Θα Μπορείς να Ανιχνεύεις τον Καρκίνο Χρησιμοποιώντας το Smartphone σου;

Το ζήτημα με τον καρκίνο είναι ότι πρέπει να τον εντοπίσεις νωρίς. Όταν αρχίσει να εξαπλώνεται γίνεται όλο και πιο δύσκολο να θεραπευτεί. Ωστόσο μέρος του προβλήματος αποτελεί το να πείσεις τον εαυτό σου, καταρχήν να πάει στον γιατρό. Πολλοί άνθρωποι προτιμούν να αποφύγουν να ανακαλύψουν πραγματικά καταθλιπτικά νέα.

Όμως, τι θα συνέβαινε εάν μπορούσες να ανιχνεύσεις καρκινικά κύτταρα και πολλές άλλες ασθένειες σε 60 λεπτά, χρησιμοποιώντας το κινητό σου; Μια νεοϊδρυθείσα εταιρία, η Miroculus, κατασκεύασε μια συσκευή την «Miriam», με την ελπίδα να σου επιτρέπει να κάνεις αυτό ακριβώς. Υπεραπλουστεύοντας τους επιστημονικούς όρους, να πούμε ότι ο καρκίνος εμφανίζεται όταν ένα κύτταρο μεταλλάσσεται και αρχίζει να πολλαπλασιάζεται. Τα MicroRNA είναι εκείνα που ρυθμίζουν το πόσα κύτταρα δημιουργεί το σώμα σου, οπότε ταυτοποιώντας τα μοτίβα των MicroRNA στο αίμα σου, η Miriam μπορεί να ανιχνεύσει εάν εμφανιστεί κάποια ανωμαλία και άρα εάν είναι πιθανό να πάσχετε από κάποια νόσο.

Προφανώς και πρέπει το 100% από εσάς να πάτε στο γιατρό εάν νομίζετε ότι κάτι πάει λάθος, αλλά δεν βλάπτει να έχετε κάτι εύκολα προσβάσιμο που μπορεί να σας δώσει προβάδισμα εάν νιώθετε ότι κάτι γίνεται. Ήρθα σε επαφή με τον Jorge Soto - CTO της Miroculus- για να μιλήσουμε για την Miriam και τη νέα εποχή διάγνωσης του καρκίνου που θέλει να εγκαινιάσει το μηχάνημα.

VICE: Γεια σου Jorge. Πες μου πως προέκυψε αυτή η συσκευή.
​Jorge Soto: Η επικεφαλής της επιστημονικής ομάδας, Φωτεινή Χριστοδούλου, μελετάει τη σχέση των microRNA και του καρκίνου τα τελευταία οκτώ χρόνια. Εξήγησε τη δυναμική των microRNA και πόσο ελπιδοφόροι είναι ως βιοδείκτες. Αλλά απεικόνισε και τις προκλήσεις που υπάρχουν σχετικά με το πώς ανιχνεύονται σήμερα. Οπότε σκεφτήκαμε ότι εάν μπορούσαμε να επινοήσουμε μια συσκευή με χαμηλού κόστους διάλυμα που θα ανιχνεύει τα microRNA και θα τα συσχετίζει με συγκεκριμένες ασθένειες, θα μπορούσαμε να επιταχύνουμε τις κλινικές χρήσεις των microRNA ως βιοδείκτες για να ανιχνεύσουμε νόσους. Συγκεκριμένα, τον καρκίνο και τις μεταβολικές ασθένειες, αλλά και ψυχιατρικές νόσους.

Ποιες ήταν τα τεχνολογικά επιτεύγματα που έκαναν δυνατή την κατασκευή της;
​Τα microRNA ανακαλύφθηκαν πριν από 20 χρόνια. Αλλά ανακαλύψαμε ότι εκκρίνονται ελεύθερα στο αίμα, μόλις πριν από πέντε χρόνια. Πιστεύαμε ότι τα microRNA βρίσκονταν μόνο στον ιστό και τα όργανα, αλλά εάν βρούμε ένα συγκεκριμένο microRNA στο αίμα μπορούμε να το συσχετίσουμε με διάφορα σημεία του σώματος, μια και κάθε microRNA λέει μια ιστορία.

Για παράδειγμα, εάν βρούμε στο αίμα το microRNA21, σημαίνει πως κάτι δεν πάει καλά με το συκώτι σου. Οπότε στη συνέχεια μπορούμε να κάνουμε σχετικές με αυτό ερωτήσεις. Η σχέση μεταξύ των microRNA ανακαλύφθηκε προσφάτως, γεγονός που μας επιτρέπει να συνδέσουμε συγκεκριμένα μοτίβα σε μεταβολικές νόσους όπως ο διαβήτης και ο καρκίνος και τα ψυχιατρική νοσήματα όπως είναι το Αλτσχάιμερ. Σκέψου το σαν βιολογικό αποτύπωμα.

