Het eenzame lot van China’s leftover women

Ben je als vrouw ouder dan zevenentwintig, vrijgezel en woon je in China? Dan kun je het allemaal maar beter opgeven, want de Chinese overheid heeft je in dat geval officieel afgeschreven als leftover woman. De kans dat je nog een man vindt wordt elk jaar kleiner, wat ze in China vrij rampzalig vinden. De uitdrukking “happy single” zal een Chinees in elk geval niet snel in de mond nemen. Daarbij komt dat je volgens Chinees bijgeloof als moeder van 29+ alleen nog achterlijke kinderen kunt krijgen.
 
En zo zijn er nog honderden redenen te noemen waarom het geen pretje is om een leftover woman te zijn. Toch lopen er nog best wat vrijgevochten oudere meisjes in China rond, die zichzelf prima weten te redden. Het is vooral de gigantische druk van ouders en de Chinese maatschappij die hun leven bij vlagen ondragelijk maakt.

In 2007 heeft de communistische partij de term leftover woman officieel op laten nemen in de Chinese versie van de Dikke van Dale. Volgens de All-China Women’s Federation zijn er op dit moment 5,82 miljoen leftovers in China.

Dezelfde organisatie, die ironisch genoeg in leven is geroepen om op te komen voor de rechten van de vrouw, publiceerde twee jaar geleden een artikel met de titel Leftover Women Do Not Deserve Our Sympathy. Het is immers hun eigen schuld. Er zijn veel meer mannen dan vrouwen onder deze generatie in China, maar deze vrouwen zijn naar de smaak van veel Chinese mannen te hoog opgeleid. Of ze hebben, zo stelt het artikel, te hoge verwachtingen van een relatie. Ik was laatst in China, waar ik vijf leftover women sprak. Ik wilde weten of ze echt zo ongelukkig zijn.

Van alle leftover women die ik heb gesproken is Shirley (29) de enige die niet bereid is om haar leven om te gooien voor een man. Ze is op zoek, maar niet wanhopig, zo geeft ze verlegen toe.

Ben je te oud om nog een man te vinden?
Over vier dagen word ik dertig. Een paar jaar geleden was ik nog doodsbang voor die dag, maar nu heb ik er vrede mee. Waarschijnlijk vind ik geen man meer. Ik ben te oud en te druk met mijn baan als lerares Engels op een middelbare school.

Hoe denken je ouders daarover?
Mijn ouders willen dat ik ga trouwen. Punt. Met wie is voor hen een bijzaak, maar ik wil niet met zomaar iemand de rest van mijn leven doorbrengen. Ik wil een man ontmoeten waarbij ik meteen voel dat het goed is, weet je wel? Als dat niet lukt blijf ik liever alleen.

Is dat een bijzondere gedachte voor een vrouw in China?
Ja, zeker. Mijn vrienden begrijpen er niets van. Op mijn vijfentwintigste dacht ik er zelf ook totaal anders over. Ik wilde niets liever dan een gezin, net als iedereen om me heen. Bij Chinese meisjes wordt er van jongs af aan ingestampt dat trouwen de allerbelangrijkste stap in hun leven is. Inmiddels weet ik wel beter. Wat dan?
Ik heb geleerd dat ik ook alleen gelukkig kan zijn. Ik houd van reizen, wijn drinken en mijn baan als lerares. Het is een eer om een kind een nieuwe taal te mogen leren. Zeker een belangrijke taal zoals Engels. Ik zie hoe het hun wereld vergroot.

Vind je het echt niet erg om vrijgezel te zijn?
Volgens sommige vrienden is het mijn eigen schuld dat ik nog geen relatie heb. Ik wil mijn baan en levensstijl niet opgeven voor een man. Dat vinden ze belachelijk. Het is heel naar om dat van je vrienden te horen. Ik vind het niet erg om single te zijn. Ik vind het erg om single in China te zijn.

In een drogisterij in Shanghai ontmoette ik twee bevriende leftovers. Lilian (27) en Amy (27) zijn van die typische Chinese giechelmeisjes. Na elke vraag moest eerst even gewacht worden tot ze waren uitgelachen. Lilian voerde vervolgens het woord en Amy knikte instemmend en vulde aan.

Hoe is het om op je zevenentwintigste vrijgezel te zijn?
Lilian: Het is voor onze ouders heel gênant dat we nog steeds niet getrouwd zijn. Chinese ouders willen het liefst een zoon. Een meisje krijgen is al een teleurstelling en als ze dan ook nog eens geen man vindt…
Amy: Mijn ouders willen zo snel mogelijk een schoonzoon en kleinzoon ter compensatie. Wat verwachten jullie van een man?
Lilian: Een man moet goed met geld om kunnen gaan. Hij moet een baan en een mooi salaris hebben. Ik wil een jongen die voor me kan zorgen, niet een jongen die verzorgd moet worden.
Amy: En hij moet een appartement in Shanghai hebben.
Lilian: Ja, natuurlijk. Mannen zonder appartement interesseren ons niet.  Stop je met werken als je getrouwd bent?
Amy: Ja, ik kan niet wachten.  
Lilian: We hebben er echt veel voor over om te trouwen. Ik zou zelfs naar de andere kant van China verhuizen voor een man.

