Mathieu Sonnemans en zijn zoon Rolf voor de bakkerij die ramvol staat met spullen uit de Tweede Wereldoorlog.
Links een fotoalbum van een Duitse soldaat, rechts een kerstcadeau van de ene aan de andere Duitse soldaat. Mathieu vertelt: “Vaak hebben Duitsers nog fotoalbums uit die tijd, van familieleden. Soms rijd ik ‘s avonds naar huis en dan is er weer zo’n fotoalbum door het kiertje van het autoraam gepropt. Veel Duitsers voelen hier toch nog een soort schaamte bij en willen dit soort dingen liever niet in hun bezit hebben."
Mathieu in zijn bomvolle zaak.
In de bakkerij hangen verschillende lampen die oorspronkelijk uit de bunkers komen, zoals deze.
“Deze vergieten zijn gemaakt door Leen Verwest, een smid die hier in Burgh woonde. Dat is trouwens de opa van dj Tiësto, die heeft Burghse voorouders. Zoals je kan zien waren dit ooit Duitse helmen, maar na de oorlog werden ze als vergiet en dergelijke gebruikt. Wat moest je er anders mee, hè?”
Politieke spotprenten door Leen Jordaan, die vlak na de oorlog gebundeld werden. Mathieu: “Die kleine achteraan, dat is Mussert [de voorman van de NSB]. Dit soort afbeeldingen werden tijdens de oorlog stiekem in restaurantjes achtergelaten, of als pamfletten op deuren geplakt. Als je hiermee gepakt werd, dan was je nog niet jarig.”
Je kan veel van deze bakkerij zeggen, maar niet dat-ie niet bomvol spullen staat.
Mathieu: “Ik heb ooit nog een keer een blik met brood uit de oorlog gekregen, dat in de bunkers werd gebruikt. Het was via via bij iemand op zolder terecht gekomen. Er zat een soort roggebrood in, dat bleef lang goed natuurlijk. Ik heb het zelfs nog geproefd, een brood van 75 jaar oud! Keihard was het.” Het brood op de foto heet bunkerbrood, een ander type brood dat ook veel werd gegeten in de bunkers. Mathieu: “De bakkers in de omgeving, in Haamstede, Renesse en Burgh, kregen dan de opdracht om dit brood voor de Duitsers te bakken volgens een bepaald recept. Dit brood verkopen we nog steeds, en we gebruiken nog steeds hetzelfde recept – de meeste mensen kennen het nu als speltbrood.”
Links een motor van een Engels vliegtuig uit de oorlog. “Dit is ooit eens gevonden op het strand en zo naar mij toegebracht,” vertelt Mathieu. Rechts een bunkerkachel. Mathieu: “Die werden na de oorlog ook hergebruikt, zonde om weg te gooien, toch?”
“Ik weet niet zeker waar deze motor vandaan komt,” vertelt Mathieu, “maar het zou goed kunnen dat dit een Duitse motor is. Misschien komt er binnenkort weer eens een kenner langs, die daar zekerheid over kan geven. Hij staat hier al heel lang, het is eigenlijk een soort stilleven geworden. Mensen gaan er ook altijd even op zitten, foto’s maken. Net een openluchtmuseum.”
Een lege zeemijn uit de oorlog, die nu bij Sonnemans dienst doet als plantenbak.
Links een zinken ton uit een Duitse bunker, die destijds als toilet werd gebruikt, met de tekst ‘Nur für Arier’. “We hebben ’m ooit eens in de duinen gevonden, en we hebben er maar een prullenbak van gemaakt,” zegt Mathieu. “Als je vroeger corvee had in één van de bunkers, moest je zulke dingen schoonmaken.” Rechts een fiets uit de oorlog die door de Duitsers werd gebruikt. Mathieu: “Een boer uit de omgeving heeft ’m bewaard. Na de oorlog wilde niemand daar natuurlijk op rijden, zo’n ‘moffenfiets’. Op een gegeven moment kwam dat ding toch weer tevoorschijn, via via is-ie toen hier terecht gekomen.”
“Dit zijn [kopieën van] blauwdrukken van kaarten die door de Duitsers werden gebruikt op Schouwen-Duiveland,” vertelt Mathieu. “Die kaarten werden opgedeeld in kleinere stukken, zie je? Als je alle stukken had, vormden die samen één grote kaart. Dat deden ze om ervoor te zorgen dat men niet meteen kon zien welk stuk van het eiland in kaart gebracht was [voor het geval de blauwdrukken in de verkeerde handen terecht zouden komen]. Dit is kaart 4. Ze hebben aangegeven waar alle mijnen lagen, waar er soldaten met machinegeweren zaten, waar alle bunkers waren en hoeveel mensen daar dan in zaten.” De originele blauwdrukken zijn ooit gevonden in een kippenhok in de stad Zierikzee, ook op Schouwen-Duiveland.
“Dit is een soort stoppenkast die door de Duitsers werd gebruikt, uit 1939, maar hij ziet er nog bijna als nieuw uit. Na de oorlog is dit ding uit een bunker gehaald, en vroeger werd dit nog gebruikt in de bakkerij om alle machines aan te koppelen.”
Mathieu: “Dit was vroeger een heel duur, aluminium instrument waarmee de Duitsers in de oorlog konden berekenen van welke afstand ze een kanon af moesten vuren. Na de oorlog heeft de smid uit het dorp, Leen Verwest [de opa van dj Tiësto(!!!)], hier een veegblik van gemaakt, waar vroeger ook nog de bakkerij mee aan werd geveegd.”
"Dit apparaat is iemand laatst komen brengen, ook uit de oorlog. Ik weet eigenlijk helemaal niet wat het is, ik denk een rekenmachine. Een boer op leeftijd uit de omgeving heeft het op zolder gevonden.”