Afgelopen zaterdag gingen Pegida en tegendemonstranten de straat op in Keulen

Anderhalve week geleden werden honderden vrouwen beroofd, bedreigd of aangerand op het plein voor de torenhoge kathedraal van Keulen. De daders werden omschreven als rond de duizend "dronken en agressieve" mannen met een "Noord-Afrikaans of Arabisch" uiterlijk.

De gebeurtenissen leidden tot een verhit debat in Duitsland, en waren koren op de molen van extreemrechtse groepen als Pegida. Op vrijdag werd de politiechef van Keulen gedwongen om af te treden. Duitsland kondigde ook aan dat 22 van de 32 verdachten asielzoekers waren. Op zaterdag kondigde bondskanselier Angela Merkel aan dat de Duitse wet zou worden veranderd om migranten die de wet overtreden makkelijker het land uit te kunnen zetten.

Op zaterdagmiddag vonden er twee afzonderlijke demonstraties plaats. De grootste werd georganiseerd door Pegida, een Duitse anti-islamgroep die iets meer dan een jaar geleden werd opgericht. Zij protesteerden tegen de opvang van vluchtelingen in Duitsland en pleitten voor strengere controles op immigratie. De politie schat dat er 1700 mensen aanwezig waren. Op ongeveer honderd meter afstand werd een tegendemonstratie gehouden, waarbij rond de 1300 mensen aanwezig waren. Onder die mensen zaten een aantal groepen die zowel tegen seksisme en seksueel geweld als de anti-immigratieretoriek van Pegida protesteerden.

Honderden politieagenten waren op de been om de gemoederen te bedaren en de twee groepen vakkundig bij elkaar vandaan te houden. Veel demonstranten werden gefouilleerd, vooral aan de kant van Pegida. De politie doorzocht ook tassen en controleerde af en toe een identiteitskaart.

De meerderheid van de Pegidademonstranten was mannelijk, hoewel er ook een paar vrouwen met kinderen aanwezig waren. Sommigen hielden borden omhoog met slogans als "Rapeugees not welcome" en "Wir sind das Volk" – een kreet die oorspronkelijk door Oost-Duitsers werd gebruikt, toen zij om hereniging met West-Duitsland schreeuwden.

De 21-jarige Alexander uit Essen zat backstage bij het Pegidapodium met zijn vader. Hij was een van de organisatoren van het evenement en sprak de menigte meerdere keren toe. Hij zei dat een van de belangrijkste veranderingen die hij het afgelopen jaar had opgemerkt was dat mensen begonnen te "praten over de problemen met de vluchtelingen. Dat konden we eerder niet, vanwege de politici." Hij zei ook dat hij vaak een nazi en een fascist wordt genoemd, maar dat hij zich hierdoor niet laat tegenhouden. "Er is werk aan de winkel."

De Duitse politie stelt zich op bij de antifascistische demonstratie in Keulen op zaterdag. Foto door Sally Hayden voor VICE News

Alexander zei ook dat hij geen racist is. Zijn moeder kwam vanuit Macedonië naar Duitsland, en beheerst de Duitse taal nog steeds niet volledig, "[ook al] heeft ze Duitse wortels," vertelde hij. "De overheid wil heel veel mensen verwelkomen, maar ze vergeten hun eigen mensen. Dat is misdadig, en we moeten dat stoppen," zei hij.

Isabelle Coppt, een 29-jarige student uit Frankfurt, vertelde aan VICE News dat ze de slachtoffers van de aanrandingen wilde steunen.

"Ik ben hier om mijn land en mijn cultuur te steunen. Het kan me niet schelen waar [de daders] vandaan komen, ik ben hier alleen maar om de vrouwen te steunen," zei ze. "Ik weet niet veel over de islam, ik ben er niet tegen. Iedereen mag natuurlijk zijn eigen religie hebben, maar ik steun geen landen waar vrouwen worden vernederd en onderdrukt." Ze voegde eraan toe dat mishandeling van vrouwen geen probleem was in "de echte Duitse cultuur."

Een van de sprekers bij de Pegidademonstratie was Tommy Robinson, voormalig leider van de English Defence League. Een man naast hem vertaalde zijn woorden naar het Duits. "Het is de plicht van iedere man om onze vrouwen te beschermen," zei Robinson. Hij bekritiseerde ook de Britse media omdat zij de Pegidademonstranten "extreemrechts" noemen.

"Er is niets extreemrechts aan het steunen van slachtoffers van verkrachting," zei Robinson.

