Οι Σωματοφύλακες της Μεξικανικής Ελίτ Έχουν Ξεφύγει από Κάθε Έλεγχο

Το θέμα δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE News.

Αν κάνει κανείς μια βόλτα στην πλούσια γειτονιά του Polanco της Πόλης του Μεξικού ένα οποιοδήποτε μεσημέρι θα τους δει: μικρές ομάδες «φουσκωτών», όλοι τους ντυμένοι με γκρι ή μπλε κοστούμια, που συχνά και αρκετά επιδεικτικά επιθεωρούν ό,τι υπάρχει γύρω τους.

Η δουλειά τους είναι να προστατεύουν την ελίτ του επιχειρηματικού και πολιτικού κόσμου της χώρας από απαγωγές, ληστείες και δολοφονίες. Είναι σωματοφύλακες, ένα βασικό κομμάτι της βιομηχανίας ιδιωτικής ασφάλειας που βρίσκεται ανάμεσα στους ταχύτερα αναπτυσσόμενους τομείς της χώρας. Τις τελευταίες εβδομάδες, όμως, έχουν βρεθεί στην πρώτη γραμμή της δημοσιότητας εξαιτίας της εμπλοκής τους σε μια σειρά από γεγονότα που ξεκινούν από αδιάφορα και καταλήγουν σε θανάσιμα, κάτι που ενδεχομένως αναδεικνύει ότι θεωρούν τον εαυτό τους υπεράνω του νόμου.

«Σίγουρα υπάρχει ιδιαίτερα αυξημένη επιθετικότητα από μεριάς αυτών των σωματοφυλάκων στις μέρες μας και θεωρώ πως ο τομέας της ιδιωτικής ασφάλειας χρειάζεται καλύτερους νόμους», εξηγεί ο David Nieto, ένας 38χρονος σωματώδης πρώην στρατιώτης ο οποίος έγινε σωματοφύλακας όταν αποχώρησε από τον στρατό το 2003. «Έχω ακούσει από εργοδότη μου να μου λέει να ξεφορτωθώ κάποιον που τον ενοχλούσε, να τον ξυλοφορτώσω. Σε τέτοιες περιπτώσεις τους λέω: αν ψάχνετε για μπράβο, μπορείτε να πάτε αλλού».

Ευγενικός και γλυκομίλητος, ο Nieto αυτή την περίοδο προστατεύει ένα διευθυντικό στέλεχος μεγάλης αυτοκινητοβιομηχανίας, δουλεύοντας για μια εταιρεία security η οποία έχει «ξεκάθαρους κανόνες» σχετικά με τη χρήση βίας, καθώς και γενικότερα με το τι επιτρέπεται και τι όχι.

«Αυτό όμως δεν συμβαίνει πάντα», παραδέχεται σχετικά με το επάγγελμά του.

Πέρυσι, τα τοπικά media αναφέρθηκαν εκτενώς σε μια σειρά ξεχωριστών γεγονότων στα οποία σκοτώθηκαν άνθρωποι από σωματοφύλακες στο Mexico City. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι σωματοφύλακες πυροβόλησαν και σκότωσαν υποτιθέμενους ληστές, αλλά συχνά παραμένουν σοβαρές αμφιβολίες σχετικά με το εάν η χρήση βίας ήταν υπερβολική.

Οι εν λόγω σωματοφύλακες, ευρύτερα γνωστοί ως Guaruras, έχουν επίσης συνδεθεί με θανάτους που δεν γίνεται να αποδοθούν στην ένταση μιας τεταμένης στιγμής. Τον περασμένο μήνα, ο γενικός εισαγγελέας της πολιτείας της Puebla, στα ανατολικά της Πόλης του Μεξικού, ανακοίνωσε πως έπειτα από έρευνα σχετικά με την εξαφάνιση έξι ατόμων, οι αρχές είχαν ανακαλύψει πως ένας επιχειρηματίας της περιοχής είχε διατάξει τη δολοφονία τους ως αντίποινα για μια βίαιη ληστεία. Σύμφωνα με το πόρισμα της έρευνας, ο επιχειρηματίας έστειλε τους σωματοφύλακές του να απαγάγουν, να βασανίσουν, να δολοφονήσουν, να ακρωτηριάσουν και εν συνεχεία να κάψουν τα θύματα.

Ούτε οι δολοφονίες στην Πόλη του Μεξικού ούτε το φρικτό συμβάν στην Puebla, βέβαια, έλαβαν την ίδια δημοσιότητα που έλαβε το επεισόδιο που διαδραματίστηκε τον περασμένο μήνα στην περιοχή Miguel Hidalgo της Πόλης του Μεξικού, εκεί που βρίσκεται τo Polanco. Η διαφορά ήταν πως το συγκεκριμένο συμβάν εκτυλίχθηκε ζωντανά στο Periscope.

