FYI.

This story is over 5 years old.

Stuff

Het mediabedrijf achter de Enkhuizer Almanak bestaat uit één vrouw die Fransje heet

De Enkhuizer Almanak is al 419 jaar een bestseller. We gingen op de thee en sigaretten bij de vrouw die de hele almanak – waaronder de altijd griezelig kloppende weersvoorspellingen – in haar eentje volschrijft.

Alle foto's zijn gemaakt door de auteur.

Werken in de schrijvende media is niet altijd leuk. Je maakt lange dagen binnen de verstikkende muren van een kantoor, je hebt te maken met tantoe veel mensen die de hele tijd over je ideeën heen pissen, en als je eindelijk iets hebt geschreven waar je trots op bent lezen zeven man en je moeder je stukje (tenzij je een woord als 'tieten' in de titel verwerkt).

Advertentie

In het geval van de Enkhuizer Almanak is dit precies allemaal niet het geval. Het gidsje, dat al 419 (VIERHONDERDNEGENTIEN!) jaar wordt uitgegeven, belandt namelijk elk jaar opnieuw in de top 20 van bestsellers. Zonder tiet op de cover! Vooral beroemd zijn de bizar goed kloppende weersvoorspellingen. Maar wat pas echt vet is, is dat er niet een mediabedrijf achter het boekje zit, maar slechts één vrouw: Fransje Jongert. Haar kantoor is een klein, schattig kamertje in haar huis in Enkhuizen. Ze doet het al 31 jaar, maar gaat er dit jaar mee stoppen.

Droevig nieuws, want ik vond het juist zo'n idyllisch idee: het hele jaar lang in een huisje in Enkhuizen in je eentje werken aan een jaarlijks boekje dat al 419 (vierhonderdnegentien!) jaar wordt uitgegeven en steevast door tienduizenden mensen gelezen wordt. Daarom ging ik op de thee en sigaretten bij Fransje Jongert.

VICE: Hoi Fransje. Bent u een echte Enkhuizenaar?
Fransje Jongert:Ik? Nee hoor. Ik heb hiervoor in New York gewoond, in Toronto, ik heb bij Eskimo's en indianen gewerkt…

Als wat?
Als coördinator van tweehonderd geologen die in de grond zochten naar uranium.

Hoe bent u dan hier terechtgekomen?
Op een dag las ik een berichtje dat de Enkhuizer Almanak te koop stond en dat leek me leuk. Toen heb ik in 1981 de uitgeefrechten gekocht. In het begin werkte ik in Apeldoorn, omdat daar de vorige uitgeverij zat, maar dat vond ik gek. De Enkhuizer Almanak moet in Enkhuizen zitten.

Advertentie

U heeft jarenlang een jaarlijkse top 10- of top 20-bestseller geschreven. U zal wel een ster zijn, hier in het dorp.
Nee hoor. Nee, nee helemaal niet. Nee. Neeeeee…. Nee. En dan rijd ik ook nog in een nogal opvallende auto, een enorme jeep. Nou, dat wordt je niet in dank afgenomen. Zeker in het begin niet, toen groette niemand me. Maar ja, ik heb altijd in van die achterlijke auto's gereden, dat heb ik overgehouden aan mijn tijd in Canada.

Is het wel te doen, in uw eentje? Heeft u er nooit iemand bij willen hebben?
Ik moet er niet aan denken!

Heeft u een idee hoe dat bij andere mediabedrijven gaat? Met redactievergaderingen, enzo?
Ik heb geen idee, maar het lijkt me verschrikkelijk. Dan is er dus altijd een soort 'opperhoofd' die bepaalt? Vreselijk.

Wat staat er allemaal in de Enkhuizer Almanak?
Hij bestaat uit een aantal vaste, ééuwenoude rubrieken. Ik begin altijd in het voorjaar met 'de waterstanden', want dat is het saaiste van alles en dan heb ik dat vast gehad. Verder heb je het kalendarium, met alle markten en kermissen in Nederland. Dan heb je de weersvoorspelling, wat voor veel mensen het belangrijkste onderdeel is.

Ja, hoe maakt u die weersvoorspellingen eigenlijk? Bent u helderziend?
Nee, er ligt een speciale, ruim honderd jaar oude Enkhuizer Almanak-theorie aan ten grondslag. Daarmee kun je op basis van de stand van de planeten, de activiteit van de zon, heel veel statistiek, grafieken en een hoop rekenwerk het weer voorspellen. Ja, en als ik dan eindelijk alles heb uitgerekend en in tabellen heb gezet dan denk ik weleens: ik zou mijn tuinfeestje er niet op durven plannen. Maar het blijkt dus dat de juistheidscore tegen de tachtig procent aan ligt.

Advertentie

En die 32 pagina's aan lifehacks, zoals dat je een muziekwenskaart in een molshoop moet steken om de mollen uit je tuin te verjagen?
Die 'Enkhuizer Wijsheden' bedoel je? Ja, dat is een van de niet-vaststaande rubrieken, de 'jeu van het boekje'. Die wijsheden hoor ik in de kroeg en dan schrijf ik ze op een bierviltje. En ik ben een radiomens; op de radio hoor je ook veel van die dingen. Maar ik test alles zelf uit.

Bent u commercieel ingesteld? Ik zag in de hele almanak van 288 pagina's slechts een enkele advertentie, waaronder een bon voor een gratis stroopwafel, voor als je met de 'Bep Glasius' van Enkhuizen naar Stavoren vaart.
Die bedenk ik zelf. Dat is een grapje om te kijken hoeveel mensen daadwerkelijk op die boot een gratis stroopwafel gaan halen. En als iemand dat echt doet betaal ik hem.

Heeft u de Enkhuizer Almanak veel gepromoot?
Ik heb goede contacten met de media, maar ik vraag er nooit om. Ze komen altijd naar mij toe. Soms zeg ik nee.

Wanneer?
Als ik naar een studio moet. Dan zeg ik "sorry, ik ga niet naar een studio". Dat doe ik ook echt niet, met schmink op m'n gezicht naar het 'Mediapark', of wat dan ook. Ik ben daar één keer geweest, nou ik ga daar niet nog een keer heen. Ik vind dat zo'n verschrikkelijk oord!

U bent toch bij Paul de Leeuw geweest?
Dat was bij hoge uitzondering.

Hoe gaat de Enkhuizer Almanak eruitzien als iemand anders het binnenkort van u overneemt?
Hij kan niet echt veranderen. Als er morgen een koper op de stoep staat die dat mannetje op de voorkant in het paars gaat afdrukken of het formaat gaat veranderen, dan gaat de Enkhuizer Almanak kapot. Ja goed, moet hij weten natuurlijk.