Het luidste gejuich kreeg hij nadat hij zei: "Dit is Duitsland, niet Afghanistan. Islam is de kanker en Pegida is de remedie."

Aan de andere kant van de politiebarrières stond Lisa Loer, een 62-jarige vrouw. Ze zei dat wat er was gebeurd tijdens nieuwjaarsnacht "zeer verontrustend" was. Ze zei dat de situatie erg "ingewikkeld" is, maar dat mensenrechten – zowel die van vrouwen als van asielzoekers – gerespecteerd moeten worden. "Ze moeten leren hoe het is om hier te wonen en dat mensenrechten heel belangrijk zijn," zei Loer.

"We moeten erachter komen wat er die nacht is gebeurd. We weten het niet," voegde haar 64-jarige vriendin Angelika Hartzheim toe. Veel van de mensen waarmee VICE News sprak maakten zich zorgen omdat nog steeds niet echt duidelijk is wat er die avond gebeurde op het plein.

Een antifascistische demonstrant wordt in de boeien geslagen, nadat hij het bord van een andere demonstrant vernielde. Foto door Sally Hayden voor VICE News

De achttienjarige Jasper Von Bulowkoln zei: "We zouden iedereen moeten verwelkomen. We hebben een sterke, krachtige economie, dus we zouden iets terug moeten geven." Hij noemde Pegida "bekrompen."

Zijn klasgenootje, de zeventienjarige Anton Birkenstock, zei dat hij geloofde dat "er veel kan veranderen in een heel korte tijd, en als we hard proberen om mensen te integreren, we hun culturele waarden ook in dit opzicht kunnen veranderen." Hij wees erop dat Duitsland verkrachting binnen het huwelijk pas verbood in 1997, minder dan twintig jaar geleden.

Verschillende demonstranten merkten op dat het aantal politieagenten bij de demonstraties veel groter was dan het aantal agenten dat aanwezig was tijdens nieuwjaarsnacht. Een uitgelekt intern politierapport toonde aan dat de agenten overweldigd waren. Een politieagent vertelde aan VICE News dat hij niet mocht zeggen hoeveel politieagenten op de been waren tijdens de demonstraties, maar hij bevestigde wel dat het er meer waren dan toen de aanrandingen plaatsvonden.

Buiten de kathedraal – en weg van de protesten – vertelde Tongo, een Fransman uit de Champagneregio, trots dat hij in zijn eentje helemaal uit Frankrijk was gekomen voor de protesten. "Morgen zal dit gebeuren met mijn vrouw, mijn dochter en mijn moeder. Dat is waarom ik ben gekomen. Het is preventief."

Terwijl hij zijn rozenkrans omhoog hield, zei Tongo dat hij gelooft dat moslims de oorlog aan Europa hebben verklaard. "Als jij de oorlog verklaart, vermoord ik je," zei hij. "Ik ben een man die niet van verkrachters houdt."

Later op de dag vond er een schermutseling plaats in de buurt van waar Tongo had gestaan. Een antifascistische demonstrant viel een andere man aan die een bord bij zich had waarop stond dat hij klaar was met het multiculturalisme. De demonstrant scheurde het bord in stukken, voordat hij naar de grond werd geduwd, werd geboeid en meegenomen werd door de politie.

"Iedereen heeft vrijheid van meningsuiting," zei de 62-jarige Johann, een kleine man in een groene anorak die met een afkeurende blik het tafereel gadesloeg. Hij vond dat er nu meer dan genoeg vluchtelingen in Duitsland zijn. "Gooi de grenzen dicht, zorg dat ze hier niet meer heen komen," zei hij. "We moeten nu integreren."

Antifascistische demonstranten bij het centraal station van Keulen. Foto door Sally Hayden voor VICE News

Verderop hield de 61-jarige Brigid een bord omhoog waarop "geweld door mannen tegen vrouwen is een wereldwijd probleem" stond, samen met een rijtje van steden, waaronder Berlijn, New Delhi en New York. "Ik ben woedend dat dit heeft kunnen gebeuren en dat er niemand was om de vrouwen te beschermen," zei ze. "Maar ik denk dat het belangrijk is om te zeggen dat seksisme overal ter wereld plaatsvindt en niet alleen hier. Alle vrouwen wereldwijd ervaren dit, en genoeg is genoeg, dat is mijn mening."

Terwijl ze sprak, kwam er een man op haar af die tegen haar begon te schreeuwen. "Sie sind so dumm," riep hij. "Jij bent zo dom."