H ιστορία αφορούσε έναν ντόπιο υπάλληλο της κυβέρνησης, τον Arne Aus den Ruthen, η δουλειά του οποίου είναι να περιπολεί την περιοχή και να σημειώνει προβλήματα που προκύπτουν με την αποκομιδή των σκουπιδιών και τα χαλασμένα φανάρια κυκλοφορίας. Επιπλέον, ψάχνει παραβάτες κυκλοφορίας, καθώς και άλλα άτομα που παραβιάζουν νόμους, τους οποίους και καταγράφει και εν συνεχεία αναμεταδίδει στους 50.000 followers του.

Αυτό ακριβώς έκανε και στις 10 Φλεβάρη, όταν κινηματογράφησε 4 σωματοφύλακες, τους οποίους επέπληξε επειδή είχαν παρκάρει τα αυτοκίνητά τους πάνω στο πεζοδρόμιο. Οι εκνευρισμένοι σωματοφύλακες επικοινώνησαν με τον εργοδότη τους, τον Raul Libien, έναν πλούσιο επιχειρηματία και εκδότη εφημερίδας ο οποίος διατηρεί στενούς δεσμούς με την ομοσπονδιακή κυβέρνηση.

«Δώσε μου να του μιλήσω του μαλάκα», ακούστηκε να λέει ο Libien στο βίντεο. «Δώστε του τα αμάξια και πείτε του να τα βάλει στον κώλο του».

Οι αστυνομικοί που βρίσκονταν εκεί κοντά δεν προέβησαν σε κάποια κίνηση, εμφανώς φοβισμένοι από την παρουσία των σωματοφυλάκων.

Μια εβδομάδα αργότερα, ο Aus der Ruthen πέτυχε ξανά την ίδια ομάδα να έχει παρκάρει και πάλι σε σημείο που δεν έπρεπε. Αυτήν τη φορά, όμως, οι σωματοφύλακες του επιτέθηκαν και του πήραν το κινητό τηλέφωνο. Το βίντεο από το συμβάν έγινε viral.

«Το θέμα δεν αφορά μόνο εμένα, όλοι οι πολίτες κινδυνεύουν από αυτούς τους σωματοφύλακες που δεν σέβονται τον νόμο», είπε ο Aus den Ruthen στο VICE μερικές εβδομάδες αργότερα. «Η αστυνομία δεν έκανε τίποτα, οπότε πρέπει εμείς να κατακρίνουμε τέτοιες συμπεριφορές. Δεν υπάρχει νόημα στην ύπαρξη της νομοθεσίας αν οι αστυνομικοί φοβούνται να αντιμετωπίσουν αυτούς τους σωματοφύλακες αλλά και τους εργοδότες τους όταν αυτοί παραβιάζουν τον νόμο».

Η αγανάκτηση που υπάρχει για την αλαζονεία που επιδεικνύει η μεξικανική πολιτική και επιχειρηματική ελίτ έχει αρχίσει να γιγαντώνεται τα τελευταία χρόνια, ενισχυόμενη από τα social media, καθώς απλοί πολίτες μοιράζονται με τον κόσμο εικόνες και βίντεο που δείχνουν τα «κατορθώματά» τους. Πολύ συχνά, οι μεθυσμένοι, επιθετικοί και αλαζόνες πλούσιοι της χώρας ολοκληρώνουν το πέρασμά τους από αυτά τα βίντεο με απειλές προς αυτούς που χειρίζονται την κάμερα.

Οι σωματοφύλακες, σύμφωνα με αυτούς που κατακρίνουν αυτές τις συμπεριφορές, είναι τα εργαλεία με τα οποία η ελίτ κάνει πραγματικότητα αυτές τις απειλές και τις περισσότερες φορές το σχέδιο λειτουργεί. Η δύναμη και ο πλούτος αυτών των ατόμων είναι συχνά πολύ μεγάλα για να αντιμετωπιστούν από την αστυνομία, όπως έγινε και στην περίπτωση του Aus den Ruthen.

«Οι πολιτικοί, οι επιχειρηματίες και οι διασημότητες μαζεύουν αυτούς τους αλαζόνες τύπους γύρω τους όχι επειδή φοβούνται μην τους απαγάγει κανείς, αλλά γιατί μέσω αυτών μπορούν να εξασκούν τη δύναμή τους», ανέφερε στην εβδομαδιαία του στήλη στην El Universal ο πολιτικός αναλυτής Alfonso Zarate.

O Zarate αναφέρθηκε και στο πραγματικό μέγεθος του προβλήματος.

«Τα νούμερα είναι ανησυχητικά όπως και να τα δεις, ειδικά όταν αντιληφθεί κανείς ότι έχουμε να κάνουμε με έναν άτακτο στρατό ο οποίος ξεπερνά σε ισχύ τα 544.000 άτομα που απαρτίζουν την αστυνομική δύναμη της χώρας».

Σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα του ειδησεογραφικού site Animal Politico, ο αριθμός των ιδιωτικών φρουρών που έχουν καταχωριστεί από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση έχει μεγαλώσει κατά 17.000% μέσα σε μια δεκαετία, σκαρφαλώνοντας από τα 419 άτομα το 2005, στα 73.411 άτομα φέτος. Η ίδια ραγδαία αύξηση έχει παρατηρηθεί και στους εργοδότες, μιας και πλέον υπάρχουν 1.103 εταιρείες security, αριθμός εξόχως εντυπωσιακός αν συγκριθεί με τις 310 που υπήρχαν το 2013.

Εντούτοις, το πραγματικό πρόβλημα δεν είναι οι εταιρείες και οι υπάλληλοι αυτών που έχουν καταχωριστεί από τις κυβερνητικές αρχές, αλλά όλοι αυτοί που δεν έχουν καταγραφεί.

Το Animal Politico αναφέρεται σε υπολογισμούς του National Confederation of Private Security Firms (AMESP), οι οποίοι κάνουν λόγο για αριθμό από μη καταγεγραμμένους σωματοφύλακες ο οποίος βρίσκεται μεταξύ 250.000 και 600.000 ατόμων. Οι ίδιοι υπολογισμοί κάνουν λόγο για 8.000 με 9.000 μη καταγεγραμμένες εταιρείες.

Και ενώ οι μη καταγεγραμμένες εταιρείες προφανώς και δεν χρειάζεται να ανταποκριθούν σε κάποιο νομικό πλαίσιο, ακόμα και αυτές που είναι καταγεγραμμένες δεν ελέγχονται αρκετά αυστηρά από τον νόμο.

Στις εν λόγω εταιρείες δεν επιβάλλεται να ελέγχουν το ποινικό μητρώο υποψήφιων σωματοφυλάκων ή να εφαρμόζουν ελέγχους για χρήση ναρκωτικών. Η AMESP εκφράζει μάλιστα τη δυσαρέσκειά της, λέγοντας πως αντί να εφαρμόζονται χρήσιμοι έλεγχοι και κανόνες για τις καταγεγραμμένες εταιρείες, το μόνο που εντέλει αντιμετωπίζουν είναι ένα βουνό γραφειοκρατίας.

Οι μέχρι τώρα προσπάθειες για να ελέγχεται καλύτερα ο χώρος δεν έχουν αποφέρει σημαντικά αποτελέσματα. Ο προτεινόμενος νόμος για τις ιδιωτικές εταιρείες security (National Private Security Law) έχει κολλήσει στη Γερουσία, ενώ ο δήμαρχος της Πόλης του Μεξικού, Miguel Angel Mancera, υποσχέθηκε μια σειρά από κανονισμούς οι οποίοι θα αναγκάζουν τους σωματοφύλακες και τα οχήματά τους να είναι πιο αναγνωρίσιμοι, ως απάντηση στο συμβάν με τον Aus den Ruthen, αλλά μέχρι στιγμής έχει μείνει και αυτός στα λόγια.

Μόλις ένας από τους σωματοφύλακες που ενεπλάκησαν στο συμβάν συνελήφθη, με τους υπόλοιπους να μην έχουν αντιμετωπίσει κατηγορίες και φυσικά το ίδιο συνέβη και με το αφεντικό τους, τον Raul Libien.

Για τον Salvador Camarena τα πράγματα είναι ξεκάθαρα: «Το πρόβλημα είναι πως δεν μιλάμε αρκετά για το τι πρέπει να γίνει με τους εκατοντάδες Libien που κυκλοφορούν ελεύθεροι», γράφει στην El Financiero. «Ο Aus den Ruthen είναι το σύμπτωμα, όμως η ασθένεια είναι ότι οι πολιτικοί και οι επιχειρηματίες είναι μια κατηγορία κόπανων που δεν αγγίζει κανείς».

Πίνοντας τον καφέ του σε μια ακριβή καφετέρια του Polanco, o σωματοφύλακας David Nieto συμφωνεί. Περίπου.

«Οι νόμοι είναι ανεπαρκείς και σίγουρα η νομοθεσία πρέπει να βελτιωθεί. Αλλά αυτό τελικά είναι δουλειά της κυβέρνησης. Δεν μπορείς να ζητάς από τους σωματοφύλακες να ελέγχουν και να ρυθμίζουν το ίδιο τους το επάγγελμα».

Περισσότερα από το VICE

Χιλιάδες Παιδιά Αντιμέτωπα με Άθλιες Συνθήκες στα Σύνορα της Ευρώπης

Γιατί τα Θύματα «Παγώνουν» στη Διάρκεια Σεξουαλικών Επιθέσεων;

H Καθημερινότητα των Νεαρών Γυναικών στον Ισραηλινό Στρατό