Een onvergetelijke tien minuten in het Nederlands Pluimveemuseum

Barneveld staat al eeuwenlang bekend als het Nederlandse epicentrum van het pluimvee. Er is zelfs een wereldberoemd kippenras vernoemd naar het Gelderse dorp: de Barnevelder. Wereldberoemd is die kip. Omdat de Barnevelders (de mensen, niet de kippen) trotse dorpelingen zijn, hebben ze in hun dorp ook het beste en enige pluimveemuseum van Nederland. Ik ging erheen. En ik heb daar dingen geleerd over kip, jongen.

Van de website: “Een uniek museum in een prachtig complex waar de geschiedenis van kip en ei op boeiende wijze wordt getoond.” 

Onderweg naar het museum zag ik pas echt hoe serieus Barneveld hun kippen neemt. Overal in het dorp staan enorme beelden van kippen. Hier staat bijvoorbeeld een kolossale kip voor de plaatselijke gordijnenwinkel (waar gordijnen met denimmotief in de uitverkoop waren).

Jammer genoeg kwam ik pas tien minuten voor sluitingstijd aan. De eigenaar, Engelbert Hooijer, streek echter met zijn hand over zijn hart en liet me gratis binnen, want “er is vandaag ook een caravanclub langs geweest met 131 personen, dus ik laat het voor deze keer oogluikend toe.” Het hielp misschien ook dat ik loog dat ik speciaal helemaal uit Amsterdam was gekomen voor het museum.

Engelbert, een Japanse prins en een kip.

Om vrienden en familie te vermaken en te verbluffen met je kennis van de Hollandse pluimvee-industrie volgen hier een aantal feiten over kip die ik van een informatieve pilaar heb geleerd. Let op: mocht je zelf nog ooit het pluimveemuseum te Barneveld willen bezoeken, sla dan het volgende stuk over—het bevat spoilers die je toekomstige museumervaring beslist zullen beïnvloeden.

PLUIMVEEFEIT #1: Een bruin ei wordt altijd gelegd door een bruine kip.
PLUIMVEEFEIT #2: Bruine eieren zijn duurder dan witte eieren omdat mensen er meer voor willen betalen.
PLUIMVEEFEIT #3: Kippen krijgen kleurstoffen in hun eten waardoor het eigeel echt geel wordt. (Wat zou er gebeuren als je ze blauwe kleurstof geeft?)

Dit saillante tafereel nam een groot deel van het pluimveemuseum in beslag. Hoewel de titel wellicht anders suggereert, was dit eigenlijk best interessant. Wist je dat de edele kunst van het geslacht van kuikens onderscheiden tot 1947 exclusief werd bedreven door Japanners? Waarschijnlijk niet. Tenzij je uit Barneveld komt, natuurlijk. Japanse kuikensexers waren de supersterren van de pluimvee-industrie, tot ene Dr. Saiki zijn volk verraadde en de eerste sexschool van Nederland oprichtte. De plaatselijke krant, de Barnevelder, berichtte op 23 augustus 1947: "De Japanse sexers, die dit voor 1940 deden, zijn weg en wij begeren deze ook niet terug, aldus de voorzitter. Er is toen contact gezocht met de International Chick Sexing Association in Amerika, die de heer Saiki naar Holland zond als leermeester. Na gehouden examen kon aan 10 van de 14 leerlingen het Diploma A worden uitgereikt." Kuikensexen is fucking moeilijk.

Ook was er dit:

Kuikentjes!! Die je mag vastpakken! In je handen!! Die kleine donsbolletjes waren doodsbang, maar ik wist er uiteindelijk eentje ver genoeg af te zonderen van zijn kuikenbroeders om hem te pakken te krijgen. Hij was zacht en pluizig en rook een beetje naar hooi (ja, ik heb eraan geroken, vraag me niet waarom). “Ooit beland jij in de maag van Engelbert, kuikentje,” zei ik, en het kuikentje piepte instemmend.

Er stonden ook overal hele enge zombiepluimveehouderpoppen. Deze verschool zich half achter een deur, gretig met zijn handen reikend naar al het bejaardenvlees dat zich normaal gesproken door het museum beweegt:

Doodeng.

Verspreid door het museum stonden tientallen opgezette kippen in verschillende posities. Ik vraag me altijd af wat voor mensen dit soort dingen ensceneren en wat ze denken terwijl ze het doen. Dit kunststukje heet ‘een tredende haan’, want zo heet kippenseks voor pluimveekenners. Weer wat geleerd!

Dit zijn de vele prijzen die je blijkbaar kunt winnen met kip. Kippenhouders uit heel Nederland dingen bijvoorbeeld elk jaar mee naar Kip Holland, de prestigieuze prijs voor de mooiste kip van Nederland. Maar er waren ook prijzen voor het beste ei, de mooiste hoender, de lekkerste vleeskip en eigenlijk alles wat je op of rond een kip kunt verzinnen.

En hier dan de grote trots van Engelbert en het museum: de veilingzaal. Hier kunnen de busladingen bejaarden, caravanbezitters en basisscholieren geeuwen bij een heuse Oudhollandse kippenveiling! Voor mij wilde Engelbert het niet laten zien. :( Dit hou je me tegoed, pluimveemuseum!

Na lang aansporen kreeg ik zelfs Engelbert, die kippen alleen ziet als gevederde eierfabriekjes (legbatterijen vond hij bijvoorbeeld niet zielig, enkel praktisch), zover om me zijn favoriete kip te tonen. Tadaaaa:

En na deze klapper verzocht Engelbert me vriendelijk doch dringend het museum te verlaten. Ik was er tien minuten geweest. Helaas heb ik de uitgebreide collectie kunstwerken met thema ‘kip en ei’ en de ‘leuke museumwinkel’ niet kunnen bezoeken. Maar reken maar dat ik terugkom voor die volledige pluimveebeleving. Barneveld, I'll be back.

Er was meer in Barneveld: Lees hier alles over het bloedstollend spannende Nederlands Kampioenschap Sjoelen!