Hoe kan het dat het UvA-bestuur helemaal niets van PR snapt?

Het is hommeles op de Universiteit van Amsterdam. De groep mensen die wil dat het College van Bestuur opstapt begint onhoudbaar groot te worden. Je zou kunnen zeggen dat het knap is van de activistische studenten dat het zo ver is gekomen, maar die studenten hebben het ook wel enorm getroffen met dit College van Bestuur. De manier waarop het bestuur met de revolte omgaat is namelijk verbazingwekkend dom. Het maakt de ene tactische fout na de andere, en elke keer als het vuurtje een beetje begint te doven staat het klaar met een nieuw emmertje petroleum om de boel weer tegen zich op te juinen.

Dat is gek. Een politicus wordt voor iedere boterham die hij eet geadviseerd door drie spindokters over wat de beste manier is om een boterham te eten, en zelfs in de dierenwereld begrijpt iedereen dat PR en beeldvorming het belangrijkste van alles is (zie bijvoorbeeld: de pauw). Waarom krijgt het bestuur van zo'n belangrijke instantie als de UvA het dan voor elkaar om flater op flater te slaan? Het CvB is duidelijk geen tegenspraak gewend, maar waarom is er niet even iemands nicht die 'iets in de PR en communicatie' doet opgestaan om te zeggen: "ik zou dit en dit misschien anders doen"?

Het geëmmer begon in de laatste maanden van 2014, toen studenten het gevoel kregen dat het CvB absoluut geen zin had om naar studenten te luisteren. Zo was het plan om de UvA en de VU te laten fuseren verworpen door de medezeggenschapsraad, maar doken er op UvAleaks documenten op waaruit bleek dat er alsnog harde plannen werden gemaakt voor een vergaande samenwerking. Dat die plannen geheim zouden blijven was misschien wat naïef gedacht, en het werd voor de studenten een handige stok om mee te slaan.

Samen met andere ingrijpende, maar onbesproken bezuinigingsplannen was dit voor een groep studenten genoeg reden om het Bungehuis te bezetten. Ik en veel mensen die ik sprak wisten eigenlijk niet precies waar het allemaal over ging, behalve dat 'een groepje overijverige studenten een democratischer bestuur wil, of zoiets'. Heel veel begrip was er nog niet, tot de voorzitter van het CvB, Louise Gunning, eiste dat de bezetters honderdduizend euro per bezettingsdag zouden betalen. Dat ging wel belachelijk ver en maakte in één klap veel mensen boos, omdat het op kinderachtig harde chantage leek. Vervolgens wilde het bestuur niet met de studenten praten en moest de burgemeester als een soort oppasvader bemiddelen in een knorrig gesprek bij hem thuis. Ook dat werd niks, waarna het CvB het Bungehuis liet ontruimen. En dan krijg je dit soort beelden:

Onschuldige meisjes met lang blond haar die met een onverschrokken blik geboeid door ME-ers worden afgevoerd.

Toegegeven: het CvB kon het ook niet helpen dat dit meisje eruitzag als Daenerys Targaryen. Maar toen Louise Gunning diezelfde avond in Nieuwsuur ook nog zei dat het slechts om een klein groepje studenten ging, begonnen mensen helemaal chagrijnig te worden.

De volgende dag wist een nog veel grotere groep studenten het Maagdenhuis binnen te dringen. Louise Gunning kwam samen met de vicevoorzitter en de rector magnificus hoogstpersoonlijk vragen of iedereen alsjeblieft weg wilde gaan uit wat ze noemde "ons Maagdenhuis". Met die opmerking werd in een keer het hele probleem duidelijk: het CvB was een arrogant bestuur dat zich ver boven de studenten voelde staan. Ze hadden ook al aangifte gedaan, vertelde vicevoorzitter Hans Amman bij binnenkomst. Als 'het bestuur' hiervoor nog als iets min of meer abstracts klonk, had het nu opeens een gezicht: mevrouw Gunning stond erbij als Dorothea Omber uit Harry Potter, of als een overspannen aardrijkskundejuf die haar klas niet meer in toom heeft. We schreven daar eerder al dit artikel over. Ook in andere media verscheen steeds meer kritiek en zelfs de hoofdredacteur van de Telegraaf was het met het langharig werkschuw tuig eens dat dit CvB niet pluis was. Dan heb je het bont gemaakt.