Δηλαδή, αρκεί απλά να βάλεις το αίμα σου στο μηχάνημα και το iPhone σου θα ανιχνεύσει τα μοτίβα;
​Ναι. Σήμερα, έτσι το κάνουμε. Χρησιμοποιούμε 96 μικροπλάκες [μικρές επιφάνειες για να βάλουμε αίμα] και κάθε μία από αυτές ερευνά για ένα συγκεκριμένο microRNA. Για παράδειγμα, η μικροπλάκα Α1 ψάχνει για το microRNA21. Εάν αυτό το microRNA υπάρχει στο αίμα σου όταν βάλεις το δείγμα στη μικροπλάκα, αυτή θα βγάλει πράσινη λάμψη. Μετρώντας ποιες μικροπλάκες λάμπουν και πόσο, αυτοί οι παράμετροι θα μας επιτρέψουν να εντοπίσουμε την παρουσία συγκεκριμένων νόσων. Και όχι μόνο αυτό, αλλά είμαστε σε θέση να πούμε και σε ποιο στάδιο είναι η νόσος. Το κάνουμε με μια εφαρμογή στο iOS, αλλά μέχρι το τέλος αυτής της χρονιάς θα έχουμε μια νέα έκδοση της συσκευής που δεν θα χρησιμοποιεί πλέον εφαρμογή από smartphone αλλά αντί αυτής θα ενσωματώνει αυτή τη λειτουργία στο μηχάνημα.

Τι είδους καρκίνους μπορεί να ανιχνεύσει το μηχάνημα;
​Υπάρχουν πολλές επιστημονικές εκδόσεις που περιγράφουν συγκεκριμένα μοτίβα στα οποία μπορεί να ψάξει κανείς για να κάνει διάγνωση συγκεκριμένων τύπων καρκίνου με τη χρήση των microRNA. Σε αυτό το στάδιο, εστιάζουμε στον καρκίνο του μαστού, τον καρκίνο των πνευμόνων, τον καρκίνο του πάγκρεας και σταδιακά στον καρκίνο των ωοθηκών. Ευχόμαστε να μπορέσουμε να εξερευνήσουμε την παρουσία των μεταβολικών νοσημάτων όπως είναι ο διαβήτης κύησης, που εμφανίζεται στις γυναίκες στη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Είναι θεραπεύσιμος και είναι σημαντικό να ανιχνευτεί όσο το δυνατόν νωρίτερα.

Πως βλέπεις να το χρησιμοποιεί ο κόσμος;
​Κύριος στόχος μας μακροπρόθεσμα είναι ο κόσμος να προσθέσει το μηχάνημά μας ως επιπλέον όπλο στο ετήσιο τσεκάπ του, έτσι ώστε να ψάχνει για συγκεκριμένες νόσους σε μοριακό επίπεδο. Όμως σε αυτό το στάδιο, συνεργαζόμαστε με ανθρώπους στις κλινικές δοκιμές, μιας και η μέθοδος που χρησιμοποιούμε μας επιτρέπει να εξακριβώσουμε εάν τα χορηγούμενα φάρμακα έχουν αποτέλεσμα. Μπορούμε να δούμε εάν οι ασθενείς ανταποκρίνονται στη φαρμακευτική αγωγή που υποβάλλονται. Οπότε υπό αυτή την έννοια, είναι και ένα εργαλείο-σύντροφος που σου επιτρέπει να δεις εάν το φάρμακο σου έχει αποτέλεσμα.

Οι μικροπλάκες για το microRNA έχουν κατοχυρωθεί με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, αλλά το σχέδιο του μηχανήματος επαφίεται στους χρήστες, που θα μπορούν χρησιμοποιώντας τον ανοιχτό κώδικα του ακόμα και να το τυπώσουν μέσω 3Dεκτυπωτή. Ποια είναι η ιδέα πίσω από αυτό;
​Λοιπόν, γνωρίζουμε ότι υπάρχουν άνθρωποι εκεί έξω πολύ πιο έξυπνοι από εμάς και στο παρελθόν έχουμε δει τα οφέλη της μετατροπής του λογισμικού σε ανοιχτό κώδικα. Θέλουμε τους καλύτερους και τους εξυπνότερους να μας βοηθήσουν, να μας κρίνουν, κάτι που θα μας επιτρέψει να αναπτυχθούμε. Θέλουμε, τελικά, η συσκευή να είναι φθηνή για όλους-δωρεάν, ουσιαστικά, εκτός βέβαια από το διμοριακό συστατικό. Επιδιώκουμε να το εκδημοκρατίσουμε. Η στρατηγική μας είναι να επιταχύνουμε τη διαδικασία της καινοτομίας.

Ποια είναι τα σχέδια σας για το άμεσο μέλλον;
​Το σχέδιο είναι να πραγματοποιήσουμε περισσότερες κλινικές δοκιμές και αξιολογήσεις. Κάνουμε μερικές στη Γερμανία και αρχίζουμε κάποιες στο Μεξικό και σε πολλά άλλα μέρη στον κόσμο. Και μέχρι το τέλος της χρονιάς, θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε το εργαλείο του crowdsourcing-αλλά αυτό θα ανακοινωθεί αργότερα. Είμαστε σίγουροι για την ακρίβεια του μηχανήματος, αλλά εργαζόμαστε ώστε να διασφαλίσουμε πως μπορούμε να ανιχνεύσουμε ακόμα περισσότερα microRNA, που με τη σειρά τους θα μας επιτρέψουν να συσχετίσουμε και να διαγνώσουμε περισσότερες ασθένειες με το μηχάνημα.

Ευχαριστώ Jorge!