Brigid schreeuwde terug: "Wij zijn de vrouwen, niet jij!"

Ze zei dat ze vindt dat de vraag of vluchtelingen nog steeds naar Duitsland mogen komen buiten kijf staat. "We hebben hen niet in hun eigen landen geholpen, en nu zijn ze wanhopig. Waarom zouden ze anders hierheen komen?"

Naast haar stond Almut uit Keulen, die vertelde dat ze al twintig jaar met slachtoffers van seksueel geweld werkt, en dat ze niet verbaasd was toen ze over de aanrandingen in Keulen hoorde. Ze zei dat ze als therapeut vaker verhalen heeft gehoord over dit soort voorvallen bij het Duitse carnaval in Keulen, bij grote concerten, en bij bijna alle grote evenementen waarbij veel mensen samenkomen. Bovendien is huiselijk geweld een groot probleem in Duitsland.

"Het meeste geweld gebeurt in de privésfeer, en dat is een probleem," zei Almut. "Ik denk dat het een algemeen probleem is en niet een probleem dat gebonden is aan een specifieke plaats en een specifieke groep mannen."

Lees ook: Duitsland heeft de verkrachtingscultuur niet geïmporteerd – die was er altijd al

Ze zei dat de recente gebeurtenissen gebruikt worden door anti-immigrantengroepen en extreemrechts, maar dat ze vooral boos was over de manier waarop de media de gebeurtenissen neerzetten en hoe de kranten zich vooral richten op de afkomst van de daders.

Een Pegidalid wordt afgevoerd door de politie. Foto door Sally Hayden voor VICE News

Rond half vier kwam Pegida in beweging en verlieten ze hun aangewezen protestplek. De grond was bezaaid met sigarettenpeuken, koffiebekertjes en een paar lege blikjes bier.

Verschillende mensen begonnen dingen naar de politie te gooien en flessen kapot te slaan. De politie richtte op zijn beurt waterkanonnen op de menigte in een poging om de demonstranten uit elkaar te drijven, iets dat een van de leden van Pegida omschreef als een "verwachte provocatie".

Toen het donker werd begonnen de antifascistische demonstranten aan een mars richting het stadscentrum, terwijl Pegidaleden langzaam door de politie door het centraal station van Keulen werden gedreven. Een paar winkels sloten snel hun deuren toen de Pegidademonstranten langskwamen.

Gedurende de uren van geschreeuw en toespraken, miste er een stem in het debat: die van pas gearriveerde vluchtelingen en migranten. Die waren niet moeilijk te vinden.

Twee meisjes lopen over het plein tussen de kathedraal van Keulen en het centraal station, waar de aanrandingen plaatsvonden. Foto door Sally Hayden voor VICE News

Een Somalische man die Youssef heet zat op de grond in het niemandsland tussen de twee groepen demonstranten. Hij zei dat hij vier maanden geleden de bloedige oorlog in zijn thuisland ontvluchtte en naar Duitsland kwam. Hij was net begonnen aan zijn tweede biertje van de dag, en zat in zijn eentje op de grond met zijn rug tegen een pilaar. Hij werd genegeerd door de demonstranten en de politie. Verschillende mensen stapten per ongeluk bijna op hem. Hij droeg een felgroen t-shirt en een leren jasje. Hij was ook net beroofd.

"250 euro," zei hij. Dat geld was bedoeld om de komende vier weken eten van te kopen, tot hij zijn volgende uitbetaling van de Duitse overheid krijgt. Hij wist niet wat hij nu moest doen.

Hij vroeg VICE News waarom de demonstranten hier waren, en of een van de twee groepen achter de vluchtelingen in Duitsland stonden. Rechts van hem, op zo'n tien meter afstand, stonden de pro-vluchtelingendemonstranten achter een rij van politieagenten. De agenten stonden kaarsrecht naast elkaar, met hun wapenstokken in de hand.

"Ik luister, maar ik begrijp het niet," zei hij. Hij had niet veel gehoord over de aanrandingen tijdens oud en nieuw, maar zei dat hij niet dacht dat "de Afrikanen" ervoor verantwoordelijk waren. Op een bepaald punt wees hij naar zijn hoofd, en zei hij dat hij nog steeds moeite had om de taal en het gedrag van zijn nieuwe landgenoten te begrijpen.

"Say it loud, say it clear, refugees are welcome here," scandeerden de demonstranten naast hem.