Er ligt op dit moment goud verstopt in de straten van Amsterdam

Op dit moment ligt er een goudklomp ter waarde van 250 euro ergens in Amsterdam verstopt. Het is één van de vier goudklompen die het Amsterdamse kunstenaarscollectief Indebt Studios één voor één gaat verstoppen op verschillende plekken in de hoofdstad. Zij zitten achter het initiatief Gold Rush Amsterdam, een speurtocht die vanaf volgende week een goudkoorts in gang gaat zetten, door om de paar dagen hints te posten op hun facebookpagina.

Tot zover lijkt het een project dat nog het meest weg heeft van geocaching, of een uit de hand gelopen personeelsuitje waar het draait om teambuilding en steengrillen. Maar dit project draait om iets dat een stuk serieuzer en meer beladen is dan teambuilding en steengrillen, namelijk het pijnlijke koloniale verleden van Nederland.

Ook is het geen geocaching, waarbij je meestal netjes iets achterlaat voor de volgende deelnemer. Bij Gold Rush Amsterdam laat je helemaal niets achter. Je komt, pakt het goud en gaat er vandoor. Je plundert de boel eigenlijk gewoon, maar je zou nog tot inkeer kunnen komen. Als je het goudklompje vindt kom je voor een moreel dilemma te staan: bij de klomp zit namelijk een briefje dat je attent maakt op de mogelijkheid om het geld te doneren aan Keti Koti, de stichting die jaarlijks het gratis slavernijherdenkingsfestival organiseert en het vanaf 2016 zonder subsidie moet doen. Maar je kunt ook heel hard 'lekker puh' roepen en de 250 euro uitgeven aan een weekend drugs rammen in een bananenpak op Bungalup. Daar ben je helemaal vrij in.

De hele zoektocht naar het goud leidt je langs allerlei plekken die een rol hebben gespeeld in het koloniale verleden van Nederland, of daar direct of indirect aan refereren. Allemaal plekken waar je misschien als Amsterdammer dagelijks langs komt, maar die je lang niet altijd op deze manier bekijkt. Doordat deze plekken het onderwerp van de speurtocht zijn, graaf je niet alleen (hopelijk) een goudstuk op, maar ook de zwarte bladzijden van de koloniale geschiedenis van Nederland.De hints moet je meestal omzetten in coördinaten, en zo kun je uiteindelijk de locatie achterhalen. Hier zie je een voorbeeld van zomaar een hint, waarvan het nog onduidelijk is waar en óf deze in de speurtocht terugkomt.

Indebt Studios, het kunstenaarscollectief dat je misschien kent van de iPhone in giethars of het zaaien van tienduizenden hennepzaden in parken van Amsterdam, won een pitch via The Awesome Foundation Amsterdam. Deze organisatie looft geldbedragen uit aan initiatieven die iets positiefs bijdragen aan de publieke ruimte in steden wereldwijd.

We vroegen Jasper Korpes, lid van Indebt Studios en één van de initiatiefnemers hoe het allemaal in zijn werk zal gaan: "We willen volgende week van start met de eerste hint. Iedereen mag meedoen, en de speurtocht bouwt op van makkelijk naar moeilijk. Het is best een flinke klus om de puzzel op te lossen en uiteindelijk op de juiste coördinaten uit te komen, maar het was nog lastiger om de puzzel in elkaar te zetten. We hebben geprobeerd de opdrachten zo veelzijdig mogelijk te maken, zodat het geen legpuzzel van vier stukjes wordt, maar eerder een soort Rubik's Cube."

Het is trouwens praktisch onmogelijk dat je per ongeluk één van de klompjes zult vinden. "De eerste is echt goed verstopt, en dat gaan we met de andere drie ook doen. Je vindt het niet zomaar. Het zou in een extreem geval nog kunnen dat een schoonmaker, bouwvakker, of ekster het toevallig vindt, maar die kans is minimaal. Verder checken we ook regelmatig of het er nog ligt."

Om de klompjes te vinden moet je flink je best doen. "Je moet er echt op uit. Sommige raadsels kun je alleen maar buiten, in de stad oplossen. Soms moet je ook gebouwen in, dus dan heb je niets aan Google Streetview. Van achter je bureau is het dus eigenlijk niet te doen, tenzij andere deelnemers de oplossingen op Facebook gaan zetten. Maar dat zou dom zijn. Of het schept juist weer verwarring; zo'n hint kan ook weer een dwaalspoor van een andere deelnemers zijn."

De goudzoektocht is vooral een sociaal experiment, en bevat een hoop slimme parallellen met het koloniale verleden van Nederland – en Amsterdam in het bijzonder. De goudklompjes verwijzen naar de Gouden Eeuw, het opgraven van de verstopte klompjes staat symbool voor het opgraven van een pijnlijk stukje weggestopte geschiedenis. En dan is er nog het morele dilemma waar je voor gesteld wordt al je zo'n klompje daadwerkelijk vindt, tussen doneren of lekker zelf houden. Volgens Jasper hoeft de vinder geen verantwoording voor zijn of haar daden af te leggen: "Wat er uiteindelijk met het goud gebeurt is helemaal aan de vinder. Je kunt ervoor kiezen om je te melden, maar je kunt het ook in de doofpot stoppen. Ook dat is weer een parallel met het exploitatieverleden van Nederland. We zullen zien wat er gebeurt."

Door de facebookpagina van Gold Rush Amsterdam te liken blijf je op de hoogte van de laatste hints, en kun je zelf deelnemen aan de goudkoorts.