TOCADO IS PUNK AS FUCK (EN JARIG!)

Tocado is het Rotterdamse platenlabel dat de thuisbasis vormt voor veel van de leukste Nederlandse muzikanten: van Harry Merry en The Suicidal Birds tot De Dood en The Stilettos. 12½ jaar geleden richtte Leen Steen het label op voor punkbands met illustere namen als Totaal Verlept, Die Nakse Bananen en Debiele Eenheid. Als een van de weinige labelbazen in Nederland geeft Steen een kans aan de bands die hij zelf tof vindt en heeft hij schijt aan wat anderen ervan denken. "Nederland was vroeger de Poort van Europa voor veel bands. Nu gaan te veel mensen één keer naar Lowlands en vinden het dan wel genoeg voor de rest van het jaar."

Vice: Hoe is Tocado eigenlijk een platenlabel geworden? Je begon met het organiseren van punkfeestjes, toch?
Leen Steen: Tocado was eerst een stichting die een blaadje uitgaf in Rotterdam. Dat is helaas in elkaar gedonderd omdat het lokale coffeeshops verboden werd om te adverteren. De stichting bleef dus leeg achter. Ik wilde toen een punkfestival organiseren, Heel Erg Punk. De eerste verzamel-cd op Tocado is daaruit voortgekomen. Met een klein beetje hulp van wat sponsors en Nighttown hebben we zestien bands laten spelen, allemaal twintig minuten. Het waren allemaal Rotterdamse punkbands, maar dan wel uit alle mogelijke genres van punk: van ska tot emo, van hardcore tot old school oi oi oi, van alles door elkaar. Het festival zelf was redelijk goed bezocht en de releaseparty van de cd nog beter. Voor de grap hebben we op die eerste cd Tocado 0001 gezet, met het idee 'we gaan 1000 cd's uitbrengen, ooit'. Inmiddels zitten we op 67 releases.

Maakte je zelf ook muziek toen?
Ik speelde toen in de band No-Men, een band met een soort alien-imago. Dat ben ik in die groene bodypaint. Ik heb maar één keer zo opgetreden, want het was nogal een gedoe. Het was midden in de winter en ik zat me in een fucking koude kleedkamer van Nighttown met dat groene spul in te smeren. Ik ben er met drie vriendinnen een uur lang mee bezig geweest. No-Men bestond van 1996 tot 2002 en ging door veel verschillende line-ups. De band is uiteindelijk gestopt omdat ik nogal last had van hartklachten. Ik had een hartritmestoornis en was na een hoop gedoe weer klaar om te gaan optreden. Toen ben ik op het podium van Baroeg in elkaar gestort, al tijdens het tweede of derde nummer, en naar het ziekenhuis gebracht.

Jullie hadden al snel de toen vrij bekende band Die Nakse Bananen bij Tocado gehaald.
Die Nakse Bananen kende ik al een tijdje toen ik ze voor Heel Erg Punk 2 vroeg. Ze zijn echt een old-school hanenkammenband en dat klikte wel goed met mijn persoonlijke smaak toen. De Bananen waren al ongeveer tien jaar bezig en traden meestal op voor een krat bier. Toen ik optredens voor ze ging regelen en ineens 500 gulden vroeg, bleek het moeilijk om die boekers om te turnen. Ze hadden ook een behoorlijk heftige aanhang, dat waren niet allemaal leuke mensen. Ik heb een paar keer iemand van een zaal aan de lijn gehad die ging klagen over vernielingen. Ja, wat wil je ook, het is geen kindermuziek of zo. Uiteindelijk hebben ze meer zelf gereleased, maar ik krijg nog steeds wel eens een bestelling voor de mini-cd die ze bij Tocado uitbrachten."

Jullie geven inmiddels niet veel punkbands meer uit.
In het begin waren we erg punk, maar dat werd al heel gauw saai. Het is commercieel gezien wel makkelijker – we hadden gewoon een hanenkamlabel kunnen zijn, dan waren we wel groter geweest. Maar het gaat erom dat je het voor de lol en de passie doet. Op een gegeven moment werd het te makkelijk, altijd volgens die vastgestelde regels: dit is punk en dat niet. Voor mij is punk nog altijd dat je doet waar je zelf zin in hebt en dat je schijt hebt aan wat andere mensen over je denken. Dingen precies doen zoals ze volgens het boekje horen te zijn is juist helemaal niet punk, vind ik. De attitude is wel bewaard gebleven. Het zit in mijn bloed.

Elle Bandita is niet zo lang geleden overgestapt van jullie naar PIAS. Hoe ging dat eigenlijk?
Van de situatie met Elle Bandita hebben we veel geleerd. We hadden geld in haar videoclipje gestoken en die kwam ineens op de playlist bij MTV en zo. Toen begon ze ineens te cashen op alles, en wij hadden iets van 'Hé, wij zien geen cent!' Daar kwam nog bij dat PIAS in principe heeft gewacht tot haar contract bij ons afliep en daarna zijn ze gaan onderhandelen met haar. Het is ook typisch Nederlands hoor, hier in Nederland zijn alle labels net eilandjes. Er wordt net gedaan of je niet bestaat. Niks van 'tof dat je haar ontdekt hebt' ofzo, dat je het gevoel hebt dat je serieus wordt genomen.

