Het EK Film is nu bezig in Nijmegen. Dat is met popcorn in plaats van vuvuzela’s.

In Nijmegen is vorige week het Europees Kampioenschap Film losgebarsten. Net als op het voetbaltoernooi gaan hier zestien Europese landen de strijd met elkaar aan om de prestigieuze kampioenstitel, al worden de wedstrijden niet op het veld uitgevochten maar op het witte doek. Voor elk van de deelnemende Europese landen is een bondscoach uit de filmwereld aangesteld, die zijn land met een scherpe selectie films naar de finale zal proberen te loodsen. VICE blikt vooruit op het toernooi met de Belgische regisseurs Koen Mortier en Felix van Groeningen, respectievelijk bondscoach van Griekenland en Frankrijk. 

Koen Mortier

Koen Mortier kwam enkele jaren geleden luidruchtig de speelfilmwereld binnenvallen met zijn rauwe verfilming van Ex-drummer, het boek van Herman Brusselmans. Als bondscoach van Griekenland selecteerde hij Dogtooth, The Weeping Meadow en The Ogre of Athens om de nationale eer te verdedigen.

VICE: Ken je de Griekse cinema goed?

Koen Mortier: Dat valt mee, of laat ik het zo zeggen: dat valt tegen. Griekse films zijn vrij lastig te vinden. Als filmstudent zag ik bijvoorbeeld The Ogre of Athens: dat is een fantastisch bizarre film uit 1954. Ik probeer die film nu al enkele weken terug te zien, maar hij is absoluut nergens te koop. Uiteindelijk heb ik de producent van die film gevonden en heb ik nu een kopie, maar zo moeilijk is het dus om die films terug te vinden. Mocht Griekenland de finale halen, dan stel ik voor die wedstrijd The Ogre of Athens op.

De film die je als eerste hebt opgesteld, Dogtooth, heeft echter wel een goede internationale release gehad.

Dat klopt, maar die was genomineerd voor een Oscar, en dan verschijn je als film al snel aan de oppervlakte. Die film is me aangeraden door Nicolas Karakatsanis, de cameraman van Rundskop. Dogtooth is op vele vlakken een vrij anarchistische film, maar het is tegelijkertijd heel knap en subtiel in beeld gebracht. Vooral het gebruik van stilte is indrukwekkend in die film: zelf maak ik erg luide films, maar zo oorverdovend als de stiltes in Dogtooth zijn mijn films nog niet.

Welke tactiek zet je in om de finale te bereiken?

Gewoon vechten! Mijn selectie van films is een samensmelting van films die heel eigen zijn, maar ook een melodramatische weemoedigheid delen die ze heel Grieks maakt. Als tweede film heb ik bijvoorbeeld voor The Weeping Meadow gekozen, die beelden bevat van een schoonheid die ik maar zelden in een film gezien heb. In mijn ogen is het een van de belangrijkste films uit de Griekse filmgeschiedenis. Bovendien is de regisseur, Theodoros Angelopoulos, een van de grootste naoorlogse Europese cineasten, die absoluut niet mocht ontbreken op dit toernooi.

Ben je zelf een voetballiefhebber?

Ja, want ik kan nu al voorspellen dat de Belgen wereldkampioen worden in Brazilië, en dat ze onderweg naar de finale Nederland verslaan. Eerlijk gezegd ben ik geen grote liefhebber, maar als ik in het buitenland moet filmen probeer ik daar weleens een match mee te pikken van de nationale ploeg.

Felix van Groeningen regisseerde onder andere De Helaasheid der Dingen en Dagen Zonder Lief, en is nu zijn nieuwe film aan het afronden. Als bondscoach van Frankrijk kiest hij voor een typische Franse tactiek: alle ballen op Jean. Zijn selectie: l’Atalante (Jean Vigo), Le Cercle Rouge (Jean-Pierre Melville) en Bande à Part (Jean-Luc Godard).

VICE: Waarom heb je Frankrijk gekozen als jouw filmland?

Felix van Groeningen: Ik ken en kijk veel Franse films, en daar heb ik als regisseur veel van geleerd. Een stroming als de nouvelle vague heeft me enorm anders naar mijn werk doen kijken, en heeft me geleerd dat niet alles volgens een bepaald stramien gedaan hoeft te worden. Wat ik ook erg interessant vind aan de Franse cinema is de wisselwerking met Hollywood. In het verleden zie je dat Frankrijk en de Verenigde Staten elkaar wederzijds beïnvloed hebben: zo pikten Franse regisseurs het genre film noir op, maar voegden ze daar weer typisch Franse elementen aan toe.

Wat is je strategie om het tot Europees Kampioen te schoppen?

Mijn eerste film is l’Atalante van Jean Vigo, een regelrechte klassieker. Er zijn veel straffe elementen aan die film: ze toont het leven en tegelijkertijd sluipt het leven ook in de film zelf. Door de documentairewerkwijze voelen er veel dingen authentiek aan, maar tegelijkertijd staat de film ook bol van prachtige poëtische beelden die niets meer met de realiteit van doen hebben. Die combinatie werkt heel mooi. Mijn tweede film, Le Cercle Rouge van Jean-Pierre Melville, is meer een gok. Die heb ik gekozen om een heel andere kant van de Franse cinema te laten zien. Melville’s film is heel gestileerd: hij pakt zijn tijd om zijn verhaal te vertellen en er wordt maar weinig gebabbeld door de personages. Vooral in deze film komt die gekke relatie tussen Frankrijk en de Verenigde Staten goed naar voren: in feite is het een Amerikaans detectiveverhaal over criminelen die een grote kraak zetten, maar er zit ook een duistere Franse ondertoon aan het verhaal door de existentiële eenzaamheid van de personages.

Tot slot: hoe warm of koud word jij van voetbal?

Vroeger interesseerde het me niet zo, maar de laatste jaren kijk ik met volle overtuiging als de nationale ploeg speelt. Zoals jullie het Oranjegevoel hebben, hebben wij het Rode-Duivels-gevoel. Ondanks alles geloven we nog steeds in de nationale ploeg, maar we krijgen toch steeds het deksel op de neus.

Het Frankrijk van Felix van Groeningen treedt aan op 11 juni om 19.15 uur in het overdekte stadion van VillaLUX in Nijmegen, met de film l’Atalante. Het gebruik van een vuvuzela tijdens de wedstrijd wordt bestraft met een levenslang stadionverbod. Kijk voor de rest van het wedstrijdschema op www.ek-film.nl of www.facebook.com/EKFilm2012.