FYI.

This story is over 5 years old.

Διασκέδαση

Μάθε πώς Μπορείς να Προστατεύσεις τα Δικαιώματά σου στο Ίντερνετ

Διαδίκτυο και νομικά δικαιώματα.

Τα τελευταία χρόνια και με τη ραγδαία εξέλιξη και εξάπλωση του Διαδικτύου ως μέσο επικοινωνίας, έχουν δημιουργηθεί αρκετά νομικά θέματα. Ένα από τα πρώτα, που είδαμε να παίρνει μεγάλες διαστάσεις, ήταν αυτό της παράνομης ανταλλαγής μουσικής μέσω Διαδικτύου. Μια ιστορία που ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του '90, με τη δημιουργία του Napster και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Φυσικά, η έλευση των social media στη ζωή μας δημιούργησε -ή για να το θέσω πιο σωστά γιγάντωσε- κάποια ήδη προϋπάρχοντα ζητήματα. Πώς μπορούμε, όμως, εμείς ως χρήστες να προστατεύσουμε τον εαυτό μας; Τι πρέπει να προσέξουμε ώστε να μη βρεθούμε μπλεγμένοι, ακόμη και σαν πιθανοί υπαίτιοι καμιά φορά, σε τυχόν νομικές διαμάχες;

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Η κυρία Έλενα Σπυροπούλου, δικηγόρος και διαμεσολαβήτρια, η οποία εξειδικεύεται, μεταξύ άλλων, στο Δίκαιο του Ίντερνετ και των νέων τεχνολογιών, μας μίλησε για τυχόν θέματα που μπορούν να προκύψουν από τη χρήση του Διαδικτύου, αλλά και για τις διεθνείς και ελληνικές νομοθετικές και νομολογιακές εξελίξεις γύρω από το δίκαιο Ίντερνετ και τη νομοθεσία Ίντερνετ.

VICE: Αρχικά, θα ήθελα να σας ρωτήσω κατά πόσο καλύπτει η ελληνική νομοθεσία τον μέσο χρήστη του Διαδικτύου.
Έλενα Σπυροπούλου: Η ελληνική νομοθεσία καλύπτει απόλυτα τόσο τον μέσο χρήστη όσο και τον επαγγελματία. Μην ξεχνάμε πως το Διαδίκτυο δεν έχει καμία διαφορά από τα υπόλοιπα μέσα που χρησιμοποιούμε, είτε στις επαγγελματικές μας δραστηριότητες, είτε στην καθημερινότητά μας. Τον καλύπτει πλήρως, μιας και ο υπολογιστής είναι απλά ένα μέσο τέλεσης αδικημάτων.

