Anton Dautzenberg heeft schijt aan de waarheid en wij ook

Foto door Arie Mouthaan via 

De drama’s rondom schrijver Anton Dautzenberg stapelen zich op. Deze week is hij ontslagen van opleidingsinstituut Fontys in Tilburg, waar hij een maand werkte als scriptiebegeleider. Hij zou te controversieel zijn.

Dautzenberg zou je kunnen kennen van zijn verzonnen interview met Lemmy van Mötorhead. Hij zou “de werkelijkheid willen onderzoeken door deze te duiden, te manipuleren, te transponeren, te vermenigvuldigen of te negeren.” Vervolgens sloot hij zich demonstratief aan bij de omstreden pedoclub Martijn.

BFF Diederik Stapel – je weet wel, de man die een taakstraf van 120 uur kreeg omdat hij het ook niet zo nauw nam met waarheden in zijn wetenschappelijk onderzoek ­– heeft uit solidariteit zijn functie neergelegd als docent filosofie bij dezelfde onderwijsinstelling. Niet alleen zijn de heren beste vrinden, maar ook penvrienden; de briefwisseling die ze erop nahielden in de tijd dat ze allebei niet zo lekker gingen publiceerden ze afgelopen september in de vorm van een boek.

Dautzenberg zelf zou nog te aangeslagen zijn om te reageren, maar wij vonden het tijd voor een interview. Dus schreven we het interview waar we allemaal op zaten te wachten, helemaal op z’n Dautzenbergs – ofwel, uit onze duim gezogen. Na dagenlang onderzoek en het analyseren van het taalgebruik van Dautzenberg, hebben we zijn gedachtegang gereconstrueerd en zelf maar de antwoorden bedacht die hij waarschijnlijk zou hebben geven op onze – of zijn eigen – vragen.

VICE: Waarom bent u ontslagen?

'AHJ' 'Dautzenberg': Mijn functie bij Fontys was, ja, hoe zeg je dat? Ik denk dat er in goed overleg is besloten dat dit toch niet de juiste plek was om mijn schrijversschap te manifesteren. Ik ben nog met Diederik in conclaaf over mijn mening. Mijn gedachten zitten nu nog in de angsthumus, zeg maar. Daarbij: ik verdiende er na het aftrek van de reiskosten nog maar net meer dan het minimumloon. Ik ben er klaar mee – waar stront is, is Fontys!

Hoe gaat het met u?

Ik heb me wel eens beter gevoeld. Ik merk dat ik op dit moment veel houvast heb aan mijn boek De Fictiefabriek, dat ik samen met Diederik schreef. Het geruststellingsmodel heb ik op mijn koelkast gehangen zodat ik bij ieder stuk vlaai herinnerd wordt aan de weg die D en ik al hebben afgelegd. We hebben een hoop doorstaan, samen. Dit volgende hoofdstuk gaan we weer zij aan zij tegemoet.

Is dit het einde van uw academische carrière?

Er is een metafysische leegte waar je invulling aan moet geven. Daar moet je iets mee. Mijn perceptie van de waarheid staat haaks op die van de academische wereld. Het is altijd een soort haat-liefdeverhouding geweest. Kijk maar hoe ze mijn goede vriend Diederik op de brandstapel hebben gegooid. In De Fictiefabriek bespreken we hoe we elkaar uit dat dal, uit die leegte hebben kunnen halen.

Hoe ziet u de redenen van uw ontslag?

Kijk, we liegen de hele dag. Tegen iedereen. Dat is ons overlevingsmechanisme. Als je zegt: het is waar, wat zegt dat dan? Ik denk dat dit meer over Fontys zegt dan over mij. Het ontslag zou je kunnen zien als thema. Het sluit aan bij de overwegingen die Died en ik maken in ons boek.

Diederik Stapel is uit solidariteit ook vertrokken. Hoe diep gaat jullie vriendschap?

Nou, daar hebben we dus een boek over geschreven. We zijn als Don Quichote en Sancho Panza. Het is een liefdesverhaal. Het is geflirt, maar onze relatie werd steeds persoonlijker, echter. We laten eerst zien wat we kunnen, wie we zijn. Later krijgen we wat onenigheden en wordt onze relatie steeds dieper. Dat hij is weggegaan was zijn eigen keuze. Wel mooi dat hij de ballen heeft om mij door dik en dun te steunen. Zulke mensen kom je in het leven maar zo vaak tegen.

Oh, u hebt net een boek geschreven?

Ja, mijn roman is net een taart. De lezer krijgt bijna een volledige taart voorgeschoteld. Ik neem de lezer als schrijver bij de hand en ik leid je door een relatief gedetailleerd beschreven wereld. Het is aan de lezer om de puntjes op de i te zetten. Nu zul je denken: wat heb ik nou aan al die metaforen? Mijn meest eerlijke antwoord: helemaal niets.

Waarom wilde u niet door ons worden geïnterviewd, of wel, of aanvankelijk niet, of toch, of hoe zit het eigenlijk?

Mijn ambitie en ijdelheid zijn minder begrensd dan ik dacht. Dit verhaal moet eruit en ik heb bovendien ook nog een boek te verkopen. Ik ben godverdomme ontslagen, weet je nog? Ik was daarnaast ook nog een beetje bang dat als ik niet van me zou laten weten, mensen gewoon dingen gingen verzinnen over mij. Maar tegelijkertijd wil ik niet hypocriet zijn. Ach joh, jullie moeten lekker schrijven waar jullie zin in hebben. Het kan me verrotten. Hajeeeee!