Euromaidan staat in de fik

Demonstranten die brandende banden in het vuur gooien en molotovcocktails en stenen richting Berkut smijten zijn inmiddels al een bekend gezicht hier op Euromaidan, maar vanavond is de sfeer anders dan tijdens de gebruikelijke rellen. Als ik na een week afwezig te zijn geweest aankom op het Onafhankelijkheidsplein (Maidan Nezalezhnosti), lijkt de wereld te vergaan.

De activisten proberen met alle macht de aanvallende eenheden van Berkut af te houden in wat lijkt op een spektakelgevecht uit Game of Thrones. De regen van vuur en stenen wordt begeleid door een soundtrack van revolutionaire liedjes en de wanhoop van duizenden mensen die al dagen opgejaagd worden. De tenten die een week geleden het kloppende hart van Euromaidan vormden, staan nu in brand.

Het eerste uur in het brandende tentenkamp had ik de volledige schaal van de chaos nog niet in me opgenomen. Ik ging naar het hoofdkwartier van de organisatie van Euromaidan om het dagelijkse perskaartje op te halen, wat normaal gesproken de toegang tot het kamp makkelijker maakt. Als ik binnenkom is de hele verdieping gevuld met rook, alsof er een bom is afgegaan. Overal is rook, water lekt uit pijpen. Van het perscentrum van de afgelopen weken is geen spoor. Activisten dragen alle spullen die ze kunnen redden het gebouw uit, terwijl ondertussen gewonde lichamen naar buiten worden gedragen. Een man naast mij heeft een opengescheurde wang, die met een stuk verband en wat plakband bij elkaar wordt gehouden.

Wat later zie ik op de frontlinie een mooi fotomoment als een demonstrant een sigaret opsteekt. De autofocus mist een paar keer. Uiteindelijk lukt het, maar een gemaskerde kerel met een enorme knuppel is daar niet zo blij mee. Hij vraagt in het Oekraïens of ik niks beters te doen heb dan te spelen met die camera. Eigenlijk heeft hij gelijk. De fotojournalisten hier staan alleen maar in de weg van de jongens die hun leven op het spel zetten. Ik sta een beetje artistiek te doen, terwijl deze jongens voor mijn neus al uren een schild ophouden en stenen blijven gooien, die ter plekke uit de straat worden geplukt, in stukken geslagen en doorgegeven worden. De foto blijkt best kut geworden.

Een ander moment krijg ik een molotovcocktail aangeboden – of ik die even richting de vuurzee wil gooien. De verleiding is groot, maar ik wijs het af. Hoewel ik de sociopaten van Berkut, de titushki ­(dat zijn de door de regering voor twintig euro per dag ingehuurde trainingspaksjonnies) en de hele kliek van president Janoekovitsj het liefst zo snel mogelijk voor een revolutionair volkstribunaal zie verschijnen, is dit een strijd die de Oekraïners zelf moeten uitvechten.

Soms vraag ik me af hoeveel deze slachtpartij nou leeft bij de meeste inwoners van de stad. Wat alles namelijk zo surrealistisch maakt, is dat honderd meter van het plein vandaan, de stad haar gangetje gaat. Restaurants en winkels zijn open, en het enige dat ik onderweg naar het kamp merkte, was dat doordat de metro is afgesloten en politieblokkades het verkeer ophouden, het me drie uur kostte om van het vliegveld met de bus in de stad te komen.

Het regime van Janoekovitsj heeft dit keer alles uit de kast getrokken. Het Maidan dat ik de laatste drie weken heb leren kennen is verdwenen: de helft van de tenten en het perscentrum zijn platgebrand, de laatste banden en hout gaan op het vuur. Tenten die nog overeind staan worden leeggehaald en alle bruikbare materialen gaan richting de barricades. Op het podium houden de sprekers de activisten om kwart voor vijf ’s ochtends mentaal overeind. Het is de vraag of Euromaidan kan herrijzen uit deze as.