Tο Συνθετικό Ναρκωτικό που Έχει «Γονατίσει» την Ρωσία

Ο Ilya στέκεται δίπλα σε ένα παγκάκι, κοντά στην πλατεία Pushkin της Μόσχας και βάζει ένα κομμάτι μιας πράσινης ουσίας στην άκρη του τσιγάρου του. Καπνίζοντάς το, ο Ilya «χάνεται» για τα επόμενα 15 λεπτά, γνωρίζοντας μια εμπειρία που μοιάζει με το μεθύσι, καθώς χάνει την αίσθηση του χώρου, του χρόνου, της ομιλίας και των άκρων του.

Μόλις έχει χρησιμοποιήσει μια ουσία που λέγεται spice, ένα καπνιστικό μείγμα ναρκωτικών ουσιών που ψεκάζεται πάνω σε «αθώα» βότανα. Το αποτέλεσμα μοιάζει λίγο στην μαριχουάνα. Δύο χρόνια μετά την πρώτη του δοκιμή, ο Ilya θα πεθάνει σε ηλικία 35 ετών, μετά από μια υπερβολική δόση βότκας, ηρωίνης και spice, μέσα στο σπίτι που μοιραζόταν με τον αδερφό του και τη μητέρα του. Ο αδερφός του, που είχε καπνίσει και αυτός spice το ίδιο βράδυ μαζί με τον Ilya, βρίσκεται πλέον σε κλινική αποτοξίνωσης.

Τους τελευταίους μήνες, το spice έχει οδηγήσει στο νοσοκομείο πάνω από 700 Ρώσους, ενώ έχει προκαλέσει τουλάχιστον 24 θανάτους, αναγκάζοντας τις αρχές να κυνηγήσουν το εμπόριο μιας ουσίας που έχει αντικαταστήσει πλέον σε επικινδυνότητα τόσο την ηρωίνη, όσο και το περίφημο krokodil που κάνει τους χρήστες να σαπιζουν.

O Yevgeny Roizman, ο δήμαρχος του Yekaterinburg, της τέταρτης σε μέγεθος πόλης της χώρας και ένας από τους ιδρυτές του ιδρύματος City Without Drugs, δηλώνει πια πως «η ηρωίνη είναι πλέον ένα πρόβλημα που ανήκει στον παρελθόν της Ρωσίας», καθώς το spice χρησιμοποιείται πολύ περισσότερο και προσελκύει νεαρότερους χρήστες.

«Ο κόσμος δεν ξέρει τι καπνίζει και για αυτό το λόγο τα αποτελέσματα είναι τόσο ολέθρια», δήλωσε ο Roizman στο VICE News. «Τους φέρνουν στα ψυχιατρεία και δεν ξέρουν τι να τους κάνουν, καθώς οι περισσότεροι χρήστες της ουσίας συνήθως τρελαίνονται. Το spice προκαλεί τεράστιες ψυχολογικές ζημιές».

Το spice μπήκε στα δελτία ειδήσεων της Ρωσίας στα τέλη του Σεπτέμβρη, όταν 150 χρήστες της ουσίας δηλητηριάστηκαν και τέσσερις πέθαναν στην ευρύτερη περιοχή του Kirov, μεταξύ των οποίων και ένας 15χρονος, ο οποίος μετά από χρήση spice κοντά στις όχθες ενός ποταμού, έπεσε στο νερό και πνίγηκε. Το φαινόμενο σύντομα απέκτησε χαρακτηριστικά επιδημίας, καθώς έξι χρήστες της ουσίας πέθαναν στο Surgut της Σιβηρίας, άλλοι δύο στο Komi Republic, ενώ πολλοί ακόμα χρήστες spice σε όλη την χώρα δηλητηριάστηκαν. Μια 16χρονη μετανάστρια από το χτυπημένο από τον πόλεμο Luhansk της ανατολικής Ουκρανίας, πέθανε τον Οκτώβριο στο Krasnodar της νότιας Ρωσίας, μετά από χρήση spice.

Ρωσικά μέσα ενημέρωσης αναφέρουν πως οι χρήστες του spice οδηγούνται στη αυτοκτονία, με μια γυναίκα εθισμένη στην ουσία να δηλώνει χαρακτηριστικά στην εφημερίδα Guardian: «Μια μέρα, σηκώθηκα και κατάλαβα ότι ο μόνος τρόπος να δραπετεύσω από αυτήν την εφιαλτική ζωή, ήταν να δολοφονήσω και τα δύο μου παιδιά και μετά να αυτοκτονήσω. Ήταν απόλυτα ξεκάθαρο στο μυαλό μου πως ήταν η μόνη μου επιλογή. Ευτυχώς με σταμάτησε ο άντρας μου και με ηρέμησε, αλλά τι συμβαίνει με αυτούς που δεν έχουν κάποιον να τους υποστηρίζει;»