Tocado's grootste ster is toch wel Harry Merry. Hij is hier in het hoofdkwartier aanwezig in de vorm van vlaggetjes op een landkaart van de USA. Dat zijn alle plekken waar hij heeft opgetreden?
Dat klopt, en de nieuwe tour waar hij nu mee bezig is moet er nog bij. Harry is een beetje chaotisch en er gaat regelmatig wat fout, vaak ook door andere factoren. De vorige keer had hij een optreden in New York en kreeg hij op dezelfde dag een gig in Connecticut aangeboden. Dan zegt hij ja, voordat hij op de kaart heeft gekeken hoe ver dat uit elkaar ligt. Vervolgens komt hij in Connecticut te laat aan om op te treden en gaat hij terug naar New York, waar hij dan ook te laat is. Dan zeg ik: "Harry, durf ook eens nee te zeggen als ze iets leuks voor je hebben verzonnen." Maar hij heeft er erg veel moeite mee om zijn fans teleur te stellen.

Hoe gaat het dit jaar met zijn tour?
Hij doet nu vijftien optredens, eerst aan de Westkust en dan aan de Oostkust. Het mooie is wel, hij wordt bijna elk jaar teruggevraagd in elke tent waar hij heeft gespeeld. Hij heeft een trouwe fanschare en maakt altijd een goede indruk. Ik weet niet hoe hij het voor elkaar krijgt, maar het gebeurt gewoon elke keer. Hij is een beetje chaotisch, maar hij is niet moeilijk om mee samen te werken, dus de promoters zien hem gewoon graag terug komen. En hij doet natuurlijk ook iets wat echt uniek is, waar je in Amerika niet zomaar over struikelt.

Vertel eens hoe jij hem ooit tegen bent gekomen?
Ik was stage manager in Waterfront en op een avond speelde hij daar. Ik was helemaal flabbergasted, ik vond het fantastisch wat hij deed. Dat is altijd met Harry, je vind het óf helemaal te gek óf je zult er nooit wat aan vinden, daar zit geen tussenweg in. Ik had hem in de kleedkamer aangesproken, zo van 'helemaal te gek, maar ik heb een punk-label en daar past het niet bij'. Hij snapte niet wat me nou tegenhield. Toen ik er nog eens over na dacht, moest ik hem gelijk geven, want wat hij doet is punk as fuck natuurlijk. Dus ik heb hem gewoon getekend.

Als ik op jullie website af ga, lijkt het of veel bands maar één keer iets bij jullie hebben uitgebracht en daarna nooit meer.
Er zijn ook wel bandjes geweest die hebben besloten om het zelf te doen bij hun tweede cd. Dan is het commercieel niet zo gegaan als ze wilden en denken ze dat ze het in hun eentje wel beter kunnen. Dan komen ze vaak van een koude kermis thuis. En er zijn ook anderen doorgestroomd naar andere labels en er zijn er veel uit elkaar gegaan. Het blijven beginnende bands en op een gegeven moment gaan er dingen uitkristalliseren. Veel bands overleven die fase niet eens. Op dit moment hebben we veel bands die al lang bij elkaar zijn en behoorlijk stabiel zijn: Lushus, Skinnerbox, Stöma, Pony Pack… we hebben ze best wel goed uitgekozen.

Hoe ben je met Suicidal Birds in aanraking gekomen?
The Suicidal Birds heb ik eens ontmoet na een optreden van ze op de Stubnitz. Ze hadden een beetje mot met hun label toen, Transformed Dreams, en ik heb ze voorgesteld om over te stappen. Ik heb met dat label naderhand nog wat woorden gehad omdat we de laatste exemplaren van hun eerste cd nog verkochten. Ze hadden nog een aantal cd's liggen en bij mijn weten hadden ze ook nooit de rechten overgedragen, dus ik heb hem vriendelijk verzocht niet te zeuren. Hun nieuwste cd loopt erg goed, vooral bij hun optredens. Het toffe is dat Suicidal Birds alles thuis opnemen en vaak ook in één take alles erop zetten. Op die manier houden ze die rauwheid en spanning erin. Bij de eerste take is de spirit nog het beste te horen. De teksten van Vincent Niks van de band De Dood vinden we erg intrigerend: 'Hondenuitlaatservice Waffen SS', 'Ik Heb Geoefend Op Het Lijk Van Je Moeder' en ga zo maar door.
Vincent Niks is echt een van de grootste talenten die er zijn in Nederland. Die jongen heeft het zelf nog niet door, geloof ik. Hij zit nu in de band van Elle Bandita, dus De Dood lijdt een enigszins kwijnend bestaan, maar hij houdt het lijk wel warm. Ik vind de teksten geniaal, echt punk zoals punk bedoeld is: totale provocatie. Ik heb een keer aan hem gevraagd: "Vincent, wat gebeurt er nou met je dat je dit soort dingen schrijft?" Hij zegt dat hij maar wat aan het dollen is en als mensen dat leuk vinden, wordt hij steeds extremer. Hij walst echt over alle andere shockerende Nederlandse schrijvers heen.

Is het moeilijk om als band te overleven?
Tegenwoordig hangt veel meer af van hoeveel optredens je als band kunt krijgen. Dat maakt het voor onbekende bands nog moeilijker, want de spoeling is best wel dun. Wij zeggen ook: "Zorg dat je niet in Nederland blijft hangen, ga zo snel mogelijk naar Duitsland of zo." Duitsland is gewoon 20 keer groter, heeft veel meer mogelijkheden en een heel ander publiek ook. Nederland is echt een beetje afgezakt wat dat betreft, we waren vroeger de Poort van Europa. Wij hadden namelijk die jongerencentra, die hebben ze in Duitsland goed afgekeken en wij hebben ze weer afgeschaft. Nu hebben we alleen nog mega-grote tenten in elke stad, maar al die kleintjes hebben het veel moeilijker. Daarom is het publiek ook anders geworden, denk ik. Je hebt teveel mensen die een keer naar Lowlands gaan en het dan wel genoeg vinden voor de rest van het jaar.

ROBIN GEURTS

Foto's door Sophie van der Perre