Er vaart een vrouwelijke rabbijn mee met de allereerste joodse boot van de Gay Pride

De Amsterdamse grachten worden tijdens de aanstaande Gay Pride het toneel van niet alleen de eerste Marokkaanse boot maar ook de eerste joodse boot ooit. Het initiatief is zelfs Stephen Fry (<3) opgevallen, die erover twitterde:

Ace event for LGBT Jews worldwide during Amsterdam Gay Pride (1-3 August)! As one of each I wish I could be there! http://t.co/QOZPo9ZQp2

- Stephen Fry (@stephenfry) May 5, 2014

En alsof dat niet al gebroederlijk genoeg was, vaart ook nog eens een van de eerste vrouwelijke rabbijnen van Nederland mee. Ze heeft maar één voorwaarde: niet tussen de strings en draaiende billen in staan.

Initiatiefnemer van de boot Gideon Querido van Frank van Exodays is dolblij met de steun van de rabbijn. Hij vindt de boot nodig omdat er al weinig joden in Nederland over zijn, laat staan joodse LHBT's: "We zijn joods en queer en daarmee een minderheid van een minderheid. Ook binnen de homobeweging staat religie - deels terecht - onder druk. Maar er is binnen het geloof veel meer ruimte voor het hebben van een andere geaardheid dan veel mensen denken, en dat willen we met deze boot laten zien." Wel heeft hij moeite met Van Praags stereotypering van draaiende Pride-billen: "Kijk eens naar het Zomercarnaval in Rotterdam of naar hoe hetero's vrouwen tot object maken in de beeldcultuur. Dat is duizend keer erger."

Ondanks verschillende interpretaties - van ultraorthodox tot vrijzinnig - ligt homoseksualiteit gevoelig binnen het joodse geloof. Zo tekende opperrabbijn Aryeh Ralbag van de Joodse Gemeente Amsterdam in 2012 nog een Amerikaanse verklaring waarin staat dat homoseksualiteit een ziekte is die door therapie kan worden genezen. Na kritiek op de verklaring zei de rabbijn dat zijn "boodschap van liefde" verkeerd begrepen is. Hij vindt dat de verklaring worstelende joodse homo's juist een uitweg geeft uit hun lijden.

In de Torah staat de doodstraf op homoseksualiteit: "En als een man slaapt met een man zoals met een vrouw, hebben zij beiden een gruwel begaan, en zij zijn schuldig en zullen ter dood gebracht worden." (Leviticus 20,13 - De vertalingen verschillen wel eens).

Dit lijkt duidelijke taal, maar niet volgens rabbijn Marianne van Praag (57), die dus meevaart op de boot.

VICE: Hallo Marianne, de joodse teksten over homoseksualiteit liegen er niet om.

Marianne van Praag: Het hangt er ook in het jodendom vanaf hoe streng men in de leer is, maar vooral hoe men de leer interpreteert. Binnen het jodendom zijn, net als in andere godsdiensten, verschillende interpretaties mogelijk.

Maar de dominante interpretatie is vrij strikt, toch?

Ik weet dat er anderen zijn die er heel anders over denken. Mijn interpretatie van de Torah is niet dat homoseksualiteit verboden is. Het gaat erom dat je een 'soulmate' vindt. Elk mens heeft een mannelijke en vrouwelijke kant. Die kanten moeten elkaar aanvullen, het met elkaar kunnen vinden. Daar heeft het fysieke weinig mee te maken.

Is een vrouwelijke rabbijn eigenlijk iets gangbaars?

Nee, dat is best bijzonder en nieuw. Ik hoor bij de eerste lichting vrouwelijke rabbijnen in Nederland. We zijn zes jaar geleden afgestudeerd en op dit moment met zeven.

Was het geen big deal voor uw mannelijke collega's, een vrouwelijke rabbijn?

Nee, eigenlijk niet. Zeker niet binnen mijn stroming: het liberaal-jodendom.

Nu gaat u ook nog eens meevaren met de eerste joodse boot bij de Pride. Maar de Pride is op een zaterdag - dan is het sjabbat en geldt toch onthouding van werk?

Ik zie het meevaren op een boot niet als werk. Dat neemt niet weg dat wat ik ga doen ongebruikelijk is. Maar ik vind het heel belangrijk daarbij te zijn. Als een statement vanuit religieuze hoek.

Welk statement wilt u maken?

Ik vind het verschrikkelijk als mensen zichzelf niet durven te zijn. Als mensen niet hand in hand durven te lopen omdat ze dan doelwit zijn van verbaal of zelfs fysiek geweld omdat ze homoseksueel zijn.

U bent zelf hetero, waar komt uw betrokkenheid vandaan?

Een essentieel streven in het jodendom is: tikoen olam, dat 'herstel van de wereld' betekent. Het eerste en meest dringende vereiste voor dat herstel is: aandacht voor hoe we met elkaar omgaan, met elkaar spreken en naar elkaar kijken. Door mijn aanwezigheid hoop ik daaraan iets bij te dragen. Al is het maar een beetje.

Komen er ook joodse Nederlanders naar u toe die worstelen met hun seksualiteit?

Nee. Voor zover ik weet is het in mijn omgeving  - ik ben rabbijn in de gemeenten Den Haag, Dieren en Almere - geen issue. Twee jaar geleden hebben twee joodse mannen in de Amsterdamse liberaal-joodse synagoge een religieus huwelijk gesloten. Er is geen enkele reden waarom dat niet vaker zou kunnen.

Wat vinden uw collega-rabbijnen van uw bootavontuur?

Ze hebben er geen bezwaar tegen. Een enkeling zou ook meevaren als het niet op sjabbat zou zijn. Maar iedereen, ook een rabbijn, moet in het leven zijn eigen koers varen.

Bent u zenuwachtig?

Nee, maar het is wel spannend. Het enige waar ik zenuwachtig van zou worden en wat ik niet wil, is tussen de strings en de draaiende billen staan.

Waarom niet?

Kijk, dat er mensen zijn die denken: nu kan het, nu mag het, en dan doe ik het ook, begrijp ik. En dat het op andere boten gebeurt, vind ik prima. Maar voor mij past dat niet. Ik heb er geen waardeoordeel over, maar als ik daar als rabbijn tussensta, doet dat afbreuk aan het serieuze karakter van het statement dat ik door mijn aanwezigheid wil maken.