Voor wanneer hopen jullie iemand te vinden?
Lilian:Op de middelbare school dachten we dat we op ons vijfentwintigste wel getrouwd zouden zijn. Nu zijn we zevenentwintig en nog steeds vrijgezel. Op mijn verjaardag vorige maand hebben we besloten dat we binnen een jaar gaan trouwen. Dat moet ook wel, want we willen allebei een kind als we achtentwintig zijn. Als je op latere leeftijd kinderen neemt zijn ze namelijk minder intelligent.

Als je Rose (31) vraagt of ze gelukkig is antwoordt ze stellig nee. Ze vindt het verschrikkelijk dat ze nog niet getrouwd is, en haar ouders zijn zo verdrietig en teleurgesteld dat ze amper nog naar huis durft.

Waarom wil je niet meer naar huis?
De laatste keer dat ik mijn moeder zag vroeg ze aan mijn vriendinnen of die me aan een leuke kennis wilden koppelen. Ze vroeg het recht voor mijn neus, maar ik was amper verrast. Als ik mijn ouders opzoek is er altijd wel een ongetrouwde man op bezoek die toevallig ook mee blijft eten.

Wat vind je daarvan?
Ik reis tegenwoordig met een steen in mijn maag naar mijn ouderlijk huis. Hun acties doen pijn, maar aan de andere kant is het een van de weinige manieren om nieuwe mannen te ontmoeten. Het is heel moeilijk om zelf een vriend te vinden in China. De meeste huwelijken ontstaan door koppelingsacties van ouders of vrienden. Hoe was je laatste date?
Dat was in juli, maar de jongen was erg lelijk, niet zo slim en woonde nog bij zijn ouders. Ik verwacht niet dat ik op deze leeftijd nog de perfecte man aan de haak sla, maar ik verdien wel beter dan hij. Een man moet op zijn minst op hetzelfde niveau zitten als ik. Dat is geen hoge eis hoor, de meeste Chinese vrouwen willen alleen een man met een hogere sociale status dan zij.

Wat vind je het ergste aan dat je geen relatie hebt?
Waar het mijn ouders om status en gezichtsverlies gaat, mis ik vooral de intimiteit van een relatie. In China ga je niet zomaar naar de kroeg om een man te versieren. Casual seks of zoenen wordt hier niet geaccepteerd. Als single vrouw heb je dus geen enkele kans op intiem contact.

Mickey (28) is al jaren single en dat kan haar niet veel schelen. Tot grote ergernis van haar ouders en vrienden lijkt ze meer geïnteresseerd in Frankrijk en Parijs dan in het vinden van een man. Verstopt in een groezelig winkelcentrum, ergens in een uithoek van Shanghai, opende ze vorig jaar haar eigen café met een Frans thema.  Waarom een Frans café?
Door te dromen over Frankrijk ontsnap ik aan de Chinese realiteit. Ik ben een leftover en dat voel ik elke dag. Zelf vind ik het niet erg om alleen te zijn. Natuurlijk wil ik graag mijn grote liefde tegenkomen, maar ik geniet van mijn vrijheid. Mijn ouders vinden mijn levensstijl vreselijk. Ook mijn vrienden laten regelmatig merken dat ze me raar vinden.  Hoe laten ze dat merken?
Ze regelen vaak blinddates en zeggen dat ik mijn verwachtingen moet bijstellen. Mijn beste vriendin moest laatst huilen omdat ik nog steeds alleen ben. Ook mijn ouders maken zich grote zorgen. Ik kan ze maar niet uitleggen waarom dat niet nodig is. Gelukkig heb ik mijn boeken en films over Frankrijk, en natuurlijk mijn café. Het staat vol met oude Franse lampen, tafels met rood-wit geblokte kleedjes en lege antieke vogelkooien. Ik hoop altijd dat gasten even vergeten dat ze in China zijn.

Wil je zelf ook vergeten dat je in China bent?
Ja, ik zou het liefst ergens anders wonen. Mijn droom is natuurlijk Parijs, maar ook Australië lijkt me geweldig. Ik weet dat het in veel landen minder belangrijk is om vroeg te trouwen. En dat ouders hun kinderen vrij laten. Dat lijkt me heerlijk. 
 
Zou je je leven veranderen voor een man?
Als ik de juiste man tegenkom trouw ik het liefst zo snel mogelijk. Je zult het misschien niet van me verwachten, maar voor de juiste man zal ik alles opgeven. Zelfs mijn café.

Foto's: Jody Geerling en Johannes de Bruyker