Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE UK.

Η πρώτη μου φορά ήταν προς το τέλος του Star Wars: Knights of the Old Republic. Τσάντισα μερικά άτομα στην ομάδα μου, μιας και την είδα Χίτλερ του διαστήματος και θέλησα να ανατρέψω τον Sith αρχηγό μας. Ανάμεσά μας ήταν η Mission Vao, μια 14χρονη Twi'lek και ο καλύτερος Wookie φίλος της, ο Zaalbar. Η Mission απείλησε πως θα φύγει, οπότε έπαιξα με το μυαλό του Zaalbar και τον έπεισα να την σκοτώσει. Όταν στράφηκε κι αυτός εναντίον μου τον σκότωσα με ένα force choke. Dark Side, όχι μαλακίες.

Όλοι έχουμε κάνει άσχημα πράγματα σε βιντεοπαιχνίδια. Ποιος δεν έχει θυσιάσει μερικούς Sims σε ένα δωμάτιο χωρίς πόρτες; Βάζω στοίχημα ότι τους δώσατε τα ονόματα των φίλων σας κιόλας, παλιοαρρωστάκια. Λέει όμως κάτι μια πιθανή κακή μας συμπεριφορά σε έναν ψηφιακό κόσμο σχετικά με την προσωπικότητά μας ή είναι απλά μια άσκηση μέσω της οποίας τεστάρουμε τα όρια; Ο Chris Ferguson, ένας καθηγητής ψυχολογίας ο οποίος έχει γράψει εκτενώς για την βία στα video games, πιστεύει ότι πιθανόν να είναι ένας συνδυασμός αυτών των δύο.

«Ένα θέμα που υπάρχει με τα video games είναι αυτή η άποψη πως οι περισσότεροι παίκτες αντιδρούν με κάποιου γενικευμένους και αναμενόμενους τρόπους», ξεκινά ο Ferguson. «Κάποια από αυτά τα στοιχεία, όπως αυτά τα οποία συλλέχθηκαν με βάση το The Walking Dead της Telltale, υπονοούν πως οι περισσότεροι παίκτες επιλέγουν να κάνουν σωστά και καλά πράγματα. Σίγουρα όμως τα video games μας παρέχουν ένα ασφαλές περιβάλλον, στο οποίο μπορούμε να δοκιμάσουμε μια πιο σκοτεινούς ρόλους».

Μελέτες έχουν δείξει πως οι άνθρωποι που αποδεσμεύονται συναισθηματικά από τα video games είναι πιο επιρρεπείς στο να ακολουθήσουν ηθικά διαβλητούς δρόμους. Από την άλλη, εκείνοι που διαλέγουν τον «σωστό» δρόμο είναι πιο πιθανόν να απολαύσουν περισσότερο το παιχνίδι, μιας και έχουν επενδύσει σε αυτό συναισθηματικά. Συχνά δικαιολογούμε την ύπαρξη «κακών» ή βίαιων πράξεων μέσα στα video games με το γνωστό «έλα μωρέ, παιχνίδι είναι», αλλάζοντας ουσιαστικά τον ρόλο μας από συμμετέχοντα σε απλό παρατηρητή, αλλά έστω κι έτσι πολλές φορές επιλέγουμε να παίζουμε με αυτόν τον τρόπο.

«Υπάρχει κόσμος που είναι πιο ανοιχτός στο να εξερευνήσει την σκοτεινή πλευρά του ανθρώπου», συνεχίζει ο Ferguson. «Δεν υπάρχει κάποιο δεδομένο «προφίλ» για τέτοιες ενέργειες. Είναι περίπου σαν να ζητάς από έναν δάσκαλο να αναφέρει εκείνους τους μαθητές που γράφουν πιο «σκοτεινές» ιστορίες. Δεν είναι απαραίτητο ότι θα σου δώσει μια ξεκάθαρη εικόνα».

Αλλάζει όμως το παραπάνω όταν οι επιλογές σου δεν είναι ξεκάθαρες; Το γεγονός ας πούμε ότι μπορείς να κάνεις harvest τις Little Sisters στο BioShock είναι απαίσιo, αλλά σου δίνει κάποια πλεονεκτήματα και είναι μια ξεκάθαρη επιλογή που σου παρέχει το παιχνίδι. Παρόμοιες επιλογές υπάρχουν και στα sandbox games όπως το Grand Theft Auto V, αλλά σε αυτά δεν σου παρουσιάζονται τόσο ξεκάθαρα.

«Κάπως έτσι έχει παρεξηγηθεί το GTΑ στα media. Έχει επικρατήσει η ιδέα πως είναι απλά ένα παιχνίδι αόριστης βίας χωρίς επιπτώσεις, αλλά δεν είναι έτσι τα πράγματα», λέει ο Ferguson. «Έστω κι έτσι όμως, ένα sandbox game που δεν σε αποτρέπει από το να κάνεις πιο σκοτεινές πράξεις, μπορεί εξίσου να σου δώσει την ευκαιρία να εξερευνήσεις διαφορετικούς ρόλους σε ένα ασφαλές περιβάλλον. Παρόμοιες επιλογές βρίσκουμε και σε παιχνίδια RPG όπως το Dungeons & Dragons για παράδειγμα, όπου μπορείς να επιλέξεις είτε καλούς, είτε κακούς χαρακτήρες.

Ουσιαστικά αυτό το οποίο τονίζει ο Ferguson είναι πως τα video games, μας παρέχουν ένα μέσο απόδρασης. Κάποιες φορές θες να είσαι ο τύπος που σώζει τον κόσμο και κάποιες φορές θέλεις να είσαι αυτός που τον τινάζει στον αέρα.

