Een gezellig giftige rondleiding door de Chemical Valley in Canada

Meer dan zestig olieraffinaderijen en petrochemische fabrieken vormen samen een soort ontmenselijkt landschap, zo’n 25 kilometer bij de vallei vandaan. Dit is zo’n 40% van Canada’s totale chemische industrie. De lucht is een van de meest vervuilde luchten van Noord-Amerika, en de chemische stank bevestigt dit. Het is een giftige cocktail van zwaveldioxide, koolstofmonoxide, stikstofdioxide, tolueen, benzeen, styreen, kwik, lood, nikkel en al het andere dat je liever niet inademt. Het wordt bezoekers aangeraden om een gasmasker of mondkapje te dragen.

Het idee van een wandeltour door de Chemische Vallei, de Toxic Tour, was dan ook absurd. De tour is aangesloten bij Idle No More (een rechtengroepering van First Nation), en leidt wandelaars rond op een plek waar ze eigenlijk beter niet konden komen; een landschap vol enorme, industriële gevaartes, dampend met gif. Het is het soort gebied dat normaal wordt aanschouwd vanachter gesloten autoramen, ook al komt de giftige stank zelfs door gesloten voertuigen binnen. De voornaamste doorweg in de vallei, Vidal Street, zit meestal vol files van auto’s en vrachtwagens. En ironisch genoeg zit het enige fietspad naar South Sarnia ook op deze weg. Dit fietspad is onderdeel van een grotere en halfbakken poging om de vallei een gezonde plek te doen lijken. Ook bussen zijn voorzien van slogans als “Denk groen, neem de bus”, terwijl de bordjes op de parkeerplaatsen van de chemische bedrijven werknemers aanmoedigen met “Blijf fit, loop verder, leef langer”.

Verderop tijdens de tour heeft men alle schone groene schijn maar laten varen. Gesandwicht door de enorme Dow Chemical-, Suncor- en Shell-gebouwen ligt Aamjiwnaang, een reservaat waar ongeveer 850 mensen wonen. Het reservaat is omringd door raffinaderijen en petroleuminstallaties, die grotendeels 24 uur per dag, 7 dagen per week functioneel zijn. De inwoners zijn gewend geraakt aan het leven binnen deze industriële nachtmerrie. Ongeveer de helft van de installaties van de Chemische Vallei zijn operationeel binnen vijf kilometer van het reservaat. Sommige huizen en gemeenschapsgebouwen (zoals een basketbalveld, een honkbalveld en een kinderopvang) staan direct naast de raffinaderijen. “Als ik uit mijn raam kijk, zie ik Shell,” vertelde Ada Lockridge, een inwoonster van Aamjuwnaang.

Op ware apocalyptische wijze controleren de chemische centrales op maandagmiddag hun alarmen die afgaan bij een chemisch lek, een systeem dat bijna niet wordt gebruikt als er zich daadwerkelijk een noodsituatie voordoet. Volgens Vanessa Gray, een inwoonster van Aamjiwnaang, wier familie is verhuisd vanwege gezondheidsproblemen, gaan de sirenes alleen af “wanneer een lek wordt gerapporteerd. Dit gebeurt minder vaak dan dat ze voorkomen. Maar de mensen weten het omdat de vlammen dan veel groter worden, of als de stank veel sterker en anders wordt.”

De begraafplaatsen van Aamjiwnaang zijn geheel afgesneden van het reservaat door een enorme Suncor-faciliteit. Ze werden in eerste instantie omringd door bewakingscamera’s van Suncor om de begrafenissen vast te leggen, maar sommige camera’s werden verwijderd vanwege het protest uit de gemeenschap. Waarschuwingsborden markeren de begraven olie- en gaspijpleidingen die door Aamjiwnaang heen lopen en soms ventileren in tuintjes en in de buurt van speeltuintjes. De waterkant van Aamjiwnaang is overgenomen door Shell-faciliteiten en kijkt uit op raffinaderijen en steenkoolcentrales aan de grens van de Verenigde Staten. In een gedeelte van de St. Clair-rivier, waar Shell vloeistoffen in loost, heeft het water een ongewoon hoge temperatuur, en komt er vaak stoom en een soort benzinelucht vrij.

Terwijl Sarnia grotendeels lijdt onder de vrijlating van giftige gassen, en een groter aantal ziekenhuisbezoeken telt dan de rest van Ontario, komen alle problemen samen in Aamjiwnaang. Het reservaat is gebied dat praktisch wordt geofferd aan de industrie. Het wordt continu blootgesteld aan verontreinigende stoffen waarvan men weet dat ze kanker, cardiovasculaire aandoeningen, ademhalingsproblemen en ontwikkelings- en vruchtbaarheidsaandoeningen veroorzaken. Aamjiwnaang heeft bijvoorbeeld een miskraampercentage van 39% en een vreemde man/vrouw-verhouding qua geboortes. Er worden namelijk twee vrouwen per man geboren. Vanessa Gray legde me uit dat de gezondheid van zowel haar als haar kinderen is verbeterd sinds ze het reservaat hebben verlaten, ook al verhuisde ze naar het nabij liggende Corunna en later Sarnia, ook niet ver weg. “Een blanke gemeenschap wordt niet omringd door dit soort dingen. Stephen Harper woont hier niet naast,” zegt ze.

Het gedateerde plaatsnaambord van Aamjiwnaang stelt dat de populatie 1.800 is en verraadt daarmee de waarheid achter de bedreigde bevolking. Velen hebben het reservaat verlaten vanwege gezondheidsproblemen en lieten hierbij vaak de oudere familieleden achter. Anderen blijven omdat ze het financieel niet op kunnen brengen om te vertrekken. Maar er blijft een gemeenschap bestaan in dit vervuilde niemandsland. Voor de Toxic Tour kwamen veel toeristen, inclusief mijzelf, voorbereid met luxe gasmaskers, terwijl slechts een handjevol inwoners van Aamjiwnaang zich hieraan waagden. Vanessa Gray legde uit, “Omdat we die faciliteiten elke dag zien, is het niet zo’n big deal en raken we gewend aan het feit dat we misbruikt worden. Het is te zwaar om er iedere dag maar mee bezig te zijn.” Vanuit het perspectief van een buitenstaander is het moeilijk om dit soort plekken als iets anders dan een vleesgeworden tragedie te zien. Maar toen ze naar mijn foto’s keek, gaf Ada Lockridge een punt van kritiek: “Jammer dat je geen foto’s hebt genomen van de mooie huizen.”

Volg Michael op Tumblr.