Deze Russische app is de nieuwste propagandamachine van de Islamitische Staat

Vlak na de aanslagen in Parijs afgelopen vrijdag, toen verschillende media blind begonnen te speculeren over wie er achter de bloedige aanvallen zat, struinden terrorisme-experts het internet af op zoek naar opeisingsverklaringen van terreurgroepen. Een paar uur later verscheen zo'n verklaring op Telegram, een gratis app waarmee gebruikers veilig en snel versleutelde berichten kunnen versturen. De app werd ontwikkeld door twee Russische ondernemers, en is in het afgelopen jaar een van de meest populaire berichtenapps ter wereld geworden; in sommige landen is Telegram populairder dan WhatsApp. In de afgelopen maanden wordt de app ook steeds vaker door IS gebruikt om video's en officiële verklaringen te verspreiden.

Hoewel de groep al langere tijd erg actief is op Twitter, worden bekende IS-twitteraccounts constant verwijderd. IS heeft een veel vriendelijker platform gevonden met Telegram. "De lijst van platforms waar ze vanaf gegooid zijn is behoorlijk lang: Diaspora, Friendster, VK, en een aantal andere social media," zegt J.M. Berger van het Brookings Institute, die de mediatactieken van IS nauwgezet volgt. "Telegram is een van de vele platforms die IS is gaan gebruiken sinds Twitter steeds meer druk uitoefent op hun officiële accounts."

Vorige maand lanceerde Telegram een kanaaldienst, waarmee een onbeperkt aantal gebruikers kan inloggen op een stroom van informatie die verspreid wordt door een anonieme bron. De afbeelding hieronder is de stream van het Arabische kanaal van IS.

Eerder deze maand lanceerde IS een serie van informatiekanalen die ze nashirs noemen (Arabisch voor 'distributeur') in negen verschillende talen. Iedereen kan deze kanalen volgen, en ze fungeren als een van de belangrijkste doorgeefluiken voor propaganda van de Islamitische Staat. Tussen 7 en 12 oktober verdubbelde het aantal volgers van de groep op Telegram van rond de vierduizend naar achtduizend. Alleen het Arabische kanaal heeft nu al meer dan vijftienduizend volgers.

In de uren na de aanslagen in Parijs haastten IS-analisten zich naar Telegram om te zien of de groep de aanslagen zou opeisen. "Voor zover ik weet, [was Telegram] de eerste plek waar de verklaring van IS werd geplaatst," zegt Berger. De groep gebruikte Telegram ook om de namen van geverifieerde IS-woordvoerders op Twitter door te geven en hun publiciteitscampagne te coördineren na de aanslagen.

— Charlie Winter (@charliewinter)November 13, 2015

IS volgen op Telegram is net zo simpel als een vriend toevoegen op Facebook. Iedereen met een telefoonnummer kan een account aanmaken, en het enige dat je hoeft te doen is de url van het kanaal invoeren in je browser, op 'join' klikken, en dan ontvang je live updates van de officiële mediakanalen van IS. De berichten op de kanalen variëren van banaal tot obsceen. Op maandagmiddag plaatste het Engelstalige kanaal een serie foto's die opschepten over het openbaar vervoer in de Syrische stad Manbij.

Maar op hetzelfde kanaal werd slechts een puur uur eerder een beeld verspreid van een openbare executie in de provincie Anbar in Irak.

Telegram werd in 2013 opgericht, en werd gefinancierd door de Russische ondernemers Nikolai en Pavel Durov. De app was in eerste instantie bedoeld om het toezicht op de Russen in hun eigen land te helpen ontwijken. "De voornaamste reden om Telegram te ondersteunen en te helpen lanceren, was om een communicatiemiddel te creëren dat niet toegankelijk is voor de Russische veiligheidsdiensten," vertelde Nikolai Durov afgelopen februari aan TechCrunch.

Het bedrijf reageerde niet op een verzoek om commentaar van VICE News.

Het is nog niet duidelijk of de app IS op de lange termijn daadwerkelijk beschermt tegen inlichtingendiensten. Afgelopen zondag deelde Iran een klap aan Telegram uit, door de beheerders van meer dan twintig verschillende groepen die "immorele inhoud" verspreidden te arresteren. En vorige week hebben de Egyptische autoriteiten naar verluidt met behulp van Telegram de partners van IS in de Sinaï gevonden.

Berger heeft gezegd dat Telegram IS uiteindelijk wel van het platform zal verwijderen als de druk toeneemt, net zoals Twitter nu voortdurend de aan IS gelieerde accounts verwijdert.

"Ze zullen uiteindelijk ook wel van Telegram worden afgegooid, als [Telegram] de negatieve publiciteit zat is," zei hij. "Dat is doorgaans het moment waarop platforms het terrorisme gaan aanpakken."