Mιλήσαμε με Έναν Γιατρό που Αποφασίζει Ποιος Μπορεί να Γίνει Άγιος

Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE Italy.

Μέχρι προσφάτως, θεωρούσα ότι τα θαύματα είναι κάτι αντίστοιχο με εκείνη τη σκηνή στο Family Guy, όπου ο Χριστός ξεγελά το πλήθος με μαγικά κόλπα σαν κι αυτά που κάνουν οι θαυματοποιοί. Όμως, στην Ιταλία, αυτή η εποχή είναι η περίοδος του Ιωβηλαίου της Ευσπλαχνίας κι αυτό σημαίνει ότι το Βατικανό αναλαμβάνει χιλιάδες πρωτοβουλίες ώστε να αυξήσει εκθετικά τις ευκαιρίες που έχει ο κάθε Ιταλός πολίτης για να έρθει σε επαφή με την Εκκλησία, οι οποίες ούτως ή άλλως είναι ουκ ολίγες. Για παράδειγμα, πριν από λίγο καιρό κατέφτασε η είδηση ότι η Μητέρα Τερέζα της Καλκούτας θα αγιοποιηθεί τον προσεχή Σεπτέμβρη.

Όπως θα γνωρίζετε, τα θαύματα είναι μια θεμελιώδης προϋπόθεση για να γίνει κανείς άγιος - και καλώς συμβαίνει αυτό, πιστεύω. Με τη σειρά της, η θεμελιώδης προϋπόθεση που πρέπει να πληρούται ώστε ένα θαύμα να οριστεί ως τέτοιο, είναι να μην μπορεί αυτό να εξηγηθεί επιστημονικά. Στην περίπτωση της Μητέρας Τερέζας ήταν η θεραπεία ενός ανθρώπου που «έπασχε από μια ιογενή λοίμωξη του εγκεφάλου, η οποία προκάλεσε πολλαπλά αποστήματα και υδροκεφαλία».

Το ιατρικό συμβούλιο της Συνόδου για τους Αγώνες των Αγίων είναι το αρμόδιο όργανο που αποφασίζει τι αποτελεί ένα θαύμα και είναι αυτό που διαχωρίζει τα πραγματικά θαύματα από τα φημολογούμενα. Εκτός από την αμφιλεγόμενη φιγούρα της ίδιας της Μητέρας Τερέζας, το ενδιαφέρον μού κίνησε και η επισημότητα γύρω από το όλο θέμα. Έτσι επικοινώνησα με έναν γιατρό που ανήκει στο ιατρικό συμβούλιο, ώστε να μου εξηγήσει πώς αναγνωρίζεται ένα θαύμα και πώς λειτουργεί η διαδικασία της αγιοποίησης.

Για λόγους προστασίας των προσωπικών δεδομένων, δεν μπορώ να αποκαλύψω το όνομα του γιατρού, γι' αυτό και θα τον αποκαλώ «Γιατρό».

VICE: Τι εννοείτε λέγοντας «επιστημονικά ανεξήγητα θαύματα»;
Γιατρός: Ας ξεκαθαρίσουμε από την αρχή ότι δεν μιλάμε για εκείνα τα υποτιθέμενα θαύματα όπου κάτι απίθανο συμβαίνει ξαφνικά. Τα θαύματα αυτά σχετίζονται πάντα με άρρωστους ανθρώπους ή με ασθένειες που εξελίσσονται. Πρέπει να διαχωρίσουμε, από επιστημονικής άποψης, κατά πόσο αυτή η εξέλιξη είναι αφύσικη· με άλλα λόγια, αν διαφέρει εντελώς από τα καταγεγραμμένα ιατρικά περιστατικά και από αυτό που θα περίμεναν οι θεράποντες ιατροί της συγκεκριμένης ασθένειας.

Η διαδικασία ξεκινά με επικλήσεις των ιερέων ή των μοναχών που έχουν προταθεί για αγιοποίηση ή που έχουν ήδη αγιοποιηθεί. Στη συνέχεια περνούν από τη διαδικασία του αγιασμού, η οποία είναι τρομερά δύσκολη. Είναι ελάχιστα τα θαύματα που γίνονται αποδεκτά από τους υποψήφιους αγίους που προτείνει η ανώτερη διοίκηση της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, η λεγόμενη «Curia», κάθε χρόνο. Μετά από αυτό, ανακοινώνονται όλα δημοσίως από τον Πάπα στην πλατεία του Αγίου Πέτρου, όπου ο ίδιος πραγματοποιεί Θεία Λειτουργία με τις φωτογραφίες τους να προβάλλονται σε γιγαντοοθόνες.