Toen de bezetting op een gegeven moment wel erg lang begon te duren raakte de angel er naar mijn idee wel een beetje uit. De actievoerders raakten ook een deel van de goodwill kwijt toen ze op het laatste moment een akkoord verwierpen. Bovendien vonden mensen om me heen het simpelweg saai worden: het punt was wel gemaakt, nou moesten ze er maar eens uit. Dat waren de studenten ook van plan, na een afsluitend wetenschapsfestival waar belangrijke mensen zouden spreken. Dat vond het CvB twee dagen te laat. Zaterdagochtend, twee uur voor het festival zou beginnen, verschenen ongeveer vijftien bussen ME en een flinke groep gespierde aanhoudingseenheden ('stillen'), om de dertig a veertig studenten te ontruimen. Dat ging er op sommige momenten nogal hardhandig aan toe, en leverde beelden op van mensen die tijdens een lezing op straat door de ME worden weggeslagen. De demonstrerende studenten en docenten weten blijkbaar wel hoe PR werkt. Toen iemand bijvoorbeeld "WHOSE STREETS, OUR STREETS!" schreeuwde, volgde er gelijk een "Nee joh, sssst!", omdat krakers en anarchisten dat vaak roepen. Tijdens de ontruiming werd continu overlegd waar de lezingen het beste konden plaatsvinden, voor "het mooiste plaatje" als de ME begon te douwen/porren/slaan.

Het bestuur zette een stap in de goede PR-richting door te stellen dat de groep niet meer homogeen was (oftewel: er zitten krakers, anarchisten en andere niet-studenten bij) en slingerde het bedrag van een half miljoen euro schade aan het Maagdenhuis de lucht in. Waar dat op gebaseerd was bleef onduidelijk, en het lijkt me eerlijk gezegd ook wel erg veel (de ingetrapte voordeur zou volgens het CvB dertigduizend euro hebben gekost, maar dat bleek nog geen driehonderd euro te zijn). Hoe dan ook: het getal 'half miljoen' werd door veel media overgenomen. Eindelijk een slim PR-puntje van het CvB, alleen kan iedere ziel ook bedenken dat zo'n enorme politieoperatie – die dus twee dagen later niet nodig was geweest – bakken met geld kost. Weg puntje.

Toen alles weer rustig was kwam Yasha Lange, de woordvoerder van het CvB, nog even langs om samen met een aantal journalisten de schade in het Maagdenhuis op te maken, maar mocht van de politie niet naar binnen. Tijdens een interview met de NOS, dat daarop volgde, ging een groepje studenten om hem heen staan "omdat ze benieuwd waren naar wat hij te zeggen had". Lange zei dat hij dit niet prettig vond en stelde voor om het interview tien meter verderop te doen. Daar hadden de studenten niet van terug – grapje, ze liepen natuurlijk gewoon met hem mee. Hij zei dat hij dat intimiderend vond, wat niet lekker viel bij de studenten die even daarvoor door een zee aan ME'ers waren ontruimd. Het interview kon niet doorgaan omdat mensen "leugenaar" scandeerden. Toen wendde hij zich tot de studenten en veranderde het interview met de NOS in het uithoren van Yasha Lange, terwijl hij er met een grauw hoofd bij stond en vroeg of ze zich konden voorstellen dat hij dit een onaangename situatie vond. Je bent woordvoerder, PR-man van de hele zaak, en je kon niet voorspellen dat zoiets zou gebeuren? Dat zegt misschien alles.

Mede door de ontruiming is er nu een lijst van meer dan vierhonderd docenten en hoogleraren van de UvA die vinden dat het tijd is voor een nieuw College van Bestuur, en ook de ASVA heeft het vertrouwen opgezegd. Het is de vraag of en hoe lang het CvB dit gaat volhouden, maar als ze van plan zijn om door te gaan, zouden ze misschien eens kunnen kijken of er niet een paar studenten communicatiewetenschap in te huren zijn voor wat PR-tips.