Σε νομοθετικό πλαίσιο, τα τελευταία χρόνια, *έχουν αλλάξει πράγματα λόγω της αυξημένης χρήσης του Διαδικτύου;*
Σαφώς, βγαίνουν όλο και περισσότεροι νόμοι και διατάξεις που ορίζουν ειδικότερα θέματα γύρω από τη χρήση του Διαδικτύου ή άλλα θέματα που άπτονται της χρήσης του. Όπως τα προσωπικά δεδομένα, που υπάρχουν ειδικότερες διατάξεις σχετικά με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων. Δηλαδή, δεν είναι απαραίτητο να υπάρχει ειδική νομοθεσία για το Ίντερνετ. Υπάρχει νομοθεσία που είναι ειδική για πάρα πολλά ζητήματα, η οποία αλλάζει ή προβλέπει κάτι πιο συγκεκριμένο όταν η χρήση γίνεται με ηλεκτρονικά μέσα. Η νομοθεσία για τα προσωπικά δεδομένα υπάρχει εδώ και χρόνια και εξελίσσεται, όπως γίνεται μέσα στον χρόνο για πολλά θέματα. Περιμένουμε ακόμα περισσότερες νέες διατάξεις στο θέμα των προσωπικών δεδομένων, τώρα με τον νέο ευρωπαϊκό κανονισμό που τα περισσότερα θέματα με τα οποία ασχολείται αυτός έχουν να κάνουν με θέματα του Διαδικτύου, όπως η αποθήκευση αρχείων σε cloud. Η νομοθεσία υπάρχει ήδη και εξελίσσεται παράλληλα με τη τεχνολογία.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Ποια είναι τα πιο συχνά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι περισσότεροι μέσω Διαδικτύου;
Είναι πάρα πολλά τα θέματα που προκύπτουν. Απάτες μέσω υπολογιστή, χρήση πιστωτικών καρτών, προσβολές που έχουν να κάνουν με δικαιώματα βιομηχανικής ιδιοκτησίας (όπως σε domain names για παράδειγμα), είτε προσβολές πνευματικής ιδιοκτησίας (αντιγραφή ή κλοπή τραγουδιών ή ταινιών). Μια μεγάλη κατηγορία, όμως, είναι η παραβίαση προσωπικών δεδομένων μιας και γίνεται ευρύτατη χρήση του Διαδικτύου από πάρα πολύ κόσμο που δεν γνωρίζει τα δικαιώματα των άλλων - ούτε και τα δικά του. Οπότε, έχουμε προσβολές προσωπικότητας από χρήση φωτογραφιών προσώπων που δεν έχουμε την άδεια τους να χρησιμοποιήσουμε, συκοφαντικές δυσφημίσεις και εξυβρίσεις μεταξύ άλλων. Είναι πολλά τα προβλήματα που μπορούν να προκύψουν.

Υπάρχει δηλαδή πολύς κόσμος που κάνει πράγματα τα οποία δεν αντιλαμβάνεται πως είναι παράνομα;
Ναι, μάλιστα, αλλά αυτός δεν είναι απαραίτητα ο μέσος χρήστης. Μπορεί να είναι κάποιος εξειδικευμένος χρήστης. Το γεγονός, για παράδειγμα, πως η αντιγραφή ενός άρθρου απαγορεύεται χωρίς την άδεια του δημιουργού, δεν ήταν γνωστό, ούτε καν σε επαγγελματίες δημοσιογράφους με τους οποίους είχα την τιμή να μιλήσω πριν από λίγα χρόνια στην ΕΣΗΕΑ. Ακόμα και αυτοί δεν γνώριζαν πως το να αντιγράφεις ένα άρθρο, κάνοντας απλά μια αναφορά στη πηγή, δεν είναι νόμιμο δίχως την άδεια του ανθρώπου που το έχει γράψει. Με αυτό, θέλω να πω ότι ακόμη και ένα εξειδικευμένο κοινό δεν ήταν απόλυτα ενημερωμένο για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του, πόσο μάλλον ο μέσος χρήστης, ο οποίος νομίζει πως όταν έχει τη φωτογραφία του φίλου του, μπορεί και να τη δημοσιεύσει.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Υποθέτω, λοιπόν, πως τα social media αποτελούν βασική πηγή προβλημάτων.
Ακριβώς, είναι ένας χώρος στον οποίο γίνονται πάρα πολλές παραβιάσεις οι οποίες προέρχονται από την άγνοια του ίδιου του χρήστη. Όπως προείπα, κάτι πολύ συνηθισμένο είναι η δημοσίευση φωτογραφιών. Όλοι νομίζουν πως επειδή ο φίλος τους δεν αρνήθηκε να τον φωτογραφήσουν, έχουν αυτομάτως το δικαίωμα να ανεβάσουν την εν λόγω φωτογραφία. Αυτό είναι λάθος.

