: Σίγουρα στη Ιαπωνία είναι πολύ ευχάριστο που τα πάντα λειτουργούν σωστά, ωστόσο υπάρχουν και κάποια στοιχεία που σε εμάς φαίνονται περίεργα όπως για παράδειγμα η θεοποίηση του πελάτη.

Δημήτρης Κοντ.: Είναι εντυπωσιακή η ηρεμία που επικρατεί. Πες ότι παρουσιάζεται ένα πρόβλημα, γιατί άνθρωποι είμαστε και ακόμη και οι ιάπωνες που είναι πολύ μεθοδικοί, κάνουν λάθη. Σε αυτή την περίπτωση του λάθους δεν αρχίζουν να επιρρίπτουν ευθύνες, κοιτάζουν πρώτα να βρουν μια λύση και μετά ασχολούνται με το ποιος ή ποιοι ευθύνονται γι αυτή την κατάσταση. Τα πάντα επιλύονται χωρίς εντάσεις, είναι θέμα νοοτροπίας.

Σκέφτεστε να γυρίσετε πίσω;
Δημήτρης Κωφ.: Υπάρχει το ενδεχόμενο να έρθω πιο κοντά στην Ελλάδα π.χ. σε κάποια Ευρωπαϊκή πόλη, αλλιώς μετά τη σύνταξη μάλλον θα ζω μεταξύ των δύο χωρών.

Δημήτρης Κοντ.: Σίγουρα θα είμαι στην Ιαπωνία για τρία χρόνια ακόμη και μετά σκέφτομαι να φύγω για κάπου αλλού. Πιθανότατα στη Βαρκελώνη γιατί είχα ενθουσιαστεί πολύ όταν είχα πάει για Erasmus.

Νιώθετε νοσταλγία για την Ελλάδα;
Δημήτρης Κοντ.: Ένιωσα τα Χριστούγεννα που μου έστειλε η μητέρα μου φωτογραφίες από το σπίτι και ήταν όλη η οικογένεια μαζεμένη. Αλλά εκτός από τέτοιες περιπτώσεις σε γενικές γραμμές όχι. Αυτό που πραγματικά μου λείπει πολύ είναι ο ήλιος και η θάλασσα το καλοκαίρι.

Είναι εύκολες για έναν ξένο οι κοινωνικές συναναστροφές;
Δημήτρης Κοντ.: Ναι είναι. Οι παρέες μου απαρτίζονται από ιάπωνες αλλά και από ξένους.

Τι είναι αυτό που στους ντόπιους φαίνεται περίεργο σε σχέση με τις συμπεριφορές των ξένων;
Δημήτρης Κοντ.: Η πολλή σωματική επαφή ίσως. Οι αγκαλιές και τα φιλιά όταν συναντάς κάποιον γνωστό σου στο δρόμο. Είναι κάτι που δεν το κάνουν εύκολα.

Αγαπημένες συνήθειες στην Ιαπωνία;
Δημήτρης Κωφ.: Βόλτες, φαγητό και χαλάρωση στα παραδοσιακά ζεστά λουτρά που εδώ ονομάζονται onsen.

Φαγητά που θα πρότεινες σε κάποιον να δοκιμάσει εκτός από το sushi;
Δημήτρης Κωφ.: Το okonomiyaki, τα ψητά μακαρόνια Yakisoba και τα tempura.

Δημήτρης Κοντ.: Τα ίδια θα πρότεινα και εγώ και θα συμπλήρωνα το Kushikatsu που το συναντάς κυρίως στην Οσάκα.

Η πιο τρελή ιαπωνική ατραξιόν της πόλης;
Δημήτρης Κοντ.: Το εστιατόριο με τα ρομπότ στη Σιντζούκου στο οποίο θα φας ένα μέτριο γεύμα αλλά θα διασκεδάσεις αρκετά με το σόου.

Για τον πυρινικό αντιδραστήρα στη Φουκουσίμα τι λένε;
Δημήτρης Κωφ.: Γενικότερα έχει ξεχαστεί το θέμα, απλά μια στο τόσο ανακοινώνουν τις προόδους που έχουν κάνει, π.χ. ότι τελείωσε ο καθαρισμός των υδάτων κτλ. Το μέλλον θα δείξει.

Αυτή την περίοδο ποιες είναι οι ειδικότητες με την μεγαλύτερη ζήτηση για τους ξένους;
Δημήτρης Κωφ.: Σταθερά είναι οι καθηγητές αγγλικών, ο χώρος του entertainment και τον τελευταίο καιρό υπάρχει ζήτηση και στο construction (στις κατασκευές). Εκεί συναντάμε και κάποιους Έλληνες.

Υπάρχουν πολλοί Έλληνες που ζουν μόνιμα στην Ιαπωνία;
Δημήτρης Κωφ.: Όχι. Παλιά υπήρχαν περισσότεροι. Οι πρώτοι έφυγαν το 2008 με την κρίση και στη συνέχεια ακολούθησαν αρκετοί το 2011 με το τσουνάμι.

Το επίπεδο ζωής;
Δημήτρης Κωφ.: Το επίπεδο ζωής εδώ είναι πολύ καλό. Είναι σχεδόν απίθανο να είσαι ιάπωνας και να πεινάς. Σίγουρα υπάρχουν κάποιοι άστεγοι αλλά είναι ελάχιστοι και θα τους βρει κανείς μόνο στο Τόκιο. Αφού όταν ήρθε για πρώτη φορά η κοπέλα μου στο Τόκιο και τους είδε σάστισε γιατί δεν είχε συναντήσει ποτέ της κάτι τέτοιο.

Δημήτρης Κοντ.: Είναι πολύ καλό. Απλά σε πόλεις όπως το Τόκιο και φαντάζομαι όπως και σε άλλες μεγαλουπόλεις αυτού του μεγέθους δεν είναι εύκολο να κανονίζεις συχνά να βλέπεσαι με τους φίλους σου λόγω αποστάσεων. Επίσης, τα μικρά σπίτια σε περιορίζουν στο πόσους φίλους μπορείς να καλέσεις.

Υπάρχει κάτι που σας έχει κουράσει εδώ;
Δημήτρης Κοντ.: Καμιά φορά το υπερβολικό «by the book» που λένε μπορεί να σε κουράσει.

Τέλος, τι είναι αυτό που πραγματικά κάνει την Ιαπωνία μοναδική;
Δημήτρης Κοντ.: Η αλήθεια είναι ότι η Ιαπωνία μας κακομαθαίνει σε πολλά πράγματα. Ίσως από τα πιο σημαντικά είναι οι εξαιρετικοί τρόποι των ανθρώπων που ζουν εδώ και το πόσο ασφαλής είναι σαν χώρα. Έχω ξεχάσει το κινητό μου στο τρένο και το έχω βρει μετά από δύο ώρες, ακουμπάς τα πράγματα σου κάπου και ξέρεις ότι δεν θα τα κλέψει κανείς. Για παράδειγμα τις προάλλες κάποιοι μέχρι να παραγγείλουν είχαν αφήσει δύο ακριβά smartphones μόνα τους πάνω στο τραπέζι τους για να μην τους το πιάσει κάποιος άλλος.

Δημήτρης Κωφ.: Η τρομερή ισορροπία που υπάρχει ανάμεσα στις δυτικές συνήθειες και τις Ιαπωνικές παραδόσεις.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.