Τον Οκτώβριο, ο διευθυντής της Ομοσπονδιακής Αρχής Ελέγχου Ναρκωτικών Ουσιών Viktor Ivanov, δήλωσε πως από τις 19 Σεπτεμβρίου μέχρι τώρα, οι διάφορες μορφές του spice έχουν δηλητηριάσει 700 άτομα και έχουν οδηγήσει στον θάνατο τουλάχιστον 24 πολίτες της χώρας. Αυτές οι θανατηφόρες παρτίδες του spice, περιέχουν ένα νέο ναρκωτικό, το MDMB (N)-Bz-F, το οποίο δεν υπάρχει στην κυβερνητική λίστα απαγορευμένων ουσιών και άρα δεν είναι παράνομο. Το ναρκωτικό μπορεί να βρεθεί και διαδικτυακά, ενώ πωλείται και στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Οι αρχές έχουν εξαπολύσει μια τεράστια επιχείρηση με στόχο την διάλυση του κυκλώματος spice και μέχρι στιγμής έχουν συλλάβει 20 άτομα που κατηγορούνται για την εμπορία της ουσίας, αλλά όπως παραδέχεται ο Ivanov, «το μέγεθος του προβλήματος, ολοένα και μεγαλώνει». Κατηγόρησε την «ξένη μαφία» για το μαζικό εμπόριο του spice, καθώς και την ανικανότητα των αρχών της χώρας να παρακολουθήσουν τις διαρκείς αλλαγές στις χημικές φόρμουλες της νέας γενιάς ναρκωτικών που χρησιμοποιούνται στο spice.

H ρωσική κρατική τηλεόραση έχει αφήσει υπονοούμενα πως πίσω από την επιδημία του spice κρύβονται συμμορίες από την γειτονική Ουκρανία, αυξάνοντας βέβαια την ήδη υπάρχουσα ένταση μεταξύ των δύο χωρών. Ο Dmitry Kiselyov, ένας σχολιαστής του Rossiaya-1 που δεν κρύβει τις φανατικά αντι-ομοφυλόφιλες και αντι-δυτικές απόψεις του, έδειξε κατά την διάρκεια του ενθέτου του τέσσερις άντρες, λέγοντας πως ήταν Ουκρανοί έμποροι της ουσίας spice, οι οποίοι είχαν συλληφθεί στο Surgut. «Πριν τρεις εβδομάδες τους πλησίασαν στο Nikolayev και με αμοιβή 3.000 δολαρίων το μήνα, τους έστειλαν να δουλέψουν στην Ρωσία», ακούγεται να λέει η φωνή στο ρεπορτάζ του Kiselyov. Στο ίδιο ρεπορτάζ, μαθαίνουμε πως το spice παράγεται στην Κίνα.

Μεταξύ άλλων, ο Ivanov έχει προτείνει την θέσπιση νέων κανονισμών που θα επέτρεπαν στην Ομοσπονδιακή Αρχή να απαγορεύσει επί μια τριετία, οποιαδήποτε ουσία θα μπορούσε να θεωρηθεί ναρκωτική. Άλλη μια πρόταση της Αρχής, αφορά την αύξηση της ποινής φυλάκισης για την εμπορία spice στα οκτώ χρόνια.

Ο βουλευτής του Φιλελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος της Ρωσίας Roman Khudyakov, πρότεινε πρόσφατα την επαναφορά της θανατικής ποινής ειδικά για τους εμπόρους της ουσίας.

Όμως παρά τις επιχειρήσεις και τις νομοθετικές προτάσεις, το spice παραμένει μια ουσία που εύκολα μπορεί να βρει κάποιος ακόμα και στην καρδιά της Μόσχας, όπως δήλωσαν στο VICE News Μοσχοβίτες που έχουν δοκιμάσει την ουσία. Τα τηλέφωνα διαφόρων εμπόρων υπάρχουν σε διαδικτυακά φόρα καθώς και ιστότοπους που δηλώνουν πως πωλούν καπνιστικά μείγματα. Η Ulyana, μια κάτοικος Μόσχας που αρνήθηκε να μας δώσει το επώνυμό της, μας είπε πως το ναρκωτικό μπορεί να το αγοράσει κάνεις μέχρι και από ορισμένα περίπτερα.

«Αν ξέρεις τι ψάχνεις, πας στο παράθυρο, δίνεις 500 ρούβλια, του λες να σου δώσει ένα "black square" και στο δίνουν», μας είπε χρησιμοποιώντας έναν χαρακτηριστικό όρο του δρόμου, που προέρχεται από το μαύρα πακετάκια μέσα στα οποία πωλούνται οι δόσεις του spice.

H Ulyana κάπνιζε spice για λίγο, αλλά το παράτησε γρήγορα όταν μια κρίση παράνοιας την έκανε να καταλάβει πως η χρήση της ουσίας είχε πολύ πιο σοβαρές παρενέργειες από την μαριχουάνα.

«Αισθάνεσαι χάλια μετά. Το σώμα σου είναι κομμάτια και δεν αντλείς καμία ευχαρίστηση από αυτό», μας είπε. «Αν όμως κάποιος το έχει βάλει σκοπό να πεθάνει, τότε υπάρχει σε αφθονία και είναι φτηνό».

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.