Οι κανόνες που αποδεχόμαστε στα social media, συνήθως χωρίς να τους διαβάσουμε, πόσο μας καλύπτουν;
Αρκετά, αρκεί να τους διαβάζεις. Αν τους διαβάσει κάποιος, καταλαβαίνει πάρα πολύ καλά τι συμβαίνει. Oι όροι χρήσης των social media, σου λένε ευθέως πως για να ανεβάσεις υλικό σε αυτά πρέπει να είσαι ο δικαιούχος. Είτε να έχεις βγάλει εσύ μια φωτογραφία, για παράδειγμα, είτε να έχεις τα πνευματικά δικαιώματα σε αυτή. Αν φωτογραφίζεις κάποιον άλλο, πρέπει να έχεις την άδειά του. Επίσης, σου λέει, «αν ανεβάσεις υλικό και μετά αποφασίσεις να το σβήσεις, εμείς θα το σβήσουμε, όμως αυτό μπορεί να παραμείνει δημοσιευμένο κάπου αλλού». Για παράδειγμα, στον τοίχο κάποιων άλλων προσώπων. Δηλαδή, δεν μπορεί να γίνει αυτόματη διαγραφή αυτού του υλικού. Αν κάτσει και διαβάσει κανείς τους όρους χρήσης, θα δει ποια είναι τα όριά του. Το θέμα είναι, όμως, πως κανείς δεν το κάνει.

Ουσιαστικά, λέτε πως όλοι όσοι χρησιμοποιούμε το Διαδίκτυο πατάμε σε λεπτές γραμμές του νόμου.
Ναι, αυτές γίνονται λεπτές λόγω του γεγονότος πως το μέσο μας προσφέρει μεγάλη ευκολία, μπροστά στην οποία ο κόσμος δεν σκέφτεται τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του περισσότερο. Το μέσο δεν αλλάζει σε τίποτα τον νόμο. Πριν αρκετά χρόνια, στις σχολές, οι φοιτητές αντέγραφαν στα φωτοτυπεία ολόκληρα βιβλία. Αυτό όμως απαιτούσε μια ολόκληρη διαδικασία. Θα μπορούσε, υποθετικά, η αστυνομία να μπει σε αυτά τα μαγαζιά και να συλλάβει τους φοιτητές αλλά και τους ιδιοκτήτες των μαγαζιών. Το ίδιο πράγμα είναι και αυτό που συμβαίνει σήμερα στο Διαδίκτυο, απλώς είναι τόσο εύκολο να το κάνεις που ξεχνάς ότι είναι παράνομο. Δηλαδή, ο χρήστης, μπροστά στην ευκολία του copy-paste, δεν προλαβαίνει να σκεφτεί αν έχει το δικαίωμα να κάνει αντιγραφή και αναδημοσίευση.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Το γεγονός ότι ένας καλλιτέχνης έχει ανεβάσει το έργο του σε σελίδες όπως το Υoutube, δεν μου δίνει το δικαίωμα αυτομάτως να ποστάρω τη μουσική του;
Όχι τόσο «αυτομάτως» όσο νομίζουμε, ωστόσο, πράγματι, οι τελευταίες αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου έχουν αποφανθεί πως δεν είναι «καινούρια δημοσίευση» η δημοσίευση περιεχομένου που έχει ανεβεί ήδη στο Διαδίκτυο, επειδή απευθύνεται στο ίδιο κοινό. Έτσι, ένα τραγούδι που έχει ανεβεί στο Υoutube, μπορεί να δημοσιευθεί ξανά, σε άλλη πηγή, χωρίς αυτό να θεωρηθεί παραβίαση. Αν ο δικαιούχος του κομματιού όμως, το έχει ανεβάσει σε προστατευμένο website όπου για να το αποκτήσεις ή να το ακούσεις πρέπει να εγγραφείς με user name και password ή να πληρώσεις, ισχύουν άλλα πράγματα σε περίπτωση που ο χρήστης παραβιάσει αυτή τη διαδικασία.

Είναι συχνές οι αναφορές σχετικά με σελίδες εκφοβισμού, ψεύτικων προφίλ, bullying και εξυβρίσεων;
Βεβαίως.

Σε ποιες ηλικίες κυρίως;
Ακόμα και σε μικρά παιδιά συμβαίνουν αυτά, γι' αυτό οι γονείς πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί και να επιμορφώνουν το παιδί σχετικά με το Διαδίκτυο. Κυρίως, θα πρέπει να περάσουν το μήνυμα στο παιδί πως, με την παραμικρή ενόχληση, θα πρέπει να απευθύνεται σε αυτούς ή τους δασκάλους του. Αυτά τα φαινόμενα όμως, δεν συμβαίνουν μόνο σε παιδιά. Συμβαίνουν σε χώρους εργασίας, σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας και, γενικά, σε ενήλικες.

Ποια είναι τα πρώτα βήματα που πρέπει να κάνω αν βρω ένα προφίλ ή site με υλικό που με διαβάλλει;
Έχει να κάνει και με το πού θα το δεις, επειδή κάποιες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης προβλέπουν ειδικούς τρόπους αντίδρασης για αυτές τις περιπτώσεις. Πριν κάνεις το ο,τιδήποτε, θα πρότεινα να κρατήσεις αντίγραφα αυτών των εικόνων. Δηλαδή, να κάνεις print screen κρατώντας όλα τα αποδεικτικά στοιχεία της παραβίασης και μετά, φυσικά, να απευθυνθείς στον νομικό σου σύμβουλο. Θα αναφέρω ξανά, να διαβάζει ο κόσμος τους όρους χρήσης που αποδέχεται και οι γονείς, να είναι παρόντες όταν το παιδί μπαίνει στο Ίντερνετ και να έχουν τον υπολογιστή σε κοινόχρηστο μέρος του σπιτιού.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Τίθεται θέμα παιδικής πορνογραφίας μέσω Διαδικτύου στην Ελλάδα;
Δεν θα έλεγα πως είμαστε από τις χώρες που παρουσιάζουν ευρεία εμφάνιση του αδικήματος. Υπάρχουν κάποιες υποθέσεις, τις οποίες σίγουρα έχετε ακούσει μιας και παίρνουν μεγάλη δημοσιότητα, όμως σε καμία περίπτωση δεν είμαστε χώρα παραγωγής τέτοιου υλικού. Νομίζω, μάλιστα, πως δεν έχει υπάρξει ποτέ υπόθεση παραγωγής πορνογραφικού υλικού στην Ελλάδα. Είμαστε χώρα διακίνησης κυρίως, το οποίο φυσικά δεν μειώνει τη σοβαρότητα της κατάστασης, όμως ακόμα και εκεί δεν είμαστε από τις χώρες με μεγάλο πρόβλημα. Σε αυτό το σημείο, θα ήθελα να επισημάνω πως πάρα πολύ μεγάλο κομμάτι της διακίνησης αυτού του υλικού γίνεται εν αγνοία των χρηστών και αυτό επειδή χρησιμοποιούν προγράμματα ανταλλαγής αρχείων, των οποίων δεν γνωρίζουν καλά τη χρήση. Δηλαδή, δεν γνωρίζουν πως, κατεβάζοντας, συγχρόνως διαμοιράζουν. Τέτοιο υλικό μπορεί να κατέβει και μέσω τυχαίων αναζητήσεων. Όταν το υλικό κατεβαίνει και μοιράζεται ταυτόχρονα, μπορεί να μπλέξεις σε υπόθεση διακίνησης παιδικής πορνογραφίας δίχως να το έχεις αντιληφθεί και δεν είναι ούτε μία, ούτε δύο, οι περιπτώσεις που άνθρωποι, από το πουθενά, έχουν φτάσει στα δικαστήρια.

Επισκεφθείτε εδώ το site της Έλενας Σπυροπούλου.

Περισσότερα από το VICE

Πράγματα που θα Έπρεπε να Συμβούν στο Reunion του «Friends»

We're Loud Athens: Rock n' Roll και Κρίση στην Ελλάδα

Ένα Ομιχλώδες Ταξίδι στην Τουρκία

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.