Deze tiener overleefde de grootste migrantenscheepsramp ooit

De zestienjarige Said is één van de vier kinderen die de grootste migrantenscheepsramp ooit heeft overleefd. De tragedie die afgelopen zondag plaatsvond was voor hem de zoveelste beproeving, in een nachtmerrie die al maanden duurt.

De tiener verliet zijn huis in Somalië vorige zomer. Hij nam afscheid van zijn vijf zussen, drie broers, en zijn ouders, die hun zoon weg wilden halen uit de chaos en armoede in zijn land. Hij zou verhuizen naar familie in Noorwegen. Toevertrouwd aan een groep Soedanese smokkelaar, begon zijn reis met een zware trektocht door duizenden kilometers woestijn. Ze staken Ethiopië en Soedan over om de Libische grens te bereiken.

Daar aangekomen werd Said opgesloten door zijn smokkelaars. Ze hielden hem negen maanden lang gevangen, totdat zijn ouders het eerste deel van zijn reis konden betalen. Volgens Said werden er nog een hoop andere kinderen vastgehouden. Ze werden mishandeld en velen van hen waren ondervoed. Sommige van zijn medegevangenen stierven voor zijn ogen van de honger. Toen zijn ouders de volledige som hadden betaald, reisde Said naar Tripoli. Volgens de smokkelaars kon hij daar een boot nemen. Hij deed er zes dagen over om Tripoli te bereiken. De hele tijd was hij bang om gearresteerd te worden en in de gevangenis te belanden.

Op 18 april, rond 11 uur 's ochtends, werd Said naar een rubberbootje geleid. Samen met vele andere migranten werd hij van de kust naar een grote vissersboot gebracht. Hij hoorde smokkelaars zeggen dat ze hoopten dat er 1200 migranten op de boot zouden passen. Hij zag hoe de passagiers werden geslagen terwijl ze gedwongen werden om op de overvolle boot te stappen. Uiteindelijk moesten ze stoppen bij 800 mensen, omdat er niemand meer bij kon, zei Said.

De passagiers, met veel verschillende nationaliteiten, werden verdeeld over drie verdiepingen, zei de tiener. Er was geen voedsel of water, en de mensen op het onderste dek waren opgesloten.

Bijna 24 uur nadat het schip was vertrokken belden de smokkelaars om hulp, volgens Said. Toen de migranten een reddingsboot zagen aankomen, liepen ze allemaal naar één kant van het schip, waardoor het schip kapseisde. Said viel flauw.

Toen de boot vertrok om de Middellandse Zee over te steken waren er ongeveer 800 mensen aan boord. Volgens één passagier waren het er zelfs 950. Slechts 28 mensen overleefden de ramp. Ongeveer honderd kinderen zijn verdronken.

Afgelopen dinsdag werd de Tunesische kapitein van het schip aangeklaagd voor doodslag. Hij wordt samen met een Syrisch bemanningslid vastgehouden door Italiaanse aanklagers. De mannen zijn Mohammed Ali Malek, 27, en Mahmud Bikhit, 25.

De ramp is de meest recente in een lange reeks van tragedies waarbij migranten betrokken waren, die hun leven riskeerden om wanhopige armoede en gewelddadige conflicten te ontlopen. Smokkelaars willen hun winsten maximaliseren door zo veel mogelijk mensen op oude, gammele schepen te proppen. Dit soort fatale rampen zijn daardoor onvermijdelijk.

Mare Nostrum, een Italiaanse opsporings- en reddingsoperatie die inmiddels al honderdduizend levens heeft gered, werd vorig jaar gedwongen te stoppen met hun werkzaamheden, omdat het migranten zou aanmoedigen om de oversteek te wagen. Het werd gedeeltelijk vervangen door Triton, een initiatief van de EU. Die operatie krijgt ongeveer een derde van de financiering die Mare Nostrum kreeg en opereert in een veel kleiner gebied.

Sinds Mare Nostrum werd stopgezet, is het dodental in de Middellandse Zee explosief gestegen. Door de ramp van afgelopen zondag verwijten veel mensen de EU weg te kijken van iets dat in feite genocide is. Ze zouden actie moeten ondernemen om migranten te redden en internationale conventies over asielbeleid en vluchtelingen na moeten leven, zeggen de mensen. Ministers hebben opgeroepen tot een noodvergadering van de top van de EU, die vandaag in Brussel wordt gehouden.

Save the Children schat dat als het zo blijft doorgaan, er dit jaar 2500 kinderen in de Middellandse Zee zullen sterven. "Kinderen die van de boten stappen zijn uitgeput en getraumatiseerd door de beproevingen waar ze mee te maken hadden. Niet alleen op zee, maar ook gedurende hun lange en gevaarlijke reizen over land,' zei Gemma Parkin, woordvoerder van Save the Children, tegen VICE News. "Maar ze zeggen ons ook dat ze dankbaar zijn levend te zijn aangekomen op een veilige plek – ze weten dat zij bij de gelukkigen horen."

Said bevindt zich nu in een opvangcentrum voor kinderen in Sicilië, samen met de drie andere minderjarigen die de tragedie hebben overleefd. Hoewel Said zijn reis nog steeds wil afmaken om een nieuw leven te starten bij zijn tantes in Noorwegen, zegt hij dat hij zijn leven nooit meer in het handen van smokkelaars wil leggen. Daarvoor heeft hij al te veel meegemaakt, en hij heeft trouwens ook het geld er niet voor, zei hij. Hij wil nu vooral even uitrusten.