Θα μπορούσατε για μια στιγμή να μας εξηγήσετε τη διαφορά μεταξύ της αγιοποίησης και της οσιοποίησης;
Η οσιοποίηση είναι μια βαθμίδα παρακάτω. Υπάρχει επιφυλακτικότητα ως προς αυτή, γιατί υπάρχουν πολλοί κριτικοί στην Curia και δεν κάνουν συμβιβασμούς στο όνομα της πίστης θέλοντας να υπερασπιστούν λανθασμένες ή εσπευσμένες αγιοποιήσεις. Ως εκ τούτου, αν ένα οσιοποιημένο πρόσωπο έχει κάνει κάποιο θαύμα, θεωρείται ότι αυτό έχει πράγματι συμβεί. Αν έχει κάνει εκατό, τότε παίρνει άλλου είδους διαστάσεις το όλο θέμα. Όμως, αν δεν υπάρχει η επιστημονική επιβεβαίωση ότι πρόκειται για κάποιο ανεξήγητο φαινόμενο, δεν πρόκειται να προχωρήσει η διαδικασία.

Σε περίπτωση επίκλησης κάποιου οσίου για δεύτερη, τρίτη ή και πολλοστή φορά, σε περίπτωση που υπάρχουν ανεξήγητες θεραπείες και σε περίπτωση που υπάρχουν ανθρώπινες μαρτυρίες κατά την εκτέλεσή τους, τότε ο επίσκοπος μπορεί να ζητήσει να τεθεί ζήτημα αγιοποίησης. Η διαδικασία αυτή, όμως, μπορεί να διαρκέσει πολλά χρόνια.

Επομένως, για τη διαδικασία αγιοποίησης, η επιστημονική άποψη έχει την ίδια βαρύτητα με την πίστη.
Ακριβώς. To επίμαχο θέμα είναι η αξιολόγηση, η οποία από τη μια πρέπει να περιλαμβάνει την επιστημονική ανάλυση, την κριτική και την αποδοχή ή την απόρριψη ενός ιατρικού περιστατικού και, από την άλλη, το θρησκευτικό κίνητρο που συνδέει το φαινόμενο με την κλήση του συγκεκριμένου προσώπου από τον βαριά άρρωστο ασθενή. Στη συνέχεια, τα παραπάνω αναλύονται περεταίρω για τυχόν συμπτώσεις.

Τότε είναι που αναλαμβάνει η επιτροπή των επιστημόνων; Πώς λειτουργεί όλο αυτό;
Στη διάρκεια όλων αυτών, γίνονται προετοιμασίες από την Curia, η οποία προτείνει τον υποψήφιο. Έπειτα, αποστέλλεται το ιατρικό ιστορικό του ασθενούς που θεραπεύτηκε θαυματουργικά, μαζί με αναφορές από πιθανούς μάρτυρες οι οποίοι θέλουν να επιβεβαιώσουν ότι πρόκειται πράγματι για θαύμα. Μόλις η Curia Romana αποδεχτεί την πρόταση (έχοντας προχωρήσει σε ανάλυσή της), τότε οφείλει να γίνει παρέμβαση με ακρόαση από τη μεριά του Ιατρικού Συμβουλίου.

Έχετε υπάρξει μέλος του, σωστά;
Έχω συμμετάσχει πολλές φορές. Ο γραμματέας της Συνόδου των Αγίων επιλέγει έξι ή επτά εμπειρογνώμονες από διαφορετικές ειδικότητες, καθώς και τρεις ιεράρχες που εκπροσωπούν την Curia - τον γραμματέα, τον υπογραμματέα και τον γραμματέα που κρατά σημειώσεις. Στο κέντρο της αίθουσας υπάρχει και ένας δικηγόρος που εκπροσωπεί την Curia του Βατικανού, ένας συμβολαιογράφος και ακόμη ένας γραμματέας που εκπροσωπεί τη νομική πλευρά, ο οποίος πρέπει στη συνέχεια να συντάξει μια τελική δήλωση, η οποία -είτε γίνει αποδεκτή είτε όχι- θα πρέπει να προσυπογραφεί από όλους τους παρόντες.

Μετά από αυτό, ακολουθεί η έναρξη της ακρόασης. Ξεκινά με τον πρώτο ομιλητή, ο οποίος είναι ο ειδικός πάνω στην υπόθεση και έχει ετοιμάσει μια έκθεση ύστερα από μελέτη όλων των πράξεων που έχουν σταλεί από την Curia· μιλάμε για μια-δυο χιλιάδες σελίδες, όχι για πέντε-δέκα. Επίσης, θα έχει διαβάσει ολόκληρο το ιατρικό πιστοποιητικό, τα διάφορα ιατρικά ιστορικά και την εξέλιξη της ασθένειας μέσα στον χρόνο.

Με βάση την προσωπική σας εμπειρία, πόσα θαύματα ήσασταν σε θέση να επιβεβαιώσετε;
Με έχουν καλέσει δέκα φορές και μόνο στην αξιολόγηση μίας εξ αυτών κατέληξα ότι, από ιατρικής άποψης, μία από τις περιπτώσεις ήταν πράγματι ανεξήγητη. Οι άλλες εννιά τέθηκαν υπό αμφισβήτηση. Ούτε ο καρδινάλιος, ούτε ο αρχιεπίσκοπος έχουν διαμαρτυρηθεί ποτέ για τις περιπτώσεις που αμφισβητούνται· πάντα τις αποδέχονται. Προφανώς, όλοι οι ειδικοί παρουσιάζουν επίσης τα δικά τους συμπεράσματα και συχνά έχουν υπάρξει έντονες διαμάχες μεταξύ μας, όταν μας φαινόταν ότι κάποιος από τους υπόλοιπους αμάρτανε ή έδειχνε υπερβολική προθυμία.

