De man die een psychedelisch labyrint bouwde

Ik sta op de top van een beboste heuvel, gelegen in de omgeving van Argelaguer (ergens in het noorden van Catalonië). Om specifieker te zijn: ik sta op de zeventigste trede van een 35 meter hoge toren, gemaakt van gevallen takken en kippengaas. Ik sta tot aan mijn dijen in de modder. Minstens drie meter boven me neemt de 74 jaar oude Josep Pujiula vast een voorsprongetje.

Josep ontwierp en bouwde een gigantisch psychedelisch labyrint op het Catalaanse platteland. In zo'n veertig jaar tijd heeft hij het ding minstens drie keer eigenhandig gebouwd, gesloopt en weer opgebouwd. Toen we elkaar ontmoetten, keek hij me in de ogen en grinnikte hij: "Wedden dat je niet de ballen hebt om dit hele ding te doorlopen?"

Na acht jaar werk is Josep bijna klaar met het bouwen van de zesde toren van het terrein. De toren wordt de laatste toevoeging aan dit weelderige complex vol hutten, grotten, tunnels en paden. De plaatselijke bevolking noemt het 'Kasteel Argelaguer', 'Joseps labyrint' en vaak ook 'dat vage ding langs de snelweg'.

Josep moedigt me aan om naar de top van de toren te klimmen, zodat ik een mooi uitzicht heb en zodat hij—zo vertelt hij me pas halverwege—kan zien of de boel het houdt. Vet grappig natuurlijk, als je vergeet dat alle andere torens bij het minste briesje als een gek heen en weer gaan. Vanaf de toren kan ik de kilometerslange doorgangen zien. Ik heb er zojuist twee uur over gedaan om dit bizarre darmstelsel te doorlopen. Josep vertelt me dat slechts één op de tien bezoekers het geduld kan opbrengen om de hele baan af te leggen. Sommigen proberen het heel even en volgen daarna hun sporen weer terug. Anderen schreeuwen om hulp of proberen te ontsnappen. Als je te dik bent, ben je de lul. Er zitten namelijk stukjes in die ongeschikt zijn voor vetzakken.

Het doolhof zelf zit vol met psychedelische taferelen: in rendierhuid gehulde E.T.'s, omringd door houten kruisen, oude jachtgeweren en struisvogelschedels met buttons in hun oogkassen gepropt.

Ik zeg tegen Josep dat zijn labyrint een soort kruising is tussen de boomhuizen van Takashi Kobayashi en de Thunderdome uit Mad Max. "Ik heb geen idee waar je het over hebt," zegt Josep. "Maar ik speelde vroeger Tarzan in zelfgemaakte video's die ik hier opnam. Dan droeg ik alleen een dassenpels en ging ik naar de rivier om een karper te vangen en die vanuit een boomtop rauw op te eten. We haalden ook een van de kinderen in de buurt over om Tarzans zoon te spelen. In een van die video's sprong hij vanaf een dertig meter hoge brug in de rivier."

In een andere zelfgemaakte video rent Josep over een voetbalveld, waar mensen bezig zijn met een of andere protestactie. Josep schreeuwt daar: "De menselijke beschaving is kut! Ze maken het bos kapot!" Josep heeft me deze film niet laten zien. Helaas. "Ik heb een keer een ram getemd," gaat hij verder. "Ik pakte hem bij zijn ballen, smeet hem op de grond en riep: "Ik ben hier de baas!" Ik denk dat hij dat wel lekker vond, want daarna bleef hij me achtervolgen terwijl hij met zijn staart kwispelde. Uiteindelijk werd hij agressief. Op een dag viel hij een vrouw aan die onze eieren aan het stelen was. Ze belandde in het ziekenhuis en ik moest het beest offeren."

Ik hoorde voor het eerst over deze plek van punkers die hier op vakantie waren. Ze zaten aan de LSD en kregen paniekaanvallen. "Ik heb het helemaal gehad met dat soort pillenslikkers en gangsters," zegt Josep. "Het zijn gekken. Ze jatten alles dat er oud uitzag en lieten de beesten vrij. Ze hebben zelfs een ezel van me gejat; die vonden we een paar kilometer verderop terug, vastgebonden aan een lantaarnpaal. De laatste druppel was toen ik zes gasten aantrof rond een kampvuur, dat ze hadden aangemaakt met een bankje en gedeelten van een van de hutten. Ik rende erheen om te zien of er wat te redden viel. Eén van hen sloeg me. Toen vond ik het genoeg geweest. Ik sloopte de hele boel en brandde het af in drie maanden tijd."

Dat was tientallen jaren geleden. De meest recente veranderingen aan het labyrint dateren van negen jaar terug. Toen wees de plaatselijke gemeente hem erop dat er een snelweg dwars door zijn statige pretparkje zou worden gebouwd. Daarop haalde Josep, een gepensioneerde monteur, alles tak voor tak uit elkaar en herbouwde hij de boel een paar meter verderop. "Zelfs ikzelf weet niet waarom ik dit doe. De aarde is steeds in verandering; zij beslist. Soms denken mensen dat ik een of andere sjamaan ben, of dat ik op een goddelijke missie ben, maar ik geloof gewoon in de natuur. Het gebeurt gewoon: ik bouw een huisje, ik wil er nog een klein beetje bij doen… en voor ik het weet kan ik niet meer ophouden. Ik maak ook nooit van tevoren plannen. Ik kwam hier vaak toen ik nog klein was, om te spelen, te vissen en hout te verzamelen. In de loop der jaren bouwde ik een motorcrossbaan, reed ik hier paard, bouwde ik een amfibische Vespa, daarna een vijver, toen kreeg ik wat geiten, eenden en paarden en maakte ik huisjes voor hen en voor ik het wist had ik een heel dorp. De afgelopen acht jaar heb ik aan dit doolhof gebouwd, om het nog leuker te maken en om het nog veel moeilijker te maken om bij de hutten te komen."

"Ik beschouw deze plek als een graadmeter van de maatschappij," vertelt hij me, terwijl hij me de museumgrot laat zien die verstopt zit onder het doolhof. "Als mensen niet goed met deze plek kunnen omgaan—en deze plek is van ons allemaal—dan zijn we de lul. Ik snap wel waarom antikapitalisten en andere lui tegen de overheid en de banken protesteren; ze hebben zo hun redenen om dingen te slopen. Maar mensen die hier komen en iets zomaar kapot maken… Waar zijn die mensen boos op?" Ik neem afscheid van Josep, architect van psychedelische kastelen, terwijl we bij de crypte staan die hij heeft ontworpen voor als hij doodgaat. Als ik naar buiten loop zie ik een handschreven bordje: "Hier liggen mijn fantasieën en dromen begraven. Maar mijn ballen niet, want alleen de dood krijgt die te pakken."