FYI.

This story is over 5 years old.

nieuws

Argentijnse dokters plegen elk jaar een half miljoen illegale abortussen

In het katholieke Argentinië is abortus verboden, waardoor veel ongewenst zwangere vrouwen zich stiekem op onveilige plekken laten behandelen.

Dokter German Pablo Cardoso's waarden staan boven de wet. De gynaecoloog voert al vijftien jaar lang illegale abortussen uit in Argentinië, een enorm katholiek land met strenge anti-abortuswetten. Zijn telefoongesprekken werden al afgeluisterd en zijn kliniek werd al binnengevallen door de politie, maar dat hield hem niet tegen.

"In Argentinië heeft de dokter altijd gelijk, want hij is de enige die beslist of de vrouw een abortus kan krijgen of niet," zei Cardoso. "Zwangerschap is een risico voor de gezondheid van al mijn patiënten, want het is altijd ongewenst."

Advertentie

Cardoso's positie is het resultaat van een grijs moreel en legaal gebied in Argentinië. Abortus is er alleen legaal als de dokter de zwangerschap diagnosticeert als schadelijk voor de gezondheid van de vrouw, of als de zwangerschap het gevolg is van een verkrachting van een vrouw met een psychische aandoening. Maar als de politie de dokter de abortus niet heeft zien uitvoeren, is er geen bewijs en is de abortus officieel niet uitgevoerd. Dat geeft Argentijnse dokters een manier om toch abortussen uit te kunnen voeren, hoewel de druk van de autoriteiten aanwezig blijft.

Het Argentijnse Wetboek van Strafrecht bestraft iedereen die illegale abortussen uitvoert met gevangenisstraffen tot vier jaar, ook al stemt de vrouw toe met de operatie. Human Rights Watch schat dat er elk jaar een half miljoen abortussen plaatsvinden in Argentinië. Dat omvat veertig procent van alle zwangerschappen. Het geschatte cijfer is ondertussen wel al zes jaar oud.

Cardoso opende in 2010 een abortuskliniek in Boedo, een arbeidersbuurt in Buenos Aires. Hij beweert dat de politie zijn telefoongesprekken al snel begon af te luisteren.

Een paar maanden na de opening viel de politie zijn kliniek binnen. Een vrouw die een abortus had ondergaan was net vertrokken. Na twee dagen in politiehechtenis doekte Cardoso zijn kliniek op. Hij keerde terug naar Tandil, een klein stadje in het zuidwesten van Buenos Aires, en bovendien zijn geboortestad. Daar bleef hij abortussen plegen. Volgens Cardoso vervolgde de politie hem niet, dus kon hij ongeveer veertig operaties per maand uitvoeren. Hij bood een "openbare dienst" aan. Hij praatte openlijk over abortussen op zijn website en voerde abortussen uit bij vrouwen die anders alleen terechtkonden bij gevaarlijke, clandestiene klinieken.

Advertentie

"Ik had veel werk in de hoofdstad. Daar waren veel clandestiene mensen, die geen dokters waren en abortussen pleegden onder verschrikkelijke omstandigheden," zei Cardoso tegen VICE News over de beginmaanden van zijn praktijk.

Dr. German Pablo Cardoso (foto door Kamilia Lahrichi)

Hoewel er al jaren een debat over de legalisering van abortussen woedt, komt de kwestie niet voorbij comités in het Argentijnse Congres. Abortussen in het land blijven onder de radar.

Na het aantreden van paus Franciscus, een Argentijn, werd de katholieke ijver in het Zuid Amerikaanse land nog groter.

Aixa Garci Avellaneda is activist op het gebied van genderkwesties. Ze herinnert zich de "traumatische" abortus die ze onderging toen ze zestien was, op de keukentafel van een huis in een chique buurt in Buenos Aires. "Ik was en ik ben het slachtoffer van het gebrek aan informatie over seks, en van het gebrek aan toegang tot contraceptie als adolescent," zei Garcia. Toen ze het nieuws aan haar moeder vertelde, sloeg die haar in het gezicht, noemde ze haar een hoer, en zei ze dat ze haar naar een klooster zou sturen.