Για να γίνουμε πιο συγκεκριμένοι, τι κριτήρια έχετε χρησιμοποιήσει για να αξιολογήσετε αυτές τις περιπτώσεις;
Προσπαθώ να χρησιμοποιώ επιστημονικά κριτήρια, αξιολογώντας τα γεγονότα αντικειμενικά, από την αρχή της εκδήλωσης της ασθένειας και τη συμπτωματολογία της, τις ακτινογραφίες, τις προηγούμενες εξετάσεις και τις θεραπείες που εφαρμόστηκαν, μέχρι το αποτέλεσμα του υποτιθέμενου θαύματος. Πέρα από όλα αυτά, υπάρχει και το ζήτημα του πώς εξελίχθηκε αυτό το αποτέλεσμα μέσα στον χρόνο· τα περιστατικά δεν παρουσιάζονται έναν μήνα αφότου λάβουν χώρα, αλλά πέντε, έξι, επτά, ακόμα και δέκα χρόνια αφότου πρωτοαναφερθούν. Επομένως, πρέπει -επίσης- να ελέγξουμε πώς εξελίχθηκαν τα πράγματα και πού κατέληξαν.

Ποιες είναι οι πιο συχνές ασθένειες;
Αρχικά, πρέπει να πούμε ότι υπάρχουν κάποιες περιπτώσεις όπου απλώς κάτι συνέβη, όπως πνιγμοί, πυροβολισμοί, ηλεκτροσόκ, κεραυνοί που μπορούν να σε ψήσουν. Απ' την άλλη, υπάρχουν και περιπτώσεις όπου κάποιος ασθενής υποφέρει από μία ασθένεια και παρόλο που υποβάλλεται στην κατάλληλη θεραπεία, η κατάστασή του χειροτερεύει με τον καιρό. Τότε, ξαφνικά, η ασθένεια εξαφανίζεται, όλα επανέρχονται στη θέση τους και ο ασθενής αναρρώνει πλήρως. Παρόλα αυτά, είναι σημαντικό να επισημάνουμε ότι το θέμα δεν είναι απλά να σώσεις ζωές, διότι αν σώσεις τον εαυτό σου αλλά καταλήξεις ημιπαράλυτος σε αναπηρικό καροτσάκι, αυτό σίγουρα δεν είναι θαύμα. Για τους γιατρούς αυτό δεν είναι ανεξήγητο.

Επαναξιολογούνται, όμως, παλιότερα θαύματα; Για παράδειγμα, ίσως να χρειάζεται να ακυρωθεί ένα θαύμα που συνέβη πριν από 1400 χρόνια, όταν η επιστήμη ήταν ακόμα πολύ πίσω.
Αναλαμβάνουμε μόνο τις περιπτώσεις που έχουν καταγραφεί από τον εικοστό αιώνα και μετά. Όλα τα υπόλοιπα είναι απλά μια προφορική παράδοση. Το ίδιο ισχύει για όλους, ακόμα και για τα θαύματα του Ιησού Χριστού, εφόσον δεν πέρασαν από ιατρική ακρόαση. Οι άνθρωποι παρακολουθούσαν και ανέφεραν ότι είχαν δει ορισμένα γεγονότα με τα μάτια τους.

Εσείς πιστεύετε στα θαύματα;
Αναγκάστηκα να αναγνωρίσω την ύπαρξή τους. Όχι μόνο γιατί είναι τόσο μικρά σε αριθμό, αλλά και γιατί κάποια από αυτά υπερβαίνουν τα όρια του σκεπτικισμού, της κριτικής, της πικρίας ή οτιδήποτε άλλο. Υπάρχουν κάποια περιστατικά που σήμερα, στο 2016, είναι 100% ανεξήγητα από ιατρικής άποψης. Όταν φτάνεις σε αυτό το σημείο, όσο και αν χτυπάς το κεφάλι σου στον τοίχο, δεν μπορείς να σκεφτείς κάτι, αν και πάντα προσπαθείς να βρεις μια εξήγηση. Οι περισσότερες περιπτώσεις, για παράδειγμα, αφορούν εσωτερικά όργανα του σώματος· κάτι τους συμβαίνει και την επόμενη ημέρα όλα είναι κανονικά. Ούτε νυστέρια, ούτε ράμματα, ούτε τίποτα. Πώς είναι δυνατόν αυτό; Δεν είναι, γιατί αν ήταν θα είχαν καταγραφεί χιλιάδες περιπτώσεις μέσα σε μια διάρκεια χιλιάδων χρόνων.

Περισσότερα από το VICE

Οι Άνδρες της Μουσικής Βιομηχανίας που Εκμεταλλεύτηκαν Γυναίκες Pop Stars Χωρίς να Τιμωρηθούν

Όταν Κατούρησα τη Ρούλα Κορομηλά στο Μπράβο

Μέσα στις Εγκαταλελειμμένες Πόλεις του Νέου Μεξικού