«Η ουσία είναι αν το παιχνίδι μπορεί να πει μια ενδιαφέρουσα ιστορία, όχι το αν θα μας βάλει στο τριπάκι να προβάρουμε συμπεριφορές που θα είχαμε και στην πραγματική μας ζωή», συνεχίζει ο Ferguson. «Οι πιο σκοτεινές ιστορίες μπορεί να είναι το ίδιο ενδιαφέρουσες με τις πιο «σωστές». Είναι σαν τις ταινίες τρόμου, οι οποίες σου παρέχουν την δυνατότητα να αντιμετωπίσεις την αρνητική πλευρά της ζωής, να αντιμετωπίσεις όλα αυτά που σε φοβίζουν και σε αγχώνουν κατά πρόσωπο».

«Σίγουρα έχουμε ένα σκοτεινό κομμάτι μέσα μας από την φύση μας, κάτι που άλλωστε εξηγεί το γιατί μας ελκύει η βίαιη τέχνη», συνεχίζει ο Ferguson, «και δεν αμφιβάλλω πως οι άνθρωποι με πιο σκοτεινές προσωπικότητες, μπορεί κάλλιστα να ελκύονται στους πιο σκοτεινούς ρόλους που τους παρέχουν τα media. Αλλά το να κάνεις κακές πράξεις σε ένα παιχνίδι, δεν σημαίνει απαραίτητα κάτι ανησυχητικό. Μπορεί απλά να είναι μια δοκιμή ρόλου, ή η συνέχιση μιας σεναριακής τροπής που μας ενδιαφέρει. Για άλλους μπορεί να είναι κάτι που απλά τους διασκεδάζει, η παραβίαση δηλαδή των κανόνων μέσα σε ένα ασφαλές περιβάλλον, μπορεί να τους φαίνεται αστεία. Πάρτε για παράδειγμα το Elf Bowling».

Είτε το παιχνίδι οδηγείται από το σενάριό του, είτε είναι sandbox, διαφαίνεται πως ο τρόπος που επιλέγουμε να παίξουμε, είναι απλά ο τρόπος με τον οποίο θέλουμε να ξετυλίξουμε μια ιστορία, οπότε δεν είναι ανάγκη να μας ανησυχεί και τόσο. Υπάρχει όμως ένα όριο σε όλο αυτό και αυτό αφορά την εισαγωγή ενός άλλου ανθρώπου στο παραπάνω σενάριο.

Υπάρχουν ιστορίες στο διαδίκτυο, που αφορούν κόσμο που στήνει εικονικούς βιασμούς στο DayZ. Κάτι τέτοιο μπορεί να μην παρέχεται από το σύστημα του παιχνιδιού, αλλά αυτό δεν έχει σταματήσει παίκτες από το να επεμβαίνουν στα animations και στο positional voice chat για να μπορούν να το κάνουν. Η μαρτυρία μιας γυναίκας σχετικά με ένα τέτοιο συμβάν, είναι ιδιαίτερα τρομακτική.

«Όταν οι πράξεις μας αφορούν άλλους παίκτες, εκεί τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά», παραδέχεται ο Ferguson. «Η έννοια του ασφαλούς χώρου υπονοεί πως κανείς δεν μπορεί να γίνει στόχος κάποιας ανεπιθύμητης για αυτόν ενέργειας». Πρέπει να θυμόμαστε πως, όπως και στην κανονική ζωή, κάποιοι από τους ανθρώπους που θα συναντήσουμε online θα είναι μαλάκες, που απλά θα κάνουν μαλακίες.

«Η ανωνυμία και η υποτιθέμενη αποχή συνεπειών μπορεί να επιτρέψει σε κόσμο να συμπεριφερθεί αρνητικά με μεγαλύτερη συχνότητα, οπότε μιλάμε για κάτι με το οποίο έρχονται αντιμέτωπα τα online communities. Το «griefing» δεν είναι κάτι τόσο καινούργιο. Θεωρώ πως αυτό που υπονοεί η ιστορία του DayZ είναι πως το να μπορείς να ασκείς δύναμη και επιρροή πάνω σε έναν άνθρωπο μπορεί να γοητεύσει και άρα πάντα υπάρχουν άνθρωποι που θα αποζητούν κάτι τέτοιο, σε κάποια μορφή του».

Θυσιάζοντας μια Little Sister στο 'BioShock'.

Τι λένε λοιπόν οι επιλογές σου μέσα σε ένα video game για σένα; Αν σου αρέσει το σκοτάδι περισσότερο από το «σωστό»; Ίσως απλά σου αρέσουν οι πιο σκοτεινές ιστορίες, ίσως είσαι περισσότερο αποδεσμευμένος συναισθηματικά από τα παιχνίδια που παίζεις συγκριτικά με άλλους. Πέραν τούτου, ίσως απλά ψάχνεις κάποιες πιο ουσιώδεις αλληλεπιδράσεις, οι οποίες πάνε πέρα από την βία, γιατί πολύ απλά καμιά φορά ίσως χρειάζεσαι και ένα διάλειμμα από όλο το χάος που συναντάς.

Όσο για εκείνους για τους οποίους τα παραπάνω δεν είναι αρκετά; Για εκείνους που απλά θέλουν να λούζονται το σκοτάδι και να grief-άρουν άλλους παίκτες για να την βρουν σαδιστικά; Τι γίνεται αν ανήκεις σε αυτούς; Ε, δεν νομίζω ότι χρειάζεσαι τον Chris Ferguson για να στο εξηγήσει. Είσαι απλά τελείως μαλάκας.