Maria, een andere vrouw die haar zwangerschap moest afbreken, zei dat het best makkelijk was om abortus te plegen. Ze hield er wel een groot schuldgevoel aan over. "Een abortus ondergaan is niet zo erg," zei de dertigjarige vrouw, die lid is van een welvarende familie uit Quilmes. "Wat het erg maakt is dat het illegaal is. Daardoor voel je je schuldig en beschaamd."

Advertentie

Hoe makkelijk een abortus gaat, en hoe veilig die verloopt, hangt af van de socio-economische achtergrond van de vrouw. Bij dokter Cardoso kost een abortus twintigduizend peso's, of ongeveer tweeduizend euro. Volgens hem vragen andere dokters meer dan het dubbele. "Ik pas me aan aan de situatie van de vrouw," zei hij.

De gezondheidsrisico's bij illegale abortussen zijn groot. Onveilige abortussen zijn de oorzaak van 31% van alle sterfgevallen bij moeders in Argentinië. Even zorgwekkend is dat 15% van alle geboren kinderen een moeder heeft die jonger is dan twintig, volgens een rapport van UNICEF uit 2013.

Het debat rond de legalisering van abortus verdeelt het land in twee kampen. Het is echter niet alleen een gevecht tussen ongelovigen en katholieken.

"De realiteit is dat vrouwen abortussen plegen," zei Victoria Tesoriero. Ze is de leider van Katholieken voor het Recht om te Beslissen, een liberaal-katholieke organisatie voor het legaliseren van abortus.

"Het bestraffen van abortussen zorgt er niet voor dat het minder gebeurt, dus de wet helpt de vrouwen niet," zei ze tegen VICE News. "We geloven dat vrouwen het recht hebben om te beslissen, en dat de kerk zich er niet mee moet bemoeien, omdat het om de publieke gezondheid gaat."

Aan de andere kant zijn er ook seculiere organisaties in Argentinië die tegen de legalisering van abortus vechten. Frente Joven is een groep die radicaal tegen abortus is, zelfs in gevallen van verkrachting. "Abortus is een sociale tragedie, en we moeten allemaal helpen om een vrouw die verkracht is door te laten gaan met haar leven, en met het leven van haar kind," zei Gustavo Mellado, communicatiecoördinator van Frente Joven, Spaans voor 'Jeugdfront'. Het is een non-sektarische en apolitieke vrijwilligersbeweging, die "een samenleving met meer waardigheid" wil opbouwen.

Advertentie

2012 was een mijlpaal in de juridische strijd rond abortus. In maart van dat jaar gaf de Hoge Raad van Argentinië een vijftienjarig meisje dat was verkracht door haar stiefvader, toestemming om abortus te plegen. Maar voor mensen met dezelfde visie als Mellado, was die beslissing een fout.

"Denken dat abortus de oplossing is voor verkrachting, is fout," zei Mellado tegen VICE News. "Het enige dat je met abortus doet, is het geweld waaronder de vrouw heeft geleden doorgeven aan het kind. Dat zorgt voor een cyclus van geweld."

Ook de politiek is verdeeld. Het is onwaarschijnlijk dat het abortusdebat een consensus zal bereiken voor de presidentiële verkiezingen in oktober. President Cristina Fernandez de Kirchner is sterk tegen de legalisering van abortus.

Toch stellen pro-abortusorganisaties elk jaar een wet voor die abortus tot in de twaalfde week van de zwangerschap legaal maakt. Initiatiefnemer is de Nationale Campagne voor het Recht op Legale, Veilige en Gratis abortus, een alliantie van meer dan driehonderd organisaties in Argentinië.

Het grootste probleem is het gebrek aan politieke wil. En ook de weerstand van sociale krachten, zoals de religieuze sector," zegt Bianco, voorzitter van de Stichting voor Onderwijs en Studie voor Vrouwen. "We moeten erkennen dat Argentinië een land is waarin sectoren als het leger, de vakbonden, de zakenwereld en religie heel veel invloed